ОӘК 042-14-02-03.1.20.260/02-2014
|
№3 баспасы
|
беттің -сі
|
Қазақстан Республикасының бiлiм және ғылым министрлiгi
Семей қаласының Шәкәрiм атындағы Мемлекеттiк университетi
| 3 деңгей құжат | ОӘК | ОӘК 042-14-02-03.1.20.260/02-2014 |
ОӘК
«Автоматтандырудың элементтері және құрылғылары» пәннің оқу-әдістемелік кешені
| №3 Баспасы
01.09.2014
|
«Автоматтандырудың элементтері және құрылғылары»
пәнінің
оқу-әдістемелік кешені
5В070200 - «Автоматтандыру және басқару»
мамандығы үшiн
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2014
Алғы сөз
1 Құрастырған
Құрастырушы Секербаева А.Б., «Автоматика және электротехника» кафедрасының аға оқытушысы, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
« » 2014 ж.
2 Талқыланды
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
нің «Автоматика және электротехника» кафедрасы отырысында қарастырылды.
Хаттама № « » 2014 ж.
Кафедра меңгерушісі __________ А.Д. Золотов
2.2 Факультеттің оқу-әдістемелік бюросы отырысында қарастырылды.
Хаттама № ___ «_____» ____________________ 2014 ж.
Төрағасы __________ Р.С.Бекбаева
3 бекітілді
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі отырысында баспаға жіберуге ұсынылды және мақұлданды.
Хаттама № ___ «___»______________2014 ж.
ОӘК төрағасы_______________Г.К.Искакова
4 АЛҒАШ ЕНГІЗІЛІП ОТЫР
Содержание
Жалпы жағдайлар. 4
Оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы 5
Пәнді оқу үшін әдістемелік ережелер. 10
Курстын саясаты және форматы. 11
Баға қойылу саясаты. 11
Әдебиеттер 13
1 Жалпы жағдайлар
Оқытушының Фамилиясы, аты,әкесінің аты - Секербаева Әлия Болатовна;
Кафедра – Автоматтандыру және басқару;
Байланыс ақпарат- тел. 35-84-38, оқу ғимараты №1, кабинет №711
Сабақ өткізу орны - № дәрісханасы
Пәннің аты – Автоматтандырудың элементтері және құрылғылары
Кредиттер саны – 3;
Жұмыс оқу жоспарындағы жазбасы № 1 кестеде келтірілген:
Жұмыс оқу жоспарының жазбасы
1.1 кесте
Курс
|
Семестр
|
Кре-дит
саны
|
Дәрістер
Сағ.
|
ПЖ
Сағ.
|
ЗЖ
Сағ..
|
СӨЖ
Сағ.
|
СОӨЖ
Сағ.
|
Барлығы
Сағ.
|
Соңғы бақылау түрi
|
2
|
4
|
3
|
15
|
15
|
15
|
45
|
45
|
135
|
Емтихан
(тест)
|
1.1 Пәнің мазмұны.
Өткен жылдарда автоматикалық жүйелердің жабдықтардың сапасы және деңгейі өсті.Автоматиканың элементтері мен жүйелерінде кіріс ,шығысында әртүрлі мөлшерлер болады.Олар әртүрлі болуы мүмкін физикалық жағдайлармен , әрекет принципімен, конструкциясымен.
Электроавтоматика жүйелері және құрылғылары осындай тапсырманы атқарады:бақылау, дабыл беру, қорғау ,автоматикалық басқару. Электроавтоматика жүйелері басқару объектке әсер етеді, керекті тапсырманы орындау үшін. Керекті электроавтоматиканың түрлері :автоматикалық жетегі, электрмагниттер және автоматиканың электронды құрылғылары.
1.2 Курстың мақсаты-студенттерді теорияға және практикаға үйрету, элементтерді,құрылғыларды пратикада қолдау,егер апат ұшырау жағдайлар болса керекті көмегін көрсету
«Автоматиканың элементтері және құрылғылары » курсы оқытады:
Электромашиналық құрылғылар бойынша жалпы мәліметтерді білу;
Электромагнитті құрылғылардың әрекет принципі;
Автоматандыру және басқару облысында жоғарыға жеткен жағдайлары;
Реттеу органың таңдау және есеп шығару;
Қазіргі кезде қолданылатың физикалық принциптері
Курстың мақсаты:
1.Студент курс бағдарламасына сәйкес технологиялық процесстердiң реттеу органың таңдайды және есеп шығарады.
2.Студент өлшеу жүйесiнде таңдап алынған құралдың экономикалық тиiмдiлiгiн және бiлiктiлiгiн бағалауды бiлу тиiс.
3.Студент (қоршаған орта температурасының өзгерiсi, магнит және электрөрiсiнiң әсерi ) iшкi факторлардың-(қоршаған орта температурасының өзгерiсi, магнит және электрөрiсiнiң әсерi ) өзгерiсiнiң өлшеу қателiгiнiң компенсация әдiсiн таңдай бiлу тиiс, керекті әрекеттерді жүргізу керек, наладканы жасау және т.б.
Курстың пререквизиттері:
Математика;
Информатика;
Физика .
Курстың постреквизиттері:
Автоматтандыру жүйелердің жобалауы;
ТП БАЖ.
2 Оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы
2.1 кесте
Тақырыптың №
|
Тақырып-тың аталуы
|
Мазмұны
| Сағат саны |
Әдебиет-тер
|
Д
|
ПС
|
ЛС
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1
|
Тұрақты тоқтың электрлік машиналары.Құрылғысы және әрекет принципі
|
Тұрақты тоқ электрлiк машиналарының жұмыс iстеу принципi.Оның жұмысы генератор мен қозғалтқыш сияқты. Тұрақты тоқ генераторы.Тәуелсiз,параллель және аралас қозу генераторы.
|
1
|
1
|
1
|
|
2
|
4.2.3, 297-303б.
|
2
|
Трансформаторлар. Жалпы түсіндірмесі , бірфазалы трансформатордың негізгі теңдеуі.. .
|
Жалпы мәлімет. Бірфазалы трансформатордың негізгі теңдеуі. Трансформатор параметрлерін келтіру. Векторлық диаграммалар және трансформатордың орнын басу сұлбалары. Трансформатор шығындары мен п.ә.к-і.
|
1
|
1
|
1
|
2
|
4
|
4.2.3,
166-173 б.
|
3
|
Айнымалы тоқтың электрлік машиналары туралы жалпы мәліметтер. Айнымалы тоқтың электрлік машиналардың құрылғысы және әрекет принципі
|
Айнымалы тоқ машиналарының жұмыс істеу принципі мен құрлысы.Статордың үшфазалы орамды және қысқатұйықтаулы роторлы асинхронды машиналар. Статордың екіфазалы орамды асинхронды микромашиналар.
Сызықты асинхронды қозғалтқыштар. Асинхронды орындауыш қозғалтқыш.
|
1
|
1
|
1
|
2
|
4
|
4.2.3,
334-345 б.
|
4
|
Үшфазалы қозғауыштардың басқару әдістері.Синхронды машиналар туралы жалпы мәліметтер.
|
Үшфазалы қозғалтқышты басқару. Параметрлі басқару энергетикасы. Жиіліктік және жиіліктік-тоқтық басқару. Синхронды қозғалтқыш және оның қасиеті. Синхронды қозғалтқышты іске қосу әдістері.
|
1
|
1
|
1
|
4
|
4
|
4.2.3,
341-345 б.
376-380 б.
|
5
|
Тиристорларды және тиристорлы түрлендіргіштерді басқару.Түзү цифрлық басқару..
|
Тиристорлы түрлендіргіштің сұлбасы. Тиристорлармен басқару. Аратәрізді кернеуді алу. Асинхронды және синхронды басқару. Басқару жүйесіндегі негізгі блоктар: фазоқозғаушы қондырғы, күшейткіш-формалаушы.
|
1
|
1
|
1
|
2
|
4
|
4.1.1,
117-120 б.
|
6
|
Қадамды қозғауыштар туралы жалпы мәліметтер.Дискретті жүйелерде қолдынылатың атқару құрылғылар ретінде қадамды қозғауыштар.
|
Қадамды синхронды қозғалтқыш дискретті жүйедегі орындаушы қондырғы ретінде. Қадамды қозғалтқыш жұмыс режимі. Басқару блоктары – коммутатор, күшейткіш-формалаушы және басқалары.Қадамды қозғалтқыштың дискретті жетегінің динамикасы.
|
1
|
1
|
1
|
2
|
4
|
4.1.1,
173-180 б.
|
7
|
Қозғауыштардың жылу жұмыс режимі.Қозғауыштарды таңдау үшін жалпы мәліметтер.
|
Жұмыс режимi. Электроқозғалтқыштың жылулық жағдайы. Электрлi машинада температураның өзгеру заңы.Қозғалтқыш қызуының тұрақтысы.Ұзақ жүктеме кезiндегi қуатты таңдау. Шығын және эквивалентті тоқты салыстыру әдісі.Қозғалтқыш қуатын қысқауақытты және қайталама – қысқауақытты режимде таңдау.
|
1
|
1
|
1
|
|
4
|
4.2.3,
401-409 б.
|
8
|
Тұрақты токтың тахогенераторлары.Синхронды және асинхронды тахогенераторлар
|
Тұрақты тоқ тахогенераторлар. Асинхронды тахогенераторлар.
|
1
|
1
|
1
|
|
6
|
4.1.1, 40-44 б.
|
9
|
Сельсиндер.Индикаторлы және трансформаторлы жұмыс режимдері.
|
Сельсиндер .Бұрылу бұрышының берiлiс жүйесi .
Индикаторлы және трансформаторлы сельсин режимдерi. Синусты-косинусты бұрылыс трансформаторлары
|
1
|
1
|
1
|
4
|
2
|
4.1.1, 34-38 б.
|
10
|
Автоматиканың электромагнитті құрылғыларытуралы жалпы мәліметтер.
|
Автоматиканың электромагнитті қондырғыларында қолданылатын магнитті материалдар.Автоматиканың электромагнитті қондырғылары туралы жалпы мәліметтер.
|
1
|
1
|
1
|
|
8
|
4.1.1, 180-181 б.
|
11
|
Айнымалы және тұрақты тоқтың электромагниттері . Сырғанаудың электромагнитті муфтасы .
|
Электромагниттердің жалпы сипаттамасы және олардың қолданылуы.Магнитөткізгіштердің типтері,материалдар.Тұрақты тоқ электромагниттері.Тұрақты тоқ электромагнитінің тартым және механикалық сипаттамасы. Элетромагнитты муфтлар.
|
1
|
1
|
1
|
4
|
4
|
4.1.1, 181-188 б.
|
12
|
Нейтралды электромагниті релесі.Полярлы электромагнитті релесі.
|
Нейтральды электромагнитті реле. Оның тартым және динамикалық сипаттамасы. Өрістелген электромагнитті реле.
|
1
|
1
|
1
|
|
8
|
4.1.1, 44-56 б.
|
13
|
Датчиктердің негізгі сипаттамалары, параметрлері.
|
Негізгі мағлұматтар. Датчиктердің құрылуының негізгі принциптері.Датчиктердің қазіргі техникалық қондырғыларда және жүйелерде алатын орны.
|
1
|
1
|
1
|
2,5
|
3,5
|
4.1.1, 24-26 б.
|
14
|
Өлшеу түрлендіргіштері.
|
Резистивті өлшегіш түрлендіргіштер. Реостатты, тензометрлік, термо - резистивті түрлендіргіштер. Индуктивті түрлендіргіштер.
|
1
|
1
|
1
|
|
6
|
4.1.1, 26-33 б.
|
15
|
Бұрышты және сызықты қозғалыстын датчиктері.
|
Бұрыштық және сызықтық орын ауыстыру датчиктері. Бұрыштық және сызықтық жылдамдық датчиктері.Жылдамдық датчиктері.Қысым датчиктері.
|
1
|
1
|
1
|
|
4
|
4.1.1,
39-44 б.
|
|
|
Барлығы :
|
15
|
15
|
15
|
22,5
|
67,5
|
|
3 Пәнді оқу үшін әдістемелік ережелер.
«Автоматтандырудың элементтері және құрылғылары» курс бағдарламада көрсетілген тізбекпен оқытылады. Өлшеу мен өлшеу әдiстер сипаттамалары мен қолданылу аймақтарын білу керек.Тақырыптың теориялық материалдарын оқығаннан кейін, есептеу әдістемесін талқылап біліп алу керек. Курстың материалдарын жақсылап меңгеру үшін әр тақырып бойынша конспект жазып алу керек.
Студенттің өздік жұмысы «Автоматтандырудың элементтері және құрылғылары» курсын оқып меңгерудегі аудиториялық сабақты толықтыратын негізгі және жауапты бөлімі болып табылады. Өздік жұмысқа жеке теориялық бөлімдерді оқу, тақырып бойынша есептер шығару, сонымен қатар есептеу-графикалық тапсырмаларын (ЕГТ) орындау және бірқатар сұрақтарды өз бетімен зерттеу жатады. Өздік жұмысқа бақылау ауызша және жазбаша сұрақтар бойынша, коллоквиум, тесттар, зертханалық және есептеу-графикалық жұмыстарын қорғау, әңгімелесу, сонымен қатар рефераттарды талқылау және қорғау.
Әр түрлі жұмыстарды орындағанда (теориялық сұрақтарға, есептерді шығаруда, рефераттар жазуда және т.б.) пән бағдарламасында көрсетілген әдебиеттермен ғана шектеліп қана қоймау керек, каталогтарды қарастыра отырып, іздеп отырған тақырыпқа сәйкес оқулықтар атауларын кезіктіруге болады. Бұндай кітаптарға сұраныс беріп және қарастыру керек. Олардың арасында, керек болатын бірнешеуі болатын шығар.
Реферат титулды беттен, мазмұны, кіріспеден, негізгі бөлім, қортынды, қоданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Есептеу – графикалық тапсырмасы титулды беттен, мазмұны, тапсырма, орындалған тапсырма, қоданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Реферат жазуды қажет етпейтін, өз бетімен орындаған тақырыптар жеке дәптерде қолданылған әдебиеттер тізімі көрсетілген конспек түрінде орындалады.
Өз бетімен шешуге жоспарланған есептер, жеке дәптерде қажетті түсіндірмесімен, қолданылған әдебиеттер тізімі көрсетіліп орындалады.
Рефераттар мен ЕГТ-дың безендірілуі университет стандартына сәйкес келуі керек.Текстік құжаттардың безендірілуіне Жалпы талап СТУ 042-РГКП-СГУ-6-2005.
Аралық бақылауға дайындық - өтілген тақырыптарды жетілдіруден тұрады.
Аралық бақылау мына түрде қабылдануы мүмкін: жазбаша сұрақ – жауап, бақылау жұмысы, тестілеу.
4 Курстын саясаты және форматы.
Аудиториялық сабақтар келесі түрден тұрады: дәрістер (Д), зертханалық (СПС) және бір бөлім СӨЖО.
Тақырыптың жарты бөлімі сабақта оқытылады, қалған жарты бөлімі өз бетімен.
Сабаққа қатысу міндетті түрде. Егер қандай да бір себеппен студент сабаққа қатыса алмаса, онда ол бүкіл өтілген тапсырмаға өзі жауап береді.
Сабақ уақытында үздіксіз тәртіп бұзса аудиториядан қуып шығарылады немесе курс бойы «қанағаттандырғысыз» деген баға қойылады.
Бақылау жұмысы орындалуға міндетті және уақытында тапсырылуы керек.Кешіктіріліп орындалған жұмыс, автоматты түрде төмен бағаға бағаланады.
Қортынды аттестация студенттің сабаққа қатысуын, берілген уақытта СӨЖ-ң орындалуын, сабақта ауызша немесе жазбаша жауап беруі, аралық бақылау нәтижесін ескере отырып қояды.
Кез келген көшіріп алу немесе плагиат ( басқа студенттердің шешіп,орындап қойған дайын тапсырмаларын қолдану немесе көшіріп алу) аудиториядан қуып шығарылады немесе курс бойы «қанағаттандырғысыз» деген баға қойылып жазаланады.
5 Баға қойылу саясаты
Курстың жеке компоненттері бойынша келесі баға (ұпай) түрлері қарастырылады: барлығы 600 ұпай (1-ші-7ші жұмаға дейін-270 ұпай),(8-ші-15ші жұмаға дейін-270 ұпай),30 ұпай дәріске беріледі
5.1 Кесте
Апталар
|
Бақылау түрі
|
Барлығы ұпай
|
Ескерту
|
1
|
2
|
3
|
4
|
|
1-ші-7-ші жұмаға дейін дәріске дайындалу және қатысу
|
30
|
|
1
|
ЛБ 1
|
2
|
|
2
|
ТЖ 1.
|
17
|
|
2
|
Реферат 1
|
10
|
|
2
|
СӨОЖ
|
7
|
|
2
|
Аралық бақылау1
|
20
|
|
3
|
ЛБ 1.
|
17
|
|
3
|
Реферат 2.
|
10
|
|
3
|
СӨОЖ
|
7
|
|
4
|
ТЖ 2.
|
17
|
|
4
|
Реферат 3
|
10
|
|
4
|
СӨОЖ
|
7
|
|
4
|
Аралық бақылау 2
|
20
|
|
5
|
ЛБ 2.
|
17
|
|
5
|
Реферат 4.
|
10
|
|
5
|
СӨОЖ
|
7
|
|
6
|
ТЖ 3.
|
17
|
|
6
|
Реферат 5
|
10
|
|
6
|
СӨОЖ
|
7
|
|
6
|
Аралық бақылау 3
|
20
|
|
7
|
ЛБ 3.
|
17
|
|
7
|
Реферат 6.
|
10
|
|
7
|
СӨОЖ
|
7
|
|
|
Барлығы ұпай 1-ші-7-ші жұмаға дейін
|
300
|
|
|
8-ші-15-ші жұмаға дейін дәріске дайындалу және қатысу
|
30
|
|
8
|
ТЖ 4.
|
17
|
|
8
|
Реферат 7
|
10
|
|
8
|
СӨОЖ
|
7
|
|
8
|
Аралық бақылау 4
|
20
|
|
9
|
ЛБ 4.
|
17
|
|
9
|
Реферат 8.
|
10
|
|
9
|
СӨОЖ
|
7
|
|
10
|
ТЖ 5.
|
17
|
|
10
|
Реферат 9
|
10
|
|
10
|
СӨОЖ
|
7
|
|
10
|
Аралық бақылау 5
|
20
|
|
11
|
ЛБ 5.
|
17
|
|
11
|
Реферат 10.
|
10
|
|
11
|
СӨОЖ
|
7
|
|
12
|
ТЖ 6.
|
17
|
|
12
|
Реферат 11
|
10
|
|
12
|
СӨОЖ
|
7
|
|
Продолжение таблицы 2
1
|
2
|
3
|
4
|
12
|
Аралық бақылау 6
|
20
|
|
13
|
ЛБ 6.
|
17
|
|
13
|
Реферат 12.
|
10
|
|
13
|
СӨОЖ
|
7
|
|
14
|
ТЖ 7.
|
17
|
|
14
|
Реферат 13
|
10
|
|
14
|
СӨОЖ
|
7
|
|
14
|
Аралық бақылау 7
|
20
|
|
15
|
ЛБ 7.
|
17
|
|
15
|
Реферат 14.
|
10
|
|
15
|
СӨОЖ
|
7
|
|
|
2-ші аралық бақылаудың тапсырмасы
|
60
|
|
|
Барлығы ұпай 8-ші-15-ші жұмаға дейін
|
300
|
|
6 Әдебиеттер:
6.1 Негізгі
6.1.1 Клюев А.С. Проектирование систем автоматизации технологических процессов-М.Энергоатомиздат,1990 г.-464 б.
6.1.2. Емельянов А.И.,Капник О.В. Проектирование систем автоматизации технологических процессов М. Энергоатомиздат 1983 г.-399 б.
6.2. Қосымша
6.2.1.Петров И.К. Курсовое и дипломное проектирование по автоматизации производственных процессов,М. Высшая школа,1986 г.-350 б.
6.2.2 Карпин Е.Б. Автоматизация технологических процессов пищевых прозводств, М.Агропроиздат,1985 г.-530 б.
6.2.3 Коновалов Л.И.Петелин Д.П. Элементы и системы автоматики М.Высшая школа,1985 г.-214 б.
6.2.4 Дружинин Г.В Надежность систем управления-М.Высшая школа,1989 г.-536 б.
Достарыңызбен бөлісу: |