Қазақстан республикасы ғылым және білім министрлігі павлодар мемлекеттік педагогикалық институты

 
125 
Көрнекі  құралдар:  Отбасы  туралы  суреттер.  Шартты  белгілер  мен  тірек 
суреттермен  бейнеленген  текше-сызбалар,  жұмыс  дәптері,  түрлі-түсті 
қарындаштар. 
Пайдаланатын әдіс-тәсілдер: 
1. Е.Өтетілеуовтің «Бір үйде біз нешеуміз?» өлеңінен үзінді көрсету. 
Екі бала бір-біріне қарсы тұрып сұрайды: 
«Бір үйде біз нешеуміз? 
Кел, санайық екеуіміз. (Саусақтарын санайды). 
Бас бармағым - әкем, 
Балан үйрек – ағам, 
Ортан терек-шешем, 
Шүлдір шүмек-сен, 
Кішкентай бөбек-мен» деп, суреттен отбасы мүшелерін тауып көрсетеді. 
Сұрақтар: -Үйде кім бар? -Үйде әкем, шешем, әжем, атам бар. 
2. Тапсырма: Суреттердің астына кім екенін жаз (әке, шеше, әже, ата, аға). 
«Олар  не  істейді?»  ойын  жаттығуы.  «Семья  собралась  дома.  Кто  что  делает? 
Кого  нет?»  Тапсырма:  Ата  не  істейді?  Посмотри  на  условный  знак  и  составь 
предложение.  Бала  не  істейді?  Ойнайды  деген  сөзді  шартты  белгісімен 
таныстыру.  
3.  Мұғалім  балалармен  әңгімелеседі.  «Слова  бывают  разные.  В  русском 
языке есть такие слова, которые называются антонимы! То есть слова наоборот, 
например:  хороший-плохой,  по  казахски:  жақсы-жаман.  Допты  көрсетіп:  мяч 
бывает большой, маленький, мягкий, твёрдый. По  казахски: үлкен, кішкентай, 
жұмсақ, қатты. 
Сұрақтар:  Давайте,  я  буду  говорить  выражения,  а  вы  это  скажете 
наобарот. Үлкен доп-(кішкентай доп.) Жылы тон-(суық тон.) 
4.  Тапсырма:  Посмотрите  в  тетради  и  составьте  предложение:  Жақсы 
бала, жаман бала. 
Сергіту сәті: Поиграем игру «Балабақшада». 
 Мәтінге сәйкес қимыл жасау. 
5. «Әсем идёт в школу. Она учится составлять из слогов слова. Помоги ей 
выполнить  задание.»  Тапсырма:  Стрелкой  покажи  какое  слово  получится, 
назови («қуыршақ, мысық, маймыл қайда?»). 
6. Карточкалармен жұмыс сөйлем құрастыру «Бала балабақшада». 
7. Қорытынды «Шешем жұмыста». 
 
№ 17 сабақ. Тақырып: «Менің отбасым». 
Мақсаты мен міндеттері: Сөздерді байланыстыра отырып, жай сөйлем  
құрастыруға  дағдыландыру.  Балалардың  өткен  сабақтағы  білімдерін 
тиянақтау, оларды жаңа шартты белгілерімен таныстыру (жақсы көремін) есту, 
көру, оқу қабілеттерін жетілдіру. І»,  «Ғ» дыбыстарын (қазақ тіліне тән) дұрыс 
айтуға жаттықтыру; 
Сөздік  жұмысы:  Бала-балақай,  атай,  аға,  тәте,  ата,  шеше,  әже;  Атам  –
орманшы.  

 
126 
Көрнекі құрал: «Үйде кім бар?» ойынына арналған сюжетті құрал. Отбасы 
мүшелерінің суреттері жазуымен (ата, шеше, әже, бала, қыз), шартты белгілер – 
(«жақсы көремін»), сюжетті суреттер (шартты белгілері, тірек суреттері). 
Пайдаланатын  әдіс-тәсілдер:  Көркем  сөз.  Мұғалім  балаларға,  бала  мен 
атаның суретін көрсетіп төмендегі өлеңді айтады: 
Бүлдірген тереміз, балақай! 
-Алақай! 
Ат жарыс көреміз, балақай! 
-Алақай! 
Айға ұшамыз, балақай! 
-Алақай! 
-Жүр, ағаш жарамыз, балақай! 
-Әй, ата-й-й! 
1.  Өзара  сөйлетіп  үйрету.  Сурет  бойынша  тапсырма:  -  Возьми  в  кружок 
слова «жидек тереміз, ат жарыс көреміз, айға ұшып барамыз, ағаш жарамыз». 
- Прочитайте, какие слова сказал мальчик в ответ дедушке - Әй!Ата-й-й! 
2.  Мұғалім:  Бұл  жайлау.  Ата,  қыз  жайлауда.  Ата  отыр.  Қыз  отыр.  Ата 
қарбыз жейді. Задание: - Прочитайте, что говорит девочка дедушке (Ата, қарбыз 
же!  Қарбыз  тәтті).  Тапсырма:  -Боя!  Сары  алаша.  Жасыл  қарбыз.  Гүлдер  өседі 
(дорисуйте гүлдер). 
3. Мұғалім сюжетті сурет арқылы әңгіме құрастырады.Үлгі береді: Атам –
орманшы  (дедушка  мой-лесник).  Орманда  құстар  бар.  Сұрақтар:  Ағашта  неше 
құс отыр? Не өседі? (гүлдер өседі). Азамат не жеді? (шие жеді). 
4. Сергіту сәті: (Балалар қимыл жасап, көрсете отырып, қайталайды) 
                                                Бас ойлайды. 
                                                Көз көреді. 
                                                Құлақ естиді. 
                                                Қол жазады. 
                                                Аяқ жүреді. 
5.  Дымбілмес  учит  казахские  звуки  «Ғ»,  «І».  –Подскажите  ему,  в  каких 
словах есть звуки «Ғ», «І» и нарисуйте. Мұғалім суреттерді дәптерден көрсетіп: 
- «І» дыбысы бар ма? – «Ғ»дыбысы бар ма? – деп сұрайды. Балалар тапсырманы 
орындайды: «І»- бір, екі, жеті, сегіз; «Ғ»-тоғыз, сағат, ағаш. 
6. Тапсырма: «Кто быстрее выучит скороговорку?» (Балалар екі топ болып 
шеңбер  құрып,  жарыса    жаттайды,  қай  топ  қаншасын  тез    жаттаса,  жеңімпаз 
саналды) 
Ата жылқы ала ма? 
Әже ала мата ала ма? 
(Мазмұнын түсіндіру, қайталап жаттату, жаттықтыру) 
Бала-шаға алашаға отырды, 
Алашаға бала-шаға отырды. 
7.  Тақтаға  -  «жақсы  көремін»  шартты  белгісі  ілінеді.  Мұғалім:  Вы  все 
любите  своих  родителей.  Слово  «люблю»  можно  показать  в  виде  рисунка 
сердца.  Потому  что  мы  любим  сердцем.  Мен  атамды  жақсы  көремін.  Мен 
шешемді жақсы көремін. (Сөйлемдер құрату,өзара сөйлету). 

 
127 
8. Қорытынды: - Какой новый, условный знак мы узнали? 
 
№ 18 сабақ. Тақырып: «Адамның, жануарлардың дене мүшелері». 
Мақсаты мен міндеттері: Сөздік қорға дене мүшелер туралы жаңа сөздер 
енгізу.  Халық  педагогикасының  элементтерін  пайдаланып,  балалардың  ойлау, 
есте  сақтау  қабілеттерін  арттыру.  Сөздерді  буынға  бөлу  дағдыларын  дамыту. 
Ілік  септік  жалғауын  пайдаланып,  сөйлем  (Бұл  түлкінің  құйрығы)  құрастыру. 
«Не  таза?  деген  сұраққа  жауап  бере  алуын  бекіту.  Өзін-өзі  бақылау  және  өзі 
жасаған жұмыстарын бағалау. 
Сөздік  жұмысы:  Айдар-гребешок,  құйрық-хвост,  қанат-  крылья,  мамық-
перья; 
Көрнекі  құралдар:  Жануарлардың,  құстардың  дене  мүшелері  бейнелеген 
суреттер. 
Пайдаланатын әдіс-тәсілдер: Көркем мәтін оқу, қайталау әдісі, сурет салу. 
1.  Мұғалім  балаларға  суреттерін  көрсете  отырып,  жұмбақтарды  оқиды, 
шешімін суреттен тапқызып, қазақша сөйлетеді.  
Үй ішінде отыз екі батыр.  
Көрінгендерді  асап,  турап  жатыр.  (тіс).  Мазмұнын  түсіндіреді,  шешімін 
табуға  көмектеседі.  Тапсырма:-  Нарисуйте  зубы-тіс.  (В  верхнем  окошечке). 
Мұғалім балаларға мұрын мен ауыздың суретін көрсетіп: 
                                              -Екі көрші, 
                                               Бірі пысылдауық, 
                                               Бірі сақылдауық. 
Орысша  түсіндіреді:  Два  соседа.Один  сопит,  другой  говорит 
(мұрын,ауыз). 
2.  Тапсырма:  -Нарисуй  во  втором  ряду  мұрын,  ауыз.  Мұғалім 
саусақтардың суретін көрсетіп: 
                                        Оң жағында 5 сарбаз 
                                        Сол жағында 5 сарбаз. 
Тапсырма: - Нарисуйте саусақтар- сарбаздар (солдаты). 
3. Мұғалім: Балаларға: «Азамат собрался в школу, но мало знает слов, где 
есть  звук  «Қ»,  помоги  ему.  Тапсырма:  -  Назови  слова,  где  есть  звук  «Қ», 
проведи стрелку, если нет звука «Қ», то зачеркни. 
4.  Мынау  жылқы.  Какие  части  тела  есть  у  него?  Читайте  и  показывайте 
«құйрық» - хвост, «құлақ» - ухо, «аяқ» - ноги и т.д. Тапсырма: - Найдите часть 
тела, где один слог (жал, көз, бас). Проведи стрелку - один буын, где 2 слога –  
(2 буын) - құй-рық, құ-лақ. Тапсырма: - Жылқыны қоңыр қарындашпен боя! 
Мұғалім  әтештің  суретін  көрсетіп:  -  Какие  части  тела  есть  у  птиц? 
«Әтеште құйрық, қанат, аяқ, айдар бар» ,- деп сөйлем құрастырады. Тапсырма:-
Назови части тела курицы. - Тауықта не бар? – Что есть у курицы? Тауықта аяқ, 
қанат, құйрық, т.б. бар. Қанат - крылья есть у самолета. (Как можно сказать?) 
5.  Сергіту  сәті:  «Бас  ойлайды...»  мәтініне  сәйкес  қимылдар  жасатып, 
ауызша айтқызу. 
6.  Ойын  «Ненің  құйрығы?»  Мұғалім  тақтаға  аңдардың,  құстардың 
суреттерін іліп, құйрықтарды көрсетіп  «Ненің құйрығы?»-деп сұрайды.