ұзындық ,  екіншісі  –  ойлау

онтологиялық көзқарастарында бір түпнегіздің екі белгісіне айналды. 

Ал  енді  осылай  болғандықтан,  бар  табиғат  –  тірі!  Философияда  бұл 

гилозоизм

  (грекше  –  gileos  –  денеге  тән,  материалдық,  zoo  –  тірі)  – 

бүкіл табиғаттың жандануы деп аталады.

таным

  мәселесінде  Б.Спиноза 

  болды.  Сезімдік  та-

ным  –  көмескі  білім.  Ойлау  ғана  адамға  нақты  білім  береді.  Оның 

үстіне,  нағыз  нақты  білімді 

  береді,  өйткені  математика 

ұғымдары жүйелі, бір-бірімен негізді түрде өзара байланысқан.

Өмірдегі  жинақтаған  тәжірибесіне  қарай  әрбір  адам  аталған 

сезімдерді  өздігінше  қабылдайды.  Мысалы,  далада  аттың  қиын 

көргенде,  шаруа  егіс  даласын,  ал  әскер  бұрынғы  ұрыс  даласын  есіне 

алады.  Бірақ  сезімдік  танымды  тұтастай  жалған  деуге  болмайды: 

онда  қашанда,  мысқалдай  болса  да,  шындық  бар.  Мысалы,  білімсіз 

адам Күнді кішкентай, әрі жылы нысан деп ойласа, қалай дегенмен де, 

бұл  жерде  шындық  қылтияды,  өйткені