ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР МЕН ЕРЛЕРГЕ ҚАТЫСТЫ САЯСАТ
32
сұраққа жауап беру қиынға соққанын көрсетті.
Ал 40 % салауатты өмір салтын ұстану, спортпен
айналысу,
«жағымсыз»
әдеттерден
арылу,
шипажайларда емделу, тегін медициналық
қызмет
секілді
шараларды
ұйымдастыру
әйелдердің
денсаулығын
сақтауға
және
жақсартуға оң ықпалын тигізеді деп санайды.
Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі
бар (61,7 %) және орта және арнайы орта білімі
бар респонденттер (67,9 %) аталмыш сауалға
түсініктеме бермеді. Этникалық тұрғыдан алғанда
қазақтардың 66 %, өзге ұлт өкілдерінің 67,3 %,
орыстардың 56,9 % бұл сұраққа жауап бермеген.
Жауаптарды респонденттердің тұрғылықты жері
бойынша саралау ауылдықтардың 68,4 %,
қалалықтардың 62,8 % бұл сұраққа жауап бере
алмағандығын көрсетті.
G.43. Ерлердің науқасқа шалдығуы сиреу
үшін қандай шаралар
қолданар едіңіз
жауап бере алмады
65,8 %
салауатты өмір салтын
ұстану
14,5 %
тегін
медициналық
тексеру
11 %
Еңбек
кодексінің
ережелерін сақтау
2,4 %
Ерлердің неғұрлым сирек ауруы үшін қандай
шаралар қолдануға болатындығы туралы сұраққа
сауалнамаға қатысушылардың 65,8 % жауап бере
алмады. 14,5 % ерлердің салауатты өмір салтын
ұстануы қажет екендігін айтса, 11 % тегін
медициналық тексеру мен жыл сайынғы міндетті
профилактикалық тексеру шараларын енгізуді
ұсынды. 2,4 % ерлердің сирек ауруына еңбек
заңдылықтарының ережелерін сақтау оң әсерін
тигізеді
деген
пікірде.
Сауалнамаға
қатысқандардың пікірлерін аймақтар деңгейінде
саралау Семей (82 %), Шымкент (82 %), Қарағанды
(63 %), Павлодар (61,8 %), Астана (60,9 %), Алматы
(54,5 %) және Орал (53,3 %) қалаларынан
қатысқан респонденттердің басым көпшілігі
ешқандай ұсыныс жасай алмағанын көрсетті.
Сауалнама
нәтижелерін
респонденттердің
жынысына қарай саралап қарастыру ерлердің
74,1 %, әйелдердің 60,9 % қойылған сауалға
ешқандай түсініктеме бермегенін көрсетті.
Пікірлерді жас мөлшері бойынша саралау барлық
жастағы респонденттердің 63 % үшін бұл сұраққа
жауап беру оңайға соқпағанын білдіреді. Жоғары
және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар (63,9
%) және орта және арнайы орта білімі бар
респонденттер (68,8 %) аталмыш сауалға
түсініктеме бермеді. Қазақ ұлты өкілдерінің
басым көпшілігі (68 %), өзге ұлт өкілдерінің 67,3
%, орыс ұлты өкілдерінің 58,4 % бұл сұраққа
ешқандай түсініктеме бермеген. Ауылдықтарға (8
%) қарағанда қалалықтар (12,6 %) ер адамдар
арасындағы сырқатқа ұшырау қаупін азайтуға
жыл сайынғы тегін кәсіби медициналық
тексерулер мүмкіншілік береді дегенге көбірек
сенеді. Ал салауатты өмір салтын ұстанудың
ерлер денсаулығын сақтауға көмектесетіндігіне
ауылдық тұрғындар көбірек сенеді (15,7 %).
Сауалнамаға
қатысқандардың
пікірлері
арасындағы айырмашылықтың аздығы сондай,
бұдан қазақстандықтар денсаулық мәселесін
талқыламайды әрі оған қатты көңіл бөлмейді
деген болжам жасауға болады.
Гендерлік теңдік стратегиясында ерлер мен
әйелдердің
денсаулығына
репродуктивтік
тұрғыдан назар аударылғанын айта кету қажет.
Бұл жайт бізге қазақстандық ерлер мен әйелдерге
қатысты мемлекеттің мүддесі оларға өзінің
азаматтарын тудырушы ретінде қарайтын есепшіл
сипатта деген болжам жасауға ерік береді. Ал
денсаулық проблемасы тек репродукцияға ғана
ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР МЕН ЕРЛЕРГЕ ҚАТЫСТЫ САЯСАТ
33
емес, сонымен қатар кәсіби ауруларға шалдығуға,
өмір сүру уақытының мөлшеріне, өмір сүру
сапасына және т.б. да қатысты.
Блок H. Зорлық-зомбылық
H.44. Сіздің ойыңызша кім жиірек
зорлық-зомбылықтың құрбаны болады?
Әйелдер -
45,6 %
Балалар -
13,3 %
Ер адамдар -
2,8 %
Сауалнамаға қатысушылар зорлық-зомбылықтың
басты құрбандары әдетте әйелдер мен олардың
балалары деген пікірде. Респонденттердің 13,3 %
зорлық-зомбылық
көбінесе тек
балаларға
көрсетіледі деп ойлайды. Ерлердің зорлыққа
ұшырау
мүмкіндігі
қазірге
дейін
жоққа
шығарылады, тек 2,8 % ондай жағдай ер
адамдардың да басында бар екенін алға тартады.
Аймақтар бойынша көзқарастар арасында
аздаған айырмашылықтар бар. Мәселен, Орал (66
%) және Павлодар (49,7 %) қалалары көбінесе
әйелдер зорлықтың құрбаны болады десе, басқа
қалалардан қатысушылар әйелдермен қоса
олардың балалары да зардап шегеді деген
пікірде. Басқа өңірлерге қарағанда Семей
қаласынан қатысқан респонденттер зорлық-
зомбылыққа ерлер де ұшырайды деген ойда (10,8
%). Сауалнамаға қатысқан әйелдердің көбісі
зорлық-зомбылыққа әйелдер көп ұшырайды десе
(45,6 %), ерлер қауымы әйелдер мен олардың
балалары бірдей деңгейде ұшырайды деп біледі
(49,5 %). 18 - 30 жас аралығындағы
респонденттердің 5,2 %, 60 және одан жоғары
жастағы респонденттердің 3,7 % ерлерде де
зорлық көру проблемасы бар деп бағалады.
Жауап берушілердің білім деңгейіне қатысты
пікір айырмашылығы көп емес. Жоғары және
жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар
респонденттер (45,6 %) көп жағдайда әйелдер
зорлық құрбандары болады десе, орта және
арнайы
орта
білімі
бар
респонденттер
әйелдермен қатар балалары да (47,8 %)
зорлықтан көп зардап шегеді деген пікірді
қолдайды.
Сауалнама
нәтижесі
ауыл
тұрғындарының 49,7 %, қала тұрғындарының 39,9
% көп жағдайда әйелдер зорлықтың құрбаны
болады деп санайтынын көрсетті. Әйтсе де
ауылдықтардың 3,3 %, қалалықтардың 2,6 %
пікірінше ер адамдар жиі зорлық құрбандарына
айналады.
H.45. Сіздің ойыңызша зорлық-
зомбылықтың қандай түрлері
кең тараған?
денелей зорлық
66,5 %
психологиялық
зорлық
57,7 %
сексуалдық зорлық
45,9 %
экономикалық
зорлық
19,8 %
