Ќазаќстан республикасы єылым жјне білім министірлігі

в) Қайнау аймағы (зонасы) сыртқа шығарылған буландыру аппараты (9.13-сурет). Бастапқы ертінді ысытатын камераның (1) астынғы жағына беріліп, құбырлар (ұзындығы 47м) арқылы жоғары көтеріледі. Гидростатикалық қысымнын салдарынан ерітітінді құбырларда қайнамайды. Ерітінді құбырлардан шығып, сепаратордың (3) төменгі жағына орналасқан жоғары қарай кенейтілген құбырға (2) кіреді. Бұл құбырда қысымнын төмендеуі салдарынан ерітінді қайнайды. Сонымен, буландыру ысытатын камерадан тыс орнатылған құбырда болады. Циркуляцияланатын ерітінді сырттағы құбыр (4) арқылы төмен тұседі. Қоюландырылған ерітінді сепаратордын (3) төменгі жағынан шығарылады. Екіншілік бу шағылыстырғыш (5) тамшы ұстағыш (6) арқылы аппараттан шығарылады.

лігі циркуляциялық құбыр (3) арқылы насосқа (4) беріледі де, онда бастпқы ерітіндімен араласады. Аппараттын қайнатқыш құбырларындағы ерітіндінің жылдамдығы 1,53,5 м/с аралығында болады. Осындай үлкен жылдамдықта жылу беру коэффициенті табиғи циркуляцияға қарағанда 34 есе көбейеді. Сонымен бірге құбырлар қабырғасы ластанбайды. Мұндай аппараттарда тұткыр ерітінділерді ысытатын бу мен ерітінді арасындағы температулар айырмасы 3-4°С болғанда буландыруға болады.

9.14-сурет. Еріксіз циркуляциялы буландыру аппараты: 1 - ысытатын камера; 2-сепаартор; 3 - циркуляциялы құбыр; 4 - насос.	9.15-сурет. Қабықшалы буландыру аппараты: 1-ысытатын камера; 2-сепаратор; 3 -шағылыстырғыш; 4 - тамшы ұстағыш.

Қабықшалы буландыру аппараты.

Қабықша жоғары көтерілетің аппарат (9.15-сурет) ұзындығы 79 м, диаметрі 1522 мм құбырлар шоғырынан түзілген ысытатын камера (1) және сепаратордаң (2) құралған. Қайнау температурасына дейін ысытылған бастапқы ерітінді құбырларға төменгі жағынан беріледі. Қоюландырылған ерітінді сепаратордың төменгі жағынан, ал екіншілік бу тамшы ұстағыш (4) арқылы онын жоғары жағынан шығарылады. Ысытатын камеранын жоғары жағына шағылыстырғыш (3) орнатылған. Мұндай аппараттар тұтқырлығы аз, көбіктенбейтін және жоғары температураға шыдамсыз ерітінділерді буландыруда қолданады.

9.16-сурет. Жылулы насосты буландыру аппараты: 1 - буландыру аппараты; 2 - ағынды компрессор (инжектор)	9.17-сурет. Барботажды буландыру аппараты: 1 - корпус; 2 - барботажды тор.

Жылулы насосты қолданудың тиімділігі екіншілік буды компрессорда сығуға жұмсалған энергия шығының бірінішілік будың шығының қатынасымен анықталады. Жылулы насосқа жұмсалған энергия шығыны біріншілік және екіншілік булардын қанығу температурасының айырмасына пропорционал. Ал бұл айырма буландырылатың ертіндінің температуралық депрессиясына байланысты.

Сондықтан, температуралық депрессиясы төмен ерітінділерді буландыруда бұл аппараттар тиімді. Мұндай аппараттар теңіз суын тұшыландыруда, жеміс соктарын буландыруда және концентрациясы аз (төмен) ерітінділерді қоюландыруда қолданылады.
Буландыру аппараттарын тандау.
Буландыру аппараттары төмендегі талаптарды қанағаттандыруы қажет:

• 
  жоғары өнімділікті;
  
• 
  аппараттын мүмкін болғанша аз көлеміндегі жылу беру процесінің жоғары қарқындылығы;
  
• 
  құрылымының қарапайымдылығын;
  
• 
  пайдалану онайлығын;
  
• 
  жылу алмасу бетін тазалау онайлығын.
  

Тұтқырлығы аз кристалланбайтын ертітінділер үшін (8·10^-3 Па·с дейнгі) көбінесе тік табиғи циркуляциялы, әсіресе ысытатын камерасы және циркуляциялы құбыры сыртқа шығарылған аппараттар қолданылады.

Кристалданбайтын тұтқыр (0,1 Па·с дейін) ерітінділер үшін еріксіз циркуляциялы, ал кейбір кезде кабықшасы төмен ағатың аппараттар колданылады.

Көбіктенетің ертінділер үшін циркуляциялы және қайнау зонасы сыртқа шығарылған аппараттар қолданылады.

• 
  бастапқы ертіндінің мөлшері S_б;
  
• 
  ертіндінің бастапқы х_б және соңғы х_с концентрациялары;
  
• 
  ертіндінің бастапқы температурасы t_б;
  
• 
  біріншілік (ысытатын) будың температурасы t_бу;
  
• 
  сонғы корпустағы екіншілік будың температурасы t_конд;
  
• 
  алынатын экстра булардын мөлшерлері Е₁, Е₂ және т.б.
  

• 
  буландырылған судың жалпы мөлшері W;
  
• 
  әр корпустағы буландырылған су мөлшері w₁, w₂,...,w_n;
  
• 
  бірінші корпусты ысытатын біріншілік бу мөлшері D;
  
• 
  корпустардың жылу алмасу беттері F₁, F₂,....., F_n
  

2. Абсолютті қурғақ зат бойынша материалдық баланстың теңдеуін пайдаланып, әр корпустан кейінгі ерітіндінің концентрациясың анықтаймыз (9.20- ).

4. Конденсатордағы берілген екіншілік будың қысымы және әр корпус үшін қабылданған қысымдар айырмасы бойынша қондырғы корпустарындағы екіншілік будын қысымын анықтаймыз: