фатума  (жазмыш, тағдыр) түсінігіне қарсы  фортуна

 (жазмыш, тағдыр) түсінігіне қарсы 

(сәттілік, кездейсоқ бақ қону) ұғымын енгізеді. Фатализм, яғни тағдырға 

алдын  ала  белгіленіп  қойған,  онда  ешқандай  таңдау,  кездейсоқтық 

жоқ,  адам  өз  тағдырына  қарсы  шыға  алмайды  деп  санайды.  Фортуна 

қоғамдық  қажеттілік  болып  есептелсе  де,  бірақ  адамның  тағдырын 

өзгертуге  бағытталған  еркін  қызметін  толық  теріске  шығара  алмай-

ды. Шамасы, Н.Макиавелли «50 де 50» формуласын қабылдауға бейім 

болған. Егер фатум бізді өзіне жартылай бағындырса, онда екінші жар-

тымыз  біздің  белсенділігімізге,  ерік-жігерімізге,  табандылығымызға, 

күшіміз бен мақсатқа ұмтылуымызға байланысты болады. Сондықтан