Ќазаќстан Республикасыныњ бiлiм жєне ѓылым министрлiгi

1. Бекіту бұрандалары. Бұранданың бұл түрі бөлшектерді қосу қажетіне арналған, ал олардың профилі үшбұрышты етіп дайындалады.

2. Қозғалыс немесе күш беретін бұрандалар (жүрісті бұрандалар). Домқраттарда, престерде т.б. жүрісті винттерде қолданылады. Бұл бұрандалардың профилін үйкеліс күшін азайту мақсатымен трапециялы, кейде тікбұрышты етіп жасайды.

Бұранда тілінген бөлшектің пішіні бойынша конусты бұранда және цилиндрлі бұранда болып екі түрге бөлінеді.

Біз жоғарыда бұранда сызығы иілгіш үшбұрышпен цилиндрлі орағанда пайда болады дедік. Егер сол үшбұрышты оңнан солға қарай орасақ сол бұранда болып аталады.

Бұранда сызығының кіруіне байланысты винттер бір, екі, үш және көп кірмелі болып келеді. Екі кірмелі бұрандаларда винт сызығы екі жерден басталады. Бұранда қадамының өлшеміне байланысты: а) ұсақ қадамды (аралықты) бұранда; б) ірі қадамды (аралықты) бұранда болып табылады.

Ұсақ қадамды бұранда төзімді және берік келеді, сондықтан олар: а) егер бұрандағы динамикалық күш түссе; б) егер бұрандалы біліктер иілу мен бұралуға жұмыс істесе; в) бұранда реттегіш қызметін атқаратын жағдайларда қолданылады.

Ұсақ қадамды бұрандалар төмендегідей болып белгіленеді: М 12×1,5 (1,5 – қадам шамасын миллиметрмен көрсетеді), ал ірі қадамды бұрандалар М 24.

Бұрандалар профилі бойынша үшбұрышты, төртбұрышты, трапециялы, жұмыр және т.б. болып бөлінеді.

Үшбұрышты бұранда. Үшбұрышты басқа бұрандалармен салыстырғанда берік келеді, бірақ мұнда үйкеліс күші көп болады және олардың өздігінен тежеу қасиеті жоғары, сондықтан көбінесе бекіту бөлшектерінде, мысалы, болттарда, винттерде, шпилькаларда, гайкаларда және т.б. қолданылады.