|
 «Қазіргі қазақ тілінің құрмалас сөйлем синтаксисі» пәнінен тест тапсырмаларыҮтір
Біріңғай мүшелер жалғаулық шылаусыз келгенде. мысалы: Қайрат, ақыл, жүрек - үшеуі ғылымға жүгініпті
|
| бет | 3/3 | | Дата | 23.05.2023 | | өлшемі | 27,59 Kb. | | #42732 |
| «?àç³ðã³ ?àçà? ò³ë³í³? ??ðìàëàñ ñ?éëåì ñèíòàêñèñ³» ï?í³íåí òåñò Үтір
Біріңғай мүшелер жалғаулық шылаусыз келгенде. мысалы: Қайрат, ақыл, жүрек - үшеуі ғылымға жүгініпті.
2. біріңғай мүшелердің арасында жалғауллық шылау қайталанып тұрса. мысалы: Не дүниеде, не ахиретте не пайдалы болса, не залалды болса, білетұгын - мен.
3. оңашаланған айқындауыштың екі шетіне. Мысалы: Мен, Әсетов Орман, осы істі мойындаймын.
4. кұрмалас сөйлемдегі жай сөйлемдер арасына. Мысалы: қазанға қарамай асықыа да, әңгімемен біраз отырып қалды.
5. төл сөз хабарлы сөйлем болса, автор сөз алдынан (артынан) үтір, сызықша қойылады. мысалы: - жеңеше, - деді кетерінде, - кірпіш тауып қойыңыз.
6. оқшау сөз (қаратпа сөз, қыстырма сөз, одағай) сөйлем басында келсе, одан кейін; сөйлем ортасында келсе. екі шетінен; сөйлем соңында келсе. алдына үтір қойылады. мысалы: қаратпа сөз: балам, ертерек кел. Қыстырма сөз: әрине, ертең сабақ болады. Одағай: жүрегім, ойбай, соқпа енді.
95. Пікірдің аяқталмағанын, әлдеқандай себептен сөйлемнің бірер сөзінің түсіп қалғандығын білдіретін тыныс белгісі
Көп нүкте пікірдің аяқталмағанын, әлдеқандай себептен сөйлемнің бірер сөзінің түсіп қалғандығын білдіреді. Көп нүкте көркем шығармалардың кейіпкерлерінің сөздерінде жиі кездесіп отырады. Олар, негізінде, сөйлеушінің қуанғаннан я ұялғаннан аузына сөз түспей, мүдіргенін немесе сөз, сөйлем аралығында ұзақ кізіріс болғанын білдіру үшін қойылады. Мысалы: – Тақсыр… қарағым … шырағым-ау… Арғы атам Арғынбайдың шаңырағына мініп келген… –дей бергенде, Аман келді де, қолтықтап апарып скамейкаға отырғызды (Ғ.Мұст.).
96. Компоненттерінің арасына сызықша қойылған құрмаласты белгілеңіз:
Жалғаулықсыз қарсылықты салаластың аражігі үтір мен сызықша арқылы ажыратылады. Мысалы, Көктем шықты, – ауада суық ызғар бар.
97. Қойылуы кідіріске, интонацияға немесе сөйлеудің құрылысы ерекшеліктеріне байланысты болмайтын тыныс белгісі -
98. Мәтін тілде орналасады, бірақ дискурста өмір сүреді деген ойдың иесі
99. Мәтін мен оның нұсқалары құрылымдық жағынан изоморфты. Олар үш түрлі қатынасқа құрылған:
100. « ...дискурс как совокупность речемыслительных действий коммуникантов, связанную с познанием, осмыслением и презентацией мира говорящим и осмыслением, реконструкцией языковой картины мира продуцента рецепиентом» деген кімнің пікірі?
101. Дайын мәтіннің сөйлеу әрекетін туғызушылар мақсатына сай күрделі әрі нақты коммуникативтік жағдайға айналуы, мәтін қызметтерінің дискурс құзыреттілігіне көтерілуі
102. ХХ ғасырдың 50-жылдары Эмиль Бенвенист қалыптастырған сала
103. ҚС-дегі интонациялық кідірістің ерекшелігі
104. Жеке сөздер мен сөз тіркестерінен құрылатын синтаксистік тұлға –
105. Мына сөйлемнің сәйкес қосымша мәнін анықтаңыз: «Сүт қатқан қою шай құйылды, бірақ ол ішкен жоқ».
106. Екі немесе одан да көп жай сөйлемдерден құралып, күрделі бір ғана ойды білдіретін, интонациялық жағынан бір бүтін болып тұратын сөйлемдер
107. Предикаттық қатынасы аналитикалық тәсілмен көрінген ҚС компонентін белгілеңіз:
108. Бастауыш пен баяндауыш арасындағы байланыс –
109. Предикаттық қатынасы синтетикалық тәсілмен көрінген құрмалас сөйлемді белгілеңіз:
110. ҚС-дегі предикаттық орталық саны –
111.ҚС мен жай сөйлемнің ортақтығы
112. ҚС предикативтік бөліктерінің алдыңғысының баяндауыш формасымен байланысуы
113. Қ.Жұбанов еңбегінде шартты салалас сөйлем қалай аталған?
114. Әйтпесе жалғаулығымен келген сөйлемдерді «әлі қалыптасып болмаған салалас» деп қарайтын ғалым
115. Қарсылықты салалас сөйлемді табыңыз
116. -ып, -іп көсемше тұлғасымен салыстырғанда белсенділігі төмен көсемше формасын көрсетіңіз.
117. Көсемшенің жұрнақтарын көрсетіңіз.
118. Төмендегі сөйлемге сипаттама беріңіз. Құлағындағы үлкен күміс сырғасы сілкіне түсіп, үстел басы тола отырған жұртқа жіті қозғалып шай құйып отыр.
119.Бағыныңқы сөйлемнің бяндауышын жасауда жиі қолданылатын көсемше тұлғасы.
120. Төмендегі сөйлемге сипаттама беріңіз.Тұла бойы дірілдеп, екі шекеге ыстық қан шапқылағандай болды.
121. Бірыңғай баяндауыштық , бірыңғай пысықтауыштық қызметте кездеспейтін көсемше тұлғасы
122. Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз:
123. Бағыныңқы компоненті басыңқы компоненттегі іс-әрекеттің, оқиғаның болу я болмауының мақсатын білдіретін сабақтас
124. Бағыныңқы компоненті көмектес жалғаулы есімшемен келген сөйлемді белгілеңіз:
125. Себеп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз:
126. ҚС-дегі интонациялық кідірістің ерекшелігі
127. Жеке сөздер мен сөз тіркестерінен құрылатын синтаксистік тұлға.
128. Мына сөйлемнің сәйкес қосымша мәнін анықтаңыз: «Сүт қатқан қою шай құйылды, бірақ ол ішкен жоқ».
129. Екі немесе одан да көп жай сөйлемдерден құралып, күрделі бір ғана ойды білдіретін, интонациялық жағынан бір бүтін болып тұратын сөйлемдер.
130. Предикаттық қатынасы аналитикалық тәсілмен көрінген ҚС компонентін белгілеңіз:
131. Бастауыш пен баяндауыш арасындағы байланыс.
132. Предикаттық қатынасы синтетикалық тәсілмен көрінген құрмалас сөйлемді белгілеңіз:
133. ҚС-дегі предикаттық орталық саны қанша?
134. ҚС мен жай сөйлемнің ортақтығын көрсетіңіз.
135. ҚС предикативтік бөліктерінің алдыңғысының баяндауыш формасымен байланысуы
136. Құрмалас сөйлемдерді классификациялаудағы негізгі критерий
137. Бағыныңқы сыңардың баяндауыштары міндетті түрде өз бастауыштарымен қиысып тұруы шарт деп есептейтін ғалымдар .
138. Жатыс жалғаулы есімшемен байланысқан сөйлемді көрсетіңіз.
139. Компоненттері есімше арқылы байланысып, іс-әрекетті мезгілдік жағынан айқындап тұрған сөйлемді табыңыз.
140.Гипотаксис дегеніміз не?
141. Паратаксис дегеніміз?
142. Компоненттері салыстырмалық қатынастағы сабақтасты көрсетіңіз.
143. Компоненттерінің арасындағы мағыналық қатынас қандай? Ол жұмысқа шыққаннан бері, қалтасынан дәрі арылмайтын.
144. Төл сөз бен автор сөзін байланыстыратын байлауыш дәнекерді табыңыз
145. Сөйлем түрлерін ажыратуға әкелетін жол.
146. Қазақ тілі құрмалас сөйлем жүйесінің зерттелу тарихы.
147. ҚС құрылымдық әлементтері.
148. Қазақ пунктуациясы.
149. Мәтіннің функциональды-стилистикалық типологиясы
150. Мәтін және сөйлеу жанры.
151. Мәтін және дискурс
152. Мәтін лингвистикасы.
153. Шартты рай формалы етістіктің қатысуымен құрылған сабақтас құрмалас сөйлемдер
154. ҚС компоненттерін байланыстыратын тіл амалдары.
155. Көсемше формалы етістіктің қатысуымен құрылатын сабақтас құрмалас сөйлемдер.
156. Аралас құрмалас сөйлемдер, оларға қатысты қарама-қарсы көзқарастар.
157. Көп компонентті құрмалас сөйлемдер, олардың грамматикалық, семантикалық сипаты.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|
