14
асырылады:
1. «Кеңістік және форма» тарауы кеңістіктік және жазықтық
геометриялық формалар мен қасиеттерге қатысты. Бұл тараудың басқа
атауы – «геометрия». Бұл жерде формаларды түрлі
көріністер мен
өлшемдерде тану, олардың ұқсастықтар мен айырмашылықтарын
анықтау, сонымен қатар нысандардың қасиетін түсіне білу тапсырмалары
қарастырылған.
2. «Өзгерістер және қатынастар» саласы алгебрамен тығыз байланысты.
Бұл салада әр түрлі үдерістердегі айнымалылар арасындағы
тәуелділіктерді
математикалық
тұрғыдан
сипаттауға
берілген
тапсырмалар қарастырылады. Бұл тарау теңдеу, теңсіздік, эквиваленттілік,
бөлінгіштік сияқты ұғымдарды қамтиды. Қатынас математикалық
мағынада түрлі тәсілдер: формулалар,
графиктер, кестелер арқылы
көрініс табады.
3. «Анықталмағандық және мәліметтер» тарауына ықтималдық пен
статистикалық сипаттағы сұрақтар жатады. Бұл тарауды сонымен қатар
ықтималдықты есептеу және статистика деп атауға болады.
4. «Сан» тарауы сандық сәйкестіліктер мен заңдылықтарды қарастырады.
Бұл тарауға сандық түсініктер, аудан мен көлемді есептеп шығару,
ауызша санау ұғымдары, жуық есептеулер мен математикалық
операциялардың мәнін түсіну жатады. Бұл
тарау арифметикамен тығыз
байланысты болады.
Оқушыларды математикалық құзыреттердің қалыптасу топтары
бойынша бөлу:
"жаңғырту" құзыреттілік тобында: оқушылардың 71% стандартты,
таныс жағдайларда таныс математикалық объектілерді, қасиеттерді,
фактілерді, алгоритмдерді, тәсілдерді қолданады;
"байланыс орнату" құзыреттілік тобында: оқушылардың 58% - ы
бағдарламаның әртүрлі мазмұнды салаларына немесе тақырыптық
бөлімдеріне жататын материал арасында,
сондай-ақ сипатталған
өмірлік жағдайда ақпаратты ұсынудың әртүрлі нысандары арасында
байланыс орнату және ықпалдасу қабілетін көрсетті;
"пайымдау" құзыреттер тобында: оқушылардың 31% - ы шешу
стратегиясының жоспарын құра білу және оны кешенді проблемалық
жағдайды шешу үшін қолдана білу, сондай-ақ алынған нәтижелерді
негізделген пайымдаулар мен түсіндірулерді жүргізе білу қабілеттерін
көрсетті.
Оқушылардың
жалпы оқу дағдыларын, дағдылары мен іс-әрекет тәсілдерін
қалыптастыру сипаттамасы:
15
1) оқушылардың төрттен бірі шарт пен тапсырма мәселесі арасындағы өзара
байланысты орната алмайды, шешім барысының дұрыстығын және тапсырма
сұрағына жауаптың шынайылығын бағалай алмайды, сондай-ақ үлестің
мәнін түсіне алмайды; оқушылардың үштен бірі стандартты емес
тікбұрышты және шаршы фигуралардың периметрін есептей алмады.
2) оқушылардың теориялық ұстанымдарын зерттеу және білімін бағалау
әдістемесін түзетуді және «мәтіндік міндеттермен жұмыс істеу» тақырыбы
бойынша базалық конструкцияларды пысықтауды,
сондай-ақ пәндік
мазмұнды оқушылар өмірінің алуан түрлі аспектілерімен (жеке өмірі, мектеп
немесе қоғам өмірі, кәсіби қызмет, ғылым) байланысты нақты проблемалық
жағдайларға жақын және оларды шешу үшін көп немесе аз математикалауды
талап ететін типтік оқу математикалық есептеріне қоспауды талап етеді.
3) типтік қателер мен кемшіліктер: есептеу қателері; натурал сандармен
ауызша және жазбаша іс-әрекеттерді орындау білігінің қалыптаспауы;
есептеулердің дұрыстығын тексеруді жүргізе алмау (кері
іс-қимыл, бағалау
және іс-әрекеттің нәтижесін бағалау арқылы); шартты жазудың ауызша
формасынан аналитикалық және керісінше ауыса алмау; геометриялық
есептерді шешу кезінде алынған білім мен дағдыны пайдаланудың
жеткіліксіз пысықталуы; мәтіндік есептерді шешудің арифметикалық тәсілін;
математикалық модельдеу әдісін жеткіліксіз меңгеру,
атап айтқанда,
жағдайды қайта құру және модельдеу, есептерді шешудің арифметикалық
әдісінің әртүрлі әдістерін таңдау, нәтижені түсіндіру және өзін-өзі
бақылаудың әртүрлі формаларын қолдану қабілетсіздігі.
Танымдық қызметі
• оқушылардың 61% - ы қоршаған әлемді тану үшін әртүрлі әдістерді
қолданады (байқау, өлшеу, тәжірибе, модельдеу және т.б.), тұтас бөліктер
арасындағы маңызды функционалды байланыстар мен қатынастарды
анықтайды, объектілерді критерийлер бойынша салыстыра, салыстыра,
саралай алады, процестерді кезеңдерге бөледі, күрделі емес практикалық
жағдайларды зерттейді.
Ақпараттық-коммуникативтік қызмет
• тестіленушілердің 58%-ы тапсырмалардың мәтіндерін саналы түрде жылдам
оқиды, мәтінге ақпараттық-мағыналық талдау жүргізеді, жазбаша
мәлімдемелер жасайды, шешім жоспарын жасайды, дәлелдерді таңдайды,
қорытынды тұжырымдайды, ойды жеткізе алады ("басқаша айтқанда"
түсіндіре алады), коммуникативтік міндетке сәйкес тілдің мәнерлі
құралдарын және белгілік жүйелерді (мәтін, кесте, схема және т.б.) таңдап,
пайдалана алады.
Рефлексивті қызмет
• бесінші сынып оқушыларының 73% - ы өз бетінше жеке оқу қызметін
ұйымдастырады (мақсат қою, жоспарлау, мақсат пен құралдардың оңтайлы
арақатынасын анықтау және т.б.), өз қызметін бақылау дағдыларын, өз іс-
әрекеттерінің ықтимал салдарын алдын ала болжай білу, туындаған
қиындықтардың себептерін іздеуді және жоюды жүзеге асырады, өздерінің
оқу жетістіктерін бағалайды.
