«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне денсаулық сақтау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының жобасының тұжырымдамасы

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне денсаулық сақтау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – Заң жобасы).

Заң жобасын әзірлеу жекеменшік медицинаны дамыту, медициналық ұйымдарға корпоративтік басқаруды енгізу, басты мақсаты: медициналық қызмет көрсетудің алдыңғы қатарлы стандарттарын енгізу болып табылатын денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі қасынан медициналық қызмет сапасы бойынша бірлескен комиссияны құру сұрақтарына қатысты бөліміндегі Ұлт жоспары – бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 нақты қадамның (бұдан әрі – Ұлт жоспары) 81 және 82 қадамын орындау қажеттігінен туындаған. Бұдан басқа, Заң жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 15 қаңтардағы № 176 Жарлығымен (бұдан әрі – Мемлекеттік бағдарлама) бекітілген Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2016 - 2019 жылдарға арналған "Денсаулық" мемлекеттік бағдарламасында көзделген қоғамдық денсаулық сақтау жүйесін дамытуға, медициналық білім беруді жаңғыртуға қатысты міндеттерді іске асыруға бағытталған. Сондай-ақ Мемлекет басшысының 2017 жылғы 31 қаңтардағы "Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" атты Қазақстан халқына Жолдауында бизнес үшін шығасылардың барлық түрлерін жаппай төмендетуге қатысты берілген тапсырмаларын орындау үшін.

Осыған байланысты, Заң жобасы медициналық ұйымдарда корпоративтік басқаруды жетілдіруге, коммерциялық емес ұйым түрінде медициналық қызмет сапасы бойынша біріккен комиссияның мәртебесін және құзыретін заңнамалық тұрғыдан айқындауға, қоғамдық денсаулық сақтау жүйесін, Қазақстан Республикасындағы медициналық білім беруді дамытуға, шамадан тыс мемлекеттік реттеуді алып тастау үшін санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды оңтайландыруға, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы қолданыстағы заңнамадағы кемшіліктерді жою үшін бағытталған.

Заң жобасын шартты түрде денсаулық сақтау саласындағы қолданыстағы заңнаманы жетілдіруге және дамытуға бағытталған бірнеше негізгі түзетулер блогына бөлуге болады:

Осылайша, негізгі түзетулер блоктарының бірі медициналық ұйымдарда корпоративтік басқарудың қағидаттарын байқау кеңесінің өкілеттілігін кеңейту, Ұлт жоспарын жүзеге асыру мақсатында алқалы атқарушы органды (басқарма) және кәсіпорынның ішкі аудит қызметін енгізу арқылы жетілдіру болып табылады.

Қолжетімділігі мен қызмет көрсету сапасын арттыру мақсатында бәсекелестік есебінен әлеуметтік медициналық сақтандыру жағдайында алғашқы медициналық-әлеуметтік көмекті қаржыландыру негізінде медициналық ұйымдарды корпоративтік басқару принциптеріне көшуін қамтамасыз ету қажет. Мемлекеттік медициналық ұйымдарды жекешелендiруге ынталандыру, мемлекеттік емес ұйымдар арқылы тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуді кеңейту.

Корпоративтік басқаруды жетілдіру денсаулық сақтау саласында мемлекеттік ресурстарды тиімді бөлуге, ЭЫДҰ корпоративтік басқару жөніндегі мемлекеттік кәсіпорындарда басшылық қағидаттарына сәйкес басқару органдарының ашықтығын және есептілігін қамтамасыз етуге ықпал етеді. Денсаулық сақтау саласында бұл тәсіл медициналық қызметтердің сапасын арттыруға қол жеткізуге көмектеседі және инвесторлардың сенімін арттыруға ықпал етеді және ұзақ мерзімді капитал тартуға көмектеседі.

Денсаулық сақтау саласында шаруашылық жүргiзу кұқығындағы мемлекеттік кәсіпорында бар корпоративтік басқарудың моделі кәсіпорынның жеке-дара басшысынан және байқау кеңесінен тұрады. Қолданыстағы заңнамада шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның байқау кеңесінің қажетті басқарушылық шешімді қабылдауға және, тиісінше, кәсіпорынды толық тиімді басқаруға мүмкіндік бермейтін шектеулі өкілеттігі көзделген. Байқау кеңесінің қызметі бұл түрінде осы институтты толық көлемде іске асыруға мүмкіндік бермейді, сондықтан, ұсынылып отырған заң жобасында байқау кеңесі кеңейтілген өкілеттіктері бар басқару органы түрінде ұсынылған. Сондай-ақ, ірі мемлекеттік кәсіпорындарды жеке-дара басқару әрқашан кәсіпорынды толыққанды және ашық басқаруға қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейтіндігін атап өткен жөн, осыған байланысты, Заң жобасында алғаш кәсіпорындарда алқалы атқарушы орган құруға мүмкіндік жасалған.

Жаңа түрінде болатын байқау кеңесінің жаңалықтарына қатысты заң жобасында қарастырылған, жалпы басшылық жасауды және уәкілетті органның құзыретіне жатқызылған мәселелерді қоспағанда шешім қабылдауды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның басқару органы болып табылады. Байқау кеңесінің өкілеттіктерін кеңейту байқау кеңесінің мәртебесін арттыруға және оның қабылданатын шешімдері үшін жауапкершілікті күшейтуге, бұл институттың ағымдағы қызметін және стратегиялық дамуын толыққанды пайдалануға мүмкіндік береді.

Заң жобасымен қосымша мынадай денсаулық сақтау саласында шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның байқау кеңесінің негізгі өкілеттіктерін енгізу ұсынылмақ:

1) уәкілетті органға (жергілікті атқарушы органға) даму стратегиясының жобасын келісу мемлекеттік кәсіпорындардың мемлекеттік кәсіпорындар мен ұсыныстар енгізу даму стратегиясын бекіту;

2) кәсіпорынның ішкі қызметін реттейтін құжаттарды (кәсіпорынның қызметін ұйымдастыру мақсатында атқарушы орган қабылдайтын құжаттарды қоспағанда,) бекіту;

3) атқарушы органның сандық құрамын, өкілеттік мерзімін анықтау басшы және атқарушы органның мүшелері құрамына кандидатураларын тағайындау үшін, сондай-ақ басшы мен атқарушы органының мүшесінің еңбек шартын бұзу мәселесі бойынша алдын ала келісу;

4) ішкі аудит қызметінің сандық құрамын, өкілеттік мерзімін анықтау, оның басшысы мен мүшелерін тағайындау, сондай-ақ олардың өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату, ішкі аудит қызметінің жұмыс тәртібін, мөлшерін және еңбек ақы төлеу шарттары мен ішкі аудит қызметінің қызметкерлеріне сыйақы беруді анықтау;

5) кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымын бекіту;

6) аудиторлық ұйымның қаржылық есептілік аудиті қызметін төлеу үшін мөлшерін анықтау;

7) кәсіпорын немесе оның қызметін құрайтын қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпия туралы ақпаратты айқындау;

8) осы Заңда және (немесе) кәсіпорын жарғысында көзделген уәкілетті органның айрықша құзыретіне жатпайтын өзге де мәселелер.

Осы Заң жобасымен байқау кеңесінің құрамын қадағалаушы кеңесінің саны кемінде 30 % болатын тәуелсіз мүшелермен толықтыру көзделген.

Байқау кеңесінің құрамындағы тәуелсіз мүшесі, уәкілетті органның және өзге де мүдделі тұлғалардың әсерінсіз кәсіпорынның мүддесі үшін басқару шешімдерін қабылдауға мүмкіндік береді. Байқау кеңесінің тәуелсіз мүшесі осы кәсіпорынға үлестес емес болуы тиіс тұлға.

Қолданыстағы заңнамада «тәуелсіз байқау кеңестің мүшесі», «үлестес тұлға», «корпоративтік басқару», «менеджер» және «Байқау кеңесінің Хатшысы» ұғымдық аппараты болмағандықтан, тиісінше, осы заң жобасында осы ұғымдарды енгізу қарастырылған.

Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындарда байқау кеңесі бар болған жағдайда - басқару органы болуымен уәкілетті мемлекеттік органның тарапынан алқалы немесе жеке-дара болатын атқарушы орган енгізілетін болады. Алқалы атқарушы органның (басқарманың) болуы қабылданатын алқалы шешімдердің сапасын, жеке жауапкершілікті арттыруға әкеледі. Атқарушы орган байқау кеңесіне есептес болады және кәсіпорынның ағымдағы қызметін басқаруды жүзеге асырады, шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның қызметіне қатысты басқа органдардың және лауазымды тұлға құзыретіне жатпайтын заң актілерімен және шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның жарғысымен жатқызылмаған кез келген сұрақтар бойынша шешім қабылдауға құқылы.

Ең жақсы корпоративтік басқарудың халықаралық тәжірибесі көрсеткендей, алқалы атқарушы органның қызметін жүзеге асыру жеке-дара басшы тарапынан сыбайлас жемқорлық бұзушылықтарды болдырмаудың қосымша қорғаныс механизмі болып табылады.

Ішкі аудит қызметінің енгізуі және оның байқау кеңесіне бағыныстылығы кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық және медициналық тәуекелдерін уақтылы анықтау және жоюды қамтамасыз етеді.

Осы орган кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің тұрақты ішкі аудиті, талдау және бақылау үшін медициналық қызметін көрсету бойынша байқау кеңесіне шешім қабылдау үшін ұсыныстарды шығара отырып түзету және алдын алу іс-әрекеттер үшін қажет. Ішкі аудит қызметіне анықталған бұзушылықтарды жоюды бақылау жүктеледі.

Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру шеңберінде Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау Министрлігімен (бұдан әрі - Министрлік)

менеджерлер-мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары басшыларын тағайындау бірыңғай біліктілік ережесін бекіту ұсынылады, ол тағайындайтын басшылардың сапасы мен орталықтандырылған бағалауға қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Медицина ұйымдары басшыларының біліктілігін арттыру мақсатында, және сондай-ақ денсаулық сақтаудағы одан әрі басқару тетіктерін жетілдіру және «денсаулық сақтау менеджері» мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының басқару бөліміндегі жұмыскерлерге арналған біліктілік талаптары сертификатын енгізу қажет.

2050 жылға ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына кіруіне бағытталған жаңа экономикалық бағыт ғылымды қажет ететін, инновациялық медицина және отандық денсаулық сақтау стандарттарына жоғары дамыған елдер қатарына жақындауға ықпал етеді.

Біздің елімізде Жүзеге асырылатын денсаулық сақтау мақсатын жақсартуға бағытталған инновациялық саясат, сапа және қолжетімділікті ұсынылатын медициналық қызметтердің тиімділігін арттыру, басқару және қаржыландыру жүйесін, сондай-ақ ұтымды пайдалану, қолда бар ресурстарды талап етеді көшбасшылықты дамыту және осы заманғы денсаулық сақтаудағы менеджмент қағидаттарын енгізуді қажет етеді.

Бүкіл әлемде денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігі мен медициналық қызметтердің сапасы қызметкерлер қызметінің, білімі, біліктілігі және ынталандыруының тәуелді көрсеткіштерінен анықталады.

Қазіргі жағдайда өзекті мәселе болып экономика салаларының, атап айтқанда, денсаулық сақтау мемлекеттік түрлері мен нысандарын және оларды реттеу өзге де ерекшеленетін қолдану туралы табылады. Тарихи тұрғыда Қазақстандағы реттеу функцияларының үлкен бір бөлігі мемлекет жүзеге асыру арқылы құқықтық қатынастарды реттеу үшін нормативтік-құқықтық базаны құру қалыптасты.

Қазіргі уақытта ҚР денсаулық сақтау Министрлігімен әкімшілік кедергілерді қысқарту бойынша және денсаулық сақтау саласына тиімді және икемді реттеу енгізу бойынша жұмыс жүргізілуде. Алға қойған мақсатқа жету үшін тетігін енгізу өзара іс-қимыл мемлекет, бизнес және қоғам, негізделген біріктіру мен мүдделерінің теңгеріміне әр тараптан ақталған көрінеді.

Ұлт жоспарының 82 қадамына сәйкес озық медициналық қызмет көрсету стандарттарын енгізу мақсатында құрылған Бірлескен комиссия медициналық қызметтер көрсету сапасы бойынша, кезінде денсаулық сақтау Министрлігі, оның қызметі бағытталған ұсыныстарды әзірлеуді жетілдіру бойынша клиникалық хаттамаларды медициналық білім стандарттарын, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, стандарттар жүйесін басқару сапа және қол жетімділік денсаулық сақтау саласындағы қызмет.

Бірақ одан әрі Ұлт жоспарын іске асыру үшін қойылған мақсатқа жаңа денсаулық сақтау саласын сонымен қатар, мемлекеттік реттеумен, діннің қоғамдық басқаруды қарастыратын енгізу қажеттілігі туындады. Бұл модель медициналық қызмет көрсету сапасы бойынша Біріккен комиссиясын (СБК) құру арқылы дербес заңды тұлға түрінде. Бұл өзі кәсіби қоғамдастықпен мемлекетке қатысты шешім қабылдауға мүмкіндік береді.

Бұл модель СБК бірқатар денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның мемлекеттік функцияларын беруді көздейді бекіту сияқты: медициналық көмек көрсетудің тәртібін, медициналық-әлеуметтік көмек көрсету азаматтарға ұсынылатын әлеуметтік маңызы бар аурулармен ауыратын тәртібін, консультациялық-диагностикалық көмек көрсету тәртібі нысанында медициналық көмек көрсету және санитариялық авиация; тәртіпті қалпына келтіру емі, соның ішінде баларды медициналық қалпына келтіру.

Осылайша, заңнамалық тұрғыдан коммерциялық емес ұйым түрінде СБК құруды бекіту ұсынылады, оның мақсаты болып қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету және сапасын көрсету саласындағы медициналық және фармацевтикалық қызметті, сондай-ақ өзін-өзі реттеу денсаулық сақтау саласы табылады.

СБК міндеттері болып:

-клиникалық хаттмаларды, ұйымның медициналық көмек көрсету стандарттарын, медициналық білім беру стандарттарын, дәрілермен қамтамасыз етуді, денсаулық сақтау саласында сапасын және қол жетімділігін бақылау жүйесі стандартын жетілдіру;

- халықты қауiпсiз, клиникалық және экономикалық тиiмдi және сапалы, қол жетімді медициналық қызметтер және медициналық технологиялармен (дәрілік құралдар мен медициналық техника, медициналық құралдар және т.б.) қамтамасыз етедi;

- медициналық көмек сапасын, денсаулық сақтау саласында ғылым және білім беру қызметі, дәрі-дәрмекпен және материалдық-техникамен қамтамасыз ету, адам ресурстарын басқару, денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамыту.

III. Транспланттау және Трансфузиология қызметтерін дамыту.

Келесі маңызды болып табылатын ағзаларды (ағзалардың бөлігін) және тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттауға арналған бөлім:

Жеке санатқа дәл гемопоэздік дің жасушалары донорларының (бұдан әрі – ГДЖ) байланысты өмір сүру айырмашылықтарды реттеу рәсімдерін тіндік және органдық трансплантациялауға сәйкес бөлу қажет. Реттеуші нормалар донорлық және транспланттау әрқашан кез келген мемлекеттің қуаты үшін мұндай кезде тіндерді ауыстырып салу мүмкін емес.

Сондай-ақ, жекелеген тіндер түрлерін ауыстыру үшін реттеуші айырмашылықтар бар.

Осы толықтыруларды енгізу қате түсінуді болдырмауға мүмкіндік береді және органдық транспланттау үшін реттеуші нормаларды дұрыс қолдану ГДЖ донорлыққа талаптарды нақтылау, айырмашылығы басқа да мата түрлерінен, ГДЖ қатысты нормативтік-құқықтық актілер қолданылуы мүмкін.

Республикада қан қызметін одан әрі дамытуға қатысты келесілер қажет:

1. 
   сапа кепілдігін және қауіпсіздікті арттыру мақсатында қан қызметі саласындағы қан мен оның компоненттерін әкелуге бақылауды күшейту, соңғысының қызметін жүзеге асыратын ұйымдармен қамтамасыз ету.
   
2. 
   қан қызметі саласында нормативтік реттеу қызметін уәкілетті органның құзыретін кеңейту.
   

Қан қызметін дамыту тіндерді иммунологиялық типтеу Зертханасының мемлекеттік мекемесіне әкелді, олардың қызметі болып мемлекеттік сектордың шеңберінде қан қызметі ұйымдарының бөлімшелері жағдайларын болдырмау үшін бақыланбайтын трансплантация жасау.

Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау "Денсаулық" 2016 - 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде жүзеге асырылатын ҚР медициналық білім берудің жаңғырту жобасы бойынша негізгі мақсаты, денсаулық сақтау саласында кадрларды даярлау сапасына енгізу негізінде ең жақсы халықаралық практика және ұзақ мерзімді стратегиялық әріптестік медициналық енгізу арқылы Министрлігінің жоғары оқу орындары және жетекші шетелдік университеттермен оны қол жеткізу болып табылады

Бүгінгі күні ҚР-ның медициналық ЖОО АҚШ, Польша, Швеция және Италияның жетекші шетелдік университеттермен Меморандумға қол қойды Осыған байланысты заңнамалық деңгейде «стратегиялық әріптестік» ұғымы ретінде айқындалатын, өзара ынтымақтастық медициналық білім және ғылым ұйымдарының жетекші шетелдік медициналық ұйымдар, білім беру жету үшін, бірыңғай экономикалық және стратегиялық мақсаттары бекітілуге ұсынылады.

Стратегиялық әріптестік арқылы отандық жоғары оқу орындары айтарлықтай өзінің білім беру өнімдерін маркетингісін жақсартады жаңа шетелдік нарықтарға, беделін арттыруға мүмкіндік алады.

Жетекші шетелдік медициналық ұйымдарды тарту мақсатында және стратегиялық әріптестік енгізуге қолайлы жағдайлар жасау үшін мүмкіндік беретін нормалар көзделген медициналық білім беру ұйымдарына және ғылым шарттар бойынша қызметтерді сатып алу (консалтинг, оқыту, біліктілігін арттыру және т. б.) олармен стратегиялық әріптестермен бір көзден алу тәсілімен тікелей шарт жасасу арқылы.

Сондай-ақ «университеттік клиника» ұғымын заңнамалық деңгейде бекіту ұсынылады, бұл медициналық жоғары оқу орнының студенттерін, интерндерін, резиденттерін, магистранттарды, докторанттарды, тыңдаушыларды даярлауда ұлттық және халықаралық талаптарға сәйкес оқытуға, біліктілігін арттыру факультеттерін ұсыну, жоғары білікті, жоғары технологиялық медициналық көмек медицинаның түрлі салаларында, жағдайын жақсартуға мүмкіндік береді. Университеттік клиника арқылы практикалық денсаулық сақтау инновациялық медициналық және білім беру технологиялары трансферті жүзеге асырылатын болады

Бұл норма интеграцияланған академиялық орталықтар жасау үшін, университеттік клиникаларды тиімді басқару үшін академиялық және өндірістік процестер бірлігі негізінде стратегиялық мақсаттар мен міндеттерге қажет.

Кадрларды тиімді даярлауды үшін кедергілерді жою орынды деп санаймыз үш тұғырлы ғылым-тәжірибе және білім беру тетігі арқылы құру интеграцияланған академиялық медициналық орталықтар және университеттік клиникалардың жағдай жасауы бойынша нақты қамтамасыз ету.

Білім беру мен ғылыми ізденістер процестерінде дәлелді үздік мамандар тартылады деп күтілуде ғылыми қызметкерлер мен оқытушылар тәжірибелік және клиникалық зерттеулер жүргізу тәжірибесіне мүмкіндік алады. Дәрігерлік кадрларды (дәрігер, оқытушы, ғалым) ұтымды пайдалануға алып келеді.

Кадрлардың жоғары материалдық және кәсіби ықпалына және әлемдік денсаулық сақтау саласында ғылыми бүгінгі күні кәсіби дамудың ең үздік стандарты болып табылатын моделін дамыту.

Заңнамалық деңгейде аккредиттеу этика мәселелері жөніндегі комиссиялардың қамтамасыз ету үшін сапаны бақылау рәсімі қызметінің этикалық комиссиялар, сақтауды қадағалау бойынша ұлттық және халықаралық стандарттар тәртібін бекіту. Осы тетікті енгізу үшін сапасын арттыруға этикалық сараптама кезеңі ретінде бағалау жоспарланатын ғылыми-зерттеу, сондай-ақ ықпал интеграция отандық ғылыми-зерттеу бағдарламалары мен жобаларын, халықаралық, сондай-ақ ынталандыру және тарту, отандық жобаларды бағдарламасы халықаралық мультицентровых зерттеулерге жағдай жасайды (іс-шаралардың бірі ДДМБ).

Медициналық кадрларды даярлауда ең басты болып медициналық ЖОО педагогикалық кадрларды даярлау. Елсының 2017 жылғы 31 қаңтардағы "Үшінші жаңғырту-Қазақстанның жаһандық бәсекеге қабілеттілігі ретінде" Жолдауында ұлттық экономиканы дамытудың негізгі бірден-бір белгіленген әлеуетін дамыту, жоғарғы оқу орындарының педагогикалық қызметкерлерінің кәсіби дамуы.

Медициналық білім беру жүйесін жанғырту, инновациялық түрлері мен әдістерін енгізу, оқытудың жоғары талаптар қою арқылы тұлғалық және кәсіби құзыреттілігін медициналық білім беру ұйымдары оқытушыларының кәсіби деңгейі жоғары деңгейді талап етеді. Мемлекеттік бағдарламаның міндеттерінің бірін іске асыру шеңберінде үш тұғырлы клиникалық практика, медициналық білім беру және ғылыми қызметті қамтамасыз ету үшін ПОҚ-ның жаңа формациясын дайындау талап етіледі.

Медициналық кадрларды дайындауда сапасын арттыруда педагогикалық қызметкерлердің құзыреттілігін арттыру мақсатында тәуелсіз бағасын заңнамалық тұрғыдан бекіту қажет.

Тәуелсіз бағалау ЖОО мен білім беру бағдарламалар арасында бәсекелестікті арттыруға әкелетін пайдалы құрал болып табылады.

Осыған орай, медициналық ЖОО студенттердің аралық бағаларын қарау қажет. Осы механизмді тәуелсіз аккредитация ұйымы арқылы енгізу қажет.

Бағдарламаларды іске асыру сапасына, медицина және фармацевтика кадрларының біліктілікті арттыруға және қайта даярлауға ықпал ететін проблемалық мәселелердің бірі уәкілетті органдардың (ҚР ДСМ, БҒМ) жеке ұйымдарға (ЖШС, институттардың және т. б.) қатысты бақылау функцияларының жоқтығы болып табылады іске асыратын деректер. (ҚР «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Заңына сәйкес қосымша білім беру (ПП және ДК) лицензияланатындарға жатпайды.

ҚР ДСӘДМ 2015 жылы біліктілік талаптар бағдарламаларын іске асыратын ұйымдарға қосымша медициналық және фармацевтикалық білім беру - оқытушылар құрамына, оқу-әдістемелік, материалдық-техникалық, ұйымдастырушылық қамтамасыз ету бойынша талаптар бекітілген. Сонымен қатар, бақылау мүмкіндігін анықтауға мүмкіндік бермейді сәйкестігін ұйымдардың көрсетілген Біліктілік талаптарға және сапасын қамтамасыз етуге даярлау курстарында біліктілігін арттыру мен қайта даярлауды іске асыратын жаңадан құрылатын жеке ұйымдар (ЖШС, институттар және т. б.).

Бұл ретте, «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексіне сәйкес уәкілетті органның құзыретіне медициналық қызметтердің сапасын арттыруды қамтамасыз етуді бақылау кіреді.

Жоғарыда аталғандарды ескере отырып, ҚР «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексіне толықтырулар мен өзгерістер енгізу құзыреті және бекіту тәртібін қалыптастыру Тіркелімін жүзеге асыратын ұйымдардың қайта даярлау және медициналық кадрлардың біліктілігін арттыру бөлігінде қажет.

Неғұрлым тиімді білім беру бағдарламаларын іске асыру мақсатында шарттары туралы қайта даярлау және қызметкерлердің біліктілігін арттыру, мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының бюджет қаражаты есебінен оқытатын ұйымдарда институционалдық аккредиттеуден өткен және/немесе мемлекеттік аттестаттаудан енгізу қажет.
V. Биоэтикалық сараптаманың сапасын көтеру және клиникалық зерттеулер нарығының дамуы

Клиникалық зерттеулер медикалық бұйымдардың және дәрі-дәрмектердің өткізу және құру процесінің ажырамас бөлігі болып табылады. ҚР клиникалық зерттеулердің өткізілуін реттейтін заң шығарушы базасын оңтайландыру және үндестіру мақсатында, «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексіне (ары қарай - Кодекс) бірқатар өзгерістерді енгізу ұсынылып тұр. Кодекстің қазіргі редакциясында іргелі биомедициналық және клиникалық емес қолданбалы зерттеулерді өткізу бойынша талаптар жоқ. Клиникалық зерттеулерді өткізудің жарым-жартылай бақылайтын баптар ғана бар. Алайда осы баптар да жаңартуды қажет етеді. Кодекстан «Биологиялық активті заттарды, фармакологиялық, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер» 72-бапты және «Фармакологиялық, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы клиникалық зерттеулер» 74-бапты алып тастап, 180-бапты болса, «Медициналық-биологиялық эксперименттер, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулер жүргізу, диагностиканың, емдеудің және медициналық оңалтудың жаңа әдістерін қолдану»редакциясынан «Биомедициналық зерттеулер жүргізу» редакциясына өзгерту ұсынылып тұр. «Биомедициналық зерттеулер» ұғымы ғылыми әдебиетте көпшілікке мақұлдаған болғандықтан, іргелі, сондай-ақ қолданбалы зерттеулерді қамтитын, адам қатысатын барлық зерттеулерді біріктіретін, барынша жаңаша термин болғандықтан, аталған терминді қолдану жөн.

Кодекске өзгерістерді енгізу көп еңбекті процес болғандықтан, биомедициналық зерттеулерді өткізудің тек негізгі қағидаларын енгізу керек, себебі, биоэдепті және қауіпсіздікті қамтитын, ғылыми үдеу биомедициналық зерттеулерді өткізудің жаңа аспектілерін туғызады. Аталған факт биомедициналық зерттеулер өткізудің стандарттарын үнемі жетілдіруін қажет етеді. Осыған орай,биомедициналық зерттеулер өткізудің қағидаларын уақытылы тиімді етуге жол беретін, қазақстандық биомедициналық ғылымының дамуы үшін иілмелі және редакцияланатын құқықтық база керек, осыған байланысты, ұсынылатын 180 бабының редакциясында биомедициналық зерттеулер өткізулің негізгі қағидалары қамтылған. Әйтседе, аталған қағидалар биомедициналық зерттеулердің өзектілігіне, әдептілігіне және айрықша қауіпсіздігіне кепілдік береді.

«Этика мәселелері жөніндегі комиссиялар» 181-бабына қатысты. «Биоэтика бойынша комиссиялар» ұсынылатын редакциясы биомедициналық зерттеулер сараптамасының өкілеттілігінің саласын бөледі, себебі қазіргі уақытта этика бойынша басқа да комиссиялар бар (мысалы, кәсіби этика бойынша), ол болса, жаңылысты жоққа шығарады. 180-бабымен үйлес бойынша 181-бап та клиникалық зерттеулердің тек өткізу процесін реттейді. Ұсынылатын редакция ҚР өткізілетін барлық биомедициналық зерттеулерге биоэтикалық комиссияларының қызмет жасау саласын ұлғайтады, себебі денсаулық сақтау саласында зерттеулерден гөрі, биоэтиканың қағидаларына және талаптарын кең саласын қамтитын мәселе болып табылады. Биоэтиканың мәселелері тәртіпаралық сипатта және зерттеулердің биоэтикалық бағалауын өткізу қажеттілігі барлық мекемелерге және салаларға орынды.

Бүгінгі таңда денсаулық сақтау жүйесінде денсаулық сақтау ұйымдарына тиесілі 30-астам жергілікті этикалық комиссиялары қызмет атқарады. Жұмыс көлемі, сараптаманың сапасы және мүшелердің компетенциясы олардың қызмет көрсету сапасының бағалауы негізінде құбылтылады. Елдемедициналық этика және биоэтика саласындағы қордың шектеулі болғандықтан, атудың өзгеру арқылы екідеңгейлі биоэтикалық жүйесінің сараптамасын тиімді етіп, биоэтика бойынша Орталық комиссиясының өкілдігін кеңейтіп, жергілікті этикалық комиссияларын Орталық комиссиясымен сертификациялау тәжірибиесін енгізу ұсынылып тұр.

Клиникалық зерттеулерді өткізудің жаңа қағидаларына терминологиялық жәрдемдесу мақсатында, биомедициналық зерттеу ұғымын енгізу ұсынылып тұр – ол, зерттеудің басты мақсаты боп, адамның денсаулығы, аурулары, оларды алдын ала емдеу немесе емдеу, диагностика туралы жаңа білімдерді алу. Биомедициналық зерттеу тірі және өлі адамдар мен жануарларға қатысты, адамның және жануардың биологиялық үлгілерге қатысты, медициналық ақпаратқа қатысты өткізілуі мүмкін. Сондай биобинк ұғымын қосу ұсынылып тұр.

Клиникалық зертеулерді өткізу құқығына медициналық ұйымдарын аккредитациялауға қатысты. Клиникалық зерттеулерді жүргізудің белгілі бір талаптарға сәйкестігін анықтау, ең алдымен, клиникалық зерттеулердің демеушісінің (клиенті) мүддесіне қатысты болады, өйткені білікті қызметкерлердің болуы, тиісті жабдық, жеткілікті зерттеушәлер (пациенттер) және т.б. КТ табысына тікелей әсер етеді. Патологиясы бар сынақ науқастардың жеткілікті саны клиникалық зерттеулерді тапсырыс беруші үшін медициналық ұйымның тартымдылығының негізгі факторы болып табылады. Жабдықтың жетіспеушілігі, әдетте, тапсырыс берушінің қаражаты есебінен медициналық ұйымды жабдықтау арқылы және медицина ұйымының қызметкерлерінің біліктілігі жеткіліксіз - оқытуды қайтадан тапсырыс берушінің есебінен жүзеге асырылады.

Клиникалық зерттеулер жүргізу үшін қол жетімді медициналық ұйымдардың тізбесін құру клиентке клиникалық базаны таңдауды айтарлықтай қысқартады, осыған байланысты Қазақстан клиникалық зерттеулер жүргізу үшін өте жағымсыз ел болып табылады.

Медициналық ұйымды осы тізімге енгізудің шарты клиникалық сынақтар жүргізу құқығына аккредиттеуден өту болып табылады. Негізінен бұл аккредиттеу медициналық ұйымның стандартты операциялық процедураларының (SOP) қолайлы клиникалық тәжірибе стандарттарына (GCP) сәйкестігін тексеруден тұрады. Алайда, ЭЫДҰ елдерінің ешқайсысында осындай аккредиттеу жоқ, себебі GCP негізінен рәсімдерге қойылатын талаптар болып табылады. Бұл рәсімдерді демеуші (тапсырыс беруші) әзірлеп, медициналық ұйымның қызметкерлеріне түсіндіреді.

Осылайша, аккредитацияға негізделген немесе, жалпы алғанда, кез келген басқа жағдай - ғылыми прогресске өте жағымсыз тосқауыл болып табылады.

Уәкілетті органның хабарламасына қатысты. Қазіргі кезде тек клиникаға дейінгі зерттеулер хабарлау сипатына ие, бірақ биологиялық белсенді заттардың тек қана клиникалық зерттеулерін ғана емес, сонымен қатар клиникалық емес зерттеулердің бәрін де ескерту сипаты болуы керек.

Клиникалық зерттеулер жүргізудің жаңа ережелерінің дайындалуына байланысты клиникалық зерттеулердің бірқатар түрлеріне уәкілетті органның рұқсаты керек емес. Осылайша, уәкілетті органның рұқсаты болуы керек түрлердің тізіміне енгізілмеген барлық клиникалық сынақтар хабарлау сипатында болуы тиіс.

Ұқсастықты және сараптама түріндегі қосымша кедергілерді болдырмау мақсатында Кодекстің 64-бабының 1-тармағының 1 және 2 тармақшаларына өзгерту енгізуді ұсынылады.

Кодекстің 180-бабының 10-тармағы ұйымдардың, жоспарлаудың, тікелей жүзеге асырудың, құжаттандырудың, сапаны қамтамасыз етудің, үйлестірудің және бақылаудың кезеңдерінде клиникалық зерттеулерде қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдардың қызметіне қойылатын тиісті талаптарды белгілейді. Денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдардың қызметіне қойылатын тиісті талаптарды қолдану үшін жоғарыда аталған тармақта денсаулық сақтау саласындағы ғылыми зерттеулердің басқа да түрлеріне өзгерістер енгізу жоспарлануда.

Әкімшілік реформа аясында бизнестегі әкімшілік жүктемені төмендету мақсатында, жеке кәсіпкерлікке әкімшілік кедергілерді азайтуды, жеңілдету және шамадан тыс мемлекеттік реттеуді алып тастау және шамадан тыс бақылауды жою бойынша санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды оңтайландыру мақсатында, жоғары деңгейлі эпидемиялық маңызы бар нысандарға тексерулер жиілігін төмендету ұсынылады, осыған байланысты Кәсіпкерлік Кодексіне өзгерістер енгізу қарастырылған.

5.4.2 бағытын іске асыру үшін. дәрі-дәрмек және мемлекеттік бағдарламаның медициналық құрылғылардың сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету контрафактілік және жалған өнімдердің өндірісі мен таралуына қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды кеңейту қажет.

Ең тиімді шаралардың бірі Қазақстан Республикасында медициналық мақсаттағы бұйымдардың бақылау жүйесін (- NCSA бұдан әрі) құру және жүзеге асыру болып табылады. Ол дәрі-дәрмектер мен медициналық мақсаттағы бақылау ережелерін әзірлеу және бекіту бойынша уәкілетті органның құзыретін толықтыру қажет. ұсынылып отырған жүйесі есірткі қозғалысының барлық сатыларында айналыстағы таңбалау пайдалану (кодификациялау) арқылы өндірушіден соңғы пайдаланушыға шығарылатын есірткі мониторинг және пакеттерін сәйкестендіру болады. осы кезеңде кодификациялау жүйесін енгізу, олардың өндірген денсаулық сақтау өнімдерінің әрбір пакетін таңбалау барлық өндірушілер үшін талаптарды белгілеу қамтиды.
VIII. Ұлттық денсаулық сақтау шоттарын шолу қалыптастыру

Бүкіл әлем бойынша 190-нан астам елдерінде қолданылады, - баяндамасында ЭЫДҰ сарапшылары ұлттық денсаулық сақтау шоттарын «Ұлттық денсаулық сақтау шоттарын шолу» қалыптастыру ұлттық денсаулық сақтау шоттарын (Ұлттық шот) халықаралық қабылданған құралын жүзеге асыру ұсынылды. Ұлттық шот мақсатына сәйкес қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы саясатты талаптарына тез жауап және жақсы макроэкономикалық жоспарлау үшін қажет және саясат табысқа бағалау қолданылады егжей-тегжейлі осындай дәрежеде ақпаратты қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Ұлттық шот және еуропалық статистикалық ұйымының (Еуростат) бірлескен күшімен дайындалған әдістемесі «Денсаулық шоттар жүйесінің», негізделген. Ұлттық шот елдегі денсаулық сақтау жүйесіндегі қаражат көздері мен оны пайдалану туралы ақпаратты жинауға және өңдеуге және оны басқа елдермен салыстыруға мүмкіндік береді.

Осы орайда, бұл ұғым оның пайдалану заңнамалық Ұлттық шот мақсатын анықтау және оның қалыптасу процесін реттеуге ұсынылады. Ұлттық шот енгізу еліміздің денсаулық сақтау жүйесіндегі қаржы ағынын тұрақты, жан-жақты және дәйекті бақылауға мүмкіндік береді.

Ол үздіксіз жетілдіру және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің (бұдан әрі - МӘМС) Қазақстан Республикасының заңнамасында одан әрі дамытуды талап етеді МӘМС жүйесіндегі қатынастарды құқықтық реттеу, сондай-ақ құқықтық, әлеуметтік жағдайларын айқындау кемшіліктер мен қайшылықтарды шешу арқылы және МӘМС жүйесін кепілдік береді.

Осыған байланысты мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізу қажет.

1. Салық кодексінің (жаңа нұсқа), әділдік принциптерін және жүйесін әлеуметтік бағдар жүзеге асыру баяндалған тұжырымдамалар сәйкес, сондай-ақ адамдар МӘМС жүйесін барынша қамту төлеушілер МӘМС үлес тізімін толықтырулар мен өзгерістер енгізу ұсынылады. Мақсатында МӘМС жүйесін енгізуге байланысты

2. денсаулық сақтау қызметкерлері мен азаматтық қорғаныс органдарының басқа да қызметкерлерінің мәселе өтеуді, сондай-ақ олардың отбасы, әскери, құқық қорғау, арнайы мемлекеттік органдардың, сондай-ақ адамдар мен олардың отбасы мүшелерінің осы санаттағы зейнеткерлер мүшелерін талап етеді.

Ол құқық қорғау органдарының қызметкерлері мен олардың отбасы мүшелері ұқсас көзделген балабақша және МӘМС жүйесі шеңберінде медициналық көмек ұсыну тәртібін ұсынылған.

3. Заңды алшақтықты болдырмау және байланысты ұғымдар көрсетіңіз, процестерді жоспарлап роялти және алымдар жинау, денсаулық сақтау субъектілерінің қызметін сатып алу үшін, ол Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер енгізу қажет «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы».

4. стандартты бекіту құралы бірлескен азаматтардың жауапкершілігін және медициналық көмек және дәрі-дәрмек үшін тең ақы төлеу тетігін енгізуді талап етеді. азаматтардың өздері жеткілікті өз денсаулығына жауапкершілік деңгейін (медициналық тексеруден уақтылы өту, рекреациялық іс-шараларға қатысу, зиянды әдеттерден аулақ болып, және т.б.) қамтамасыз етпейді, ал қазіргі уақытта, денсаулық сақтау ауыртпалығы, тек мемлекет болып табылады.

аңнамалық тұжырымдамасын бекіту және медициналық технологияларды бағалау рөлін мақсаттары үшін болады сол ТМККК және МӘМС бойынша өтеулі қызмет көрсету тізіміне енгізу үшін кешенді денсаулық сақтау технологиясы бағалау (алып тастау), медициналық технологияларды (дәрі-дәрмектер, медициналық құрылғылар, емдік және диагностикалық тактикасы, т.б.) ұғымын енгізді заңды бір жағынан денсаулық сақтау құнын оңтайландыру процесін жеңілдету және басқа медициналық көмек сапасын жақсартуға бағытталған ережелер қабылдайды. Денсаулық сақтау технологиясын кешенді бағалаудың мақсаты денсаулық сақтау саласындағы шешімдер қабылдаушыларға және саясаткерлерге дәлелді ұсынымдар беру болып табылады.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) мәліметтері бойынша, адам денсаулығы тек 10% -ға, денсаулық сақтау жүйесіне байланысты, және одан айқын денсаулық individiuma мемлекеттік негізінен арттыру беріктігі барлық ақпарат қоршаған ортаға әсерінен қалыптасады, оның өмір салтын, байланысты факт болып табылады адам, таңдау құқығы, әлеуметтік мәртебесі және нақты өмір жолын қалыптастыру мүмкіндігінің болуы.

Бүгін, ДДҰ сәйкес, халықаралық тәжірибе бізге, әсіресе қоғамдық денсаулықты нығайтуға, сондай-ақ ұлттық экономиканың дамуына ғана емес, елеулі үлес қосатын жұқпалы емес аурулардың алдын алу үшін, қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы шұғыл шаралар қабылдау экономикалық салмақты дәлелдер көрсетеді.

Қазіргі уақытта, денсаулық сақтау аясында денсаулық сауаттылық деңгейін көтеруге, сондай-ақ олардың денсаулығы мен денсаулық сақтау туралы шешімдер қабылдау үшін азаматтардың жауапкершілігін арттыру үшін іс-шаралар өткізді. Осыған орай, Кодекс (егу, профилактикалық медициналық тексерулер, скринингтер, белгіленген емдеу режимін сақтау, аурудың өзін-өзі бақылау денсаулығын сақтау және насихаттауға бағытталған мынадай алдын алу шараларын қатысуға және қанағаттандыру үшін бас тартқан жағдайда өз денсаулығы үшін азаматтардың ортақ жауапкершілігін күшейту тұрғысынан өзгертулер енгізіледі болады және және т.б.), кейіннен аурулардың дамуына әкелді.

ДДҰ ұсынысымен инфекциялық емес аурулардың алдын алу тәсілдері өзгерді.

теңдестірілген, дұрыс тамақтану әмбебап қол жету үшін тамақтану байланысты жұқпалы емес аурулардың ауыртпалығын азайту, артық салмақ және семіздік мінез-құлықтық тәуекел факторларын алдын алуға бағытталған кешенді интеграцияланған шаралар үшін қажет.

Халықаралық денсаулық сақтау ережелері (2005 жылғы мамырда Дүниежүзілік денсаулық сақтау ассамблеясы қабылданды және 2007 жылдың маусымында күшіне енді).

МСПЗ 196 елде, соның ішінде Қазақстанға ДДҰ-ға қатысушыларды автоматты түрде енгізуге арналған. МСПТ ұлттық ратификациялау талап етілмейді. ММСП екі мемлекеттің құқықтары мен міндеттерін қарастырады және - WHO7 /

Халықаралық құқыққа сәйкес, МССП-ның сақталуы ДДҰ-ға мүше әрбір мемлекетке және ММС-ға толық үкімет тарапынан орындалуы үшін міндетті түрде міндетті болып табылады. МСПМД-ны тиімді енгізу (2005 ж.) Ұлттық серіктестікті дамыту арқылы тиімді ескерту және жауап беру жүйесін дамытуға салааралық / пәнаралық тәсілдерді талап етеді. ММСП (2005) табысты жүзеге асыру үшін қажетті алғышарт - Ұлттық үйлестіруші ММСП (ҰМО) тұрақты жұмыс істеуін, ММСП (2005) байланысын қамтамасыз ететін ұлттық орталығы, оның ішінде ұлттық ресурстарды, үйлестіру. ҰМО ДДҰ ММСП жөніндегі өңірлік байланыс нүктесі бар, сондай-ақ барлық тиісті секторлар және басқа да тартылған ел құрылымдармен байланыс үшін барлық уақытта қол жетімді болуы тиіс. Қатысушы мемлекеттер ҰК деректер байланыста болып, және үздіксіз жыл сайын растау үшін оларды жаңарту қажет.

ДДҰ талаптарына сәйкес аурудың жағдайлары туралы нақты ақпаратты уақтылы беру қажет. Алайда, Code ведомствоаралық үйлестіру, ұлттық үйлестірушісі және ММСП жүзеге асыру бойынша нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу тағайындау мүмкіндік береді Денсаулық сақтау министрлігінің, жоқ, тікелей құзыретіне жоқ. Осыған байланысты, бұл, Халықаралық медициналық-санитариялық ережелерді, 2005 жылы Халықаралық медициналық-санитариялық ережелерді іске асыру ведомствоаралық үйлестіруді жүзеге асыру саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту мемлекеттік саясатты жүзеге асыру денсаулық сақтау құзыреті шегінде уәкілетті органға құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуге тиісті толықтырулар енгізу қажет халықаралық Санитариялық қағидалардың орындалуын, халықаралық денсаулық регламенттер жөніндегі Ұлттық үйлестіруші анықтау.

Жылғы 25 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес, 2017 Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің қайта ұйымдастырылатын мемлекеттік органдарының халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік саясатты функциялары мен өкілеттіктері аударылған «Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру туралы» 412 № Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігіне.

Осыған байланысты, Қазақстан Республикасының кодексі «халықтық туралы денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік денсаулық сақтау және мемлекеттік органның саласындағы уәкілетті органның құзыреті нақтылау талап етеді.

Еуразиялық экономикалық комиссия туралы шартты іске асыру кезінде қауіпсіздік саласындағы нормативтік және рұқсат құжаттарын келісу бойынша жұмыс жүргізілетін болады.
XII. қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы қолданыстағы заңнамаға кемшіліктерді толтырыңыз

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Заңына қайшылықтардың алдын алу мақсатында «Радиациялық қауіпсіздік туралы», Қазақстан Республикасы Үкіметінің арасындағы жауапкершілікті делимитациялау кезінде жасалған, орталық және жергілікті атқарушы органдар, анықтау бойынша, атом энергиясын органның саласындағы сараптама уәкілетті органның алып тастау өзгерту керек себепті байланыс орнату үшін иондаушы сәуле әсері, және тәртіппен байланысты аурулардың тізбесі мен саналы министрлігіне береді ҚР осындай органдарға алып жүру.