акын-жазушылар шыгармашылыгы монографиялык тургыда окытылады. 10-
11 сыныптарда шыгарманы мумкшд1пнш е тутастай окыту козделген. Одеби
талдау жогары сыныптарда да жузеге асырылады. Дегенмен, орта буын
сыныптарга
К а р а г а н д а
элдекайда курдел1 курылыммен, белгш б1р езекп
мэселеге орайластыра галданады. Капамгер шыгармашылыгы монографиялы
турде окытылуына байланысты каламгердщ б елгш б 1р эдеби жанрдагы
е р е к ш е л
1
Г
1
(егер шагын колемдеп эпикалык тур болса) б1рнеше шыгарма-
сымен не осы саладагы езге каламгер шыгармашылыгымен салыстырыла
талдануы мумюн. Сондай-ак талдауга нысан болатын келемд]
туындысы
(роман, роман-эпопея т.б.) эр тарапты проблемалык устанымда талдануы
кажет. Орта буында б1р гана шагын шыгарманьщ 1шю курылым жуйесг
образдары талданса, жогары сыныпта талдау нысанына келемд! шыгарма-
ныц
тутас курылымы, элеуметпк, саяси мэселенщ кершкя,
образдар
галереясы, эдеби удерютеп орны т.б. аукымды мэселелер1 алынады. Кебше
б елгш б!р кетер ш п отырган мэселе тещ репнде окушыньщ езш дж
кезкарастары, дэйектемелерц жеке устанымдары есепке алынуы керек.
Жасыратыны
жок кебше, б у п н п мектеп практикасында
жогары сынып
окушыларыныц ез1 шыгарма тещ репндеп баяндаумен шектел1п жур. Окушы
гарапынан окига жел1С1н баяндау агаттык емес,
тек бул тэсш орта буыннын
5-6 алгашкы сыныптарына тэн оку эрекетг Окушыньщ сейлеу
Т
1
Л
1
Н д а м ы т у
максатында жузеге асырылатын тэс1ЛД1н б1р1. Ал жогары сыныпта окырман
ретшде, эдеби мэтшд| енер/нн б1р перзенп рет1нде танып, талгаммен карау,
шыгармадагы кетершген мэселеге азаматтык устанымын бшд1ру, шыгарма
дагы кей1пкерлер элем1н тануда типт1к бейне, шынайы ем 1рмен байланые
тургысында бага беру басым болганы абзал. Сол себепт1 жогары сынып оку-
шыларына эдебиеттен сыны, окулыкка енген
шыгармалар жайлы эдебиет-
танушылардьщ ш к1рлер1 де коса усынылган.
Тэуелс1зд1к жылдарда жарык керген казак эдебиет] багдарламасынан
бер1 (1997 жылы 5-9 сыныптарга арналган казак эдебиет1 багдарламасынын
жобасы)1 орта буын болып етептелетш 5-9 сыныптар ек1 салага
Ж
1
к т е л ш
берш1п жур. Авторларымыз эдебиетпк окудын устанымдарын 5-7 сынып
тарга топтастырып, 8-9 сыныптан бастап ежелп дэу1р эдебиетт, Х1Х-ХХ га-
сыр эдебиет1н усынып келед1. Ал 9 сыныптан басталатын эдебиетт1д тарихи
курсында ауыз эдебиетт улг1лер1нен бастап ежелп дэу1р эдебиетт кезец1ндег1
муралар, хандык дэутр эдебиетт, Х1Х-ХХ гасыр эдебиет еюлдер!
кайта
усынылып келед]. Психолог мамандардьщ окушы дамуыньщ кезендер1не
катысты зерттеулер) непз^нде калыптастырылган эдеби бЫ м нщ ек1 кезещ:
5-9, 10-11 сыныптардагы эдеби 61Л1М мазмуны сакталганы дурыс деген
пшрдем1з. Себеб1 эдебиетт1н тарихи курсын белг1л! б 1р эдеби бипм кезещне
гана
( 10-11 сыныптар)
топтастырмау
салдарынан,
оку
материалыньщ
кайталануына жол бершген.
1 Мемлекетпк бш м стандарты. - А., 1997.