ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



жүктеу 2,22 Mb.
Pdf просмотр
бет566/660
Дата19.04.2022
өлшемі2,22 Mb.
#38219
1   ...   562   563   564   565   566   567   568   569   ...   660
ғылым тарихы мен философиясы

төрт өлшемді кеңістік-уақытта

 өмір сүреді.

Салыстырмалылықтың  жалпы  теориясы  бізге  Ғаламның  орнықты 

(стационарлық)  үлгісін  ұсынады.  Алайда  1922  жылы 



а.Фридман

 

Ғаламның 



орнықты емес үлгісінің 

де болатын мүмкіндігін көрсетті. 

Сол  идеяның  негізінде 

«кеңейіп  жатқан  ғалам»

  тұжырымдамасы 

пайда болды. Оны тәжірибе жасау жолымен 

Э.Хаббл 

дәлелдеп шықты. 

Алыс  галактикалардан  шығатын  сәулелер  ауқымын  қарай  отырып, 

ол  солардың  «инфрақызыл  сәулелерінің  жылжуын»  тапты,  ал  бұл 

Ғаламның  кеңейетінін  дәлелдейді.  Сөйтіп,  ғарыш  кеңістігіндегі  га-

лактикалар  бірте-бірте  бір-бірлерінен  алшақтайды.  Олай  болса, 

галактикалардың  қозғалыс  жылдамдығын  есептеп  шығара  отырып, 

әлемнің  пайда  болған  уақытын  анықтауға  болады.  Осыдан  келіп 



«Үлкен жарылыс»

 идеясы шығып, нәтижесінде, біздің Әлеміміз пайда 

болды.  Тіпті  осы  ғажап  оқиғаның  болған  уақытын  шамамен  есептеп 

шығаруға қол жетті. Бұл 



13,7 млрд 

жыл бұрын шамасында болған деп 

айта аламыз.

Жаратылыстанудың  осы  көрнекті  жетістіктері  XX  ғасырда  Әлем 

туралы  бұрынғы  көзқарастарды  күл-талқан  етті.  Шындығында,  көп 

ғасырлар бойы ғалымдар, – жаратылыс туралы қасаң діни қағидаларды 

есептемегенде, – Әлем өзімен-өзі мәңгі өмір сүреді деп санады. Алай-

да  бұл  постулаттың  шешілмеген:  бүл  дүниеде  ештеңе  де  мәңгі  өмір 

сүрмейді, бәрі де – өтпелі дейтін қарама-қайшылығы бартұғын. Соны-

мен бірге, егер Әлемді бірбүтін деп алсақ, онда ол мәңгі өмір сүреді. 




372

Олай  болса, 




жүктеу 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   562   563   564   565   566   567   568   569   ...   660




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау