Ќазаќстан республикасы білім жјне єылым министірлігі

• 
  РҚА таңдау, орнату, баптау және сынау мәселелері бойынша ұйымдастырушылық-басқарушылық, нормативтік, әдістемелік құжаттарды.
  
• 
  Электрлік станцияларды және желілерді техникалық пайдалану ережелерін.
  
• 
  Электрлік қондырғыларды орнату ережелерін.
  
• 
  Электр энергетикасы ұйымдарында қызметкерлермен жұмыс жасау ережелерін.
  
• 
  Электрлік желілердің релелік қорғаныс және электрлік автоматика құрылғыларын техникалық қамсыздандыру ережелерін.
  
• 
  Энергетикалық жабдықтарды жөндеу және құрастыру кезінде қолданылатын құрал-саймандарды пайдалану ережелерін.
  
• 
  Электрлік қондырғыларда қолданылатын қорғаныс құралдарын пайдалану және сынау ережелері, оларға қойылатын техникалық талаптарды.
  
• 
  Апаттарды және басқа технологиялық бұзушылықтарды, өндірістегі жазатайым жағдайларды тергеу және есепке алу бойынша қағидалар мен нұсқаулықтарды.
  
• 
  РҚА құралдарының сұлбалары, жұмыс жасау қағидаты, құрылымдық ерекшеліктері, қалыпты және рұқсат етілетін пайдалану режимдерін.
  
• 
  Негізгі желінің біріншілік және екіншілік коммутациясының электрлік сұлбаларын.
  
• 
  РҚА құрылғылары орнаитылған жабдықтың техникалық құрылысы, құрылымдық ерекшеліктері, қалыпты, апаттық, апаттан кейінгі және жөндеу бойынша пайдалану режимдерін.
  
• 
  РҚА құрылғыларын техникалық қамсыздандыру, жұмысын тексеру, баптау және сынау бойынша жұмыстар технологиясын.
  
• 
  РҚА қызмет көрсететін қызметкерлердің лауазымдық және өндірістік нұсқаулықтарын.
  
• 
  РҚА қамсыздандыру бойынша озық өндірістік тәжірибені.
  

• 
  Организационно-распорядительные, нормативные, методические документы по вопросам выбора, установки, настройки и испытаний РЗА.
  
• 
  Правила технической эксплуатации электрических станций и сетей.
  
• 
  Правила устройства электроустановок.
  
• 
  Правила работы с персоналом в организациях электроэнергетики.
  
• 
  Правила технического обслуживания устройств релейной защиты и электроавтоматики электрических сетей.
  
• 
  Правила пользования инструментом и приспособлениями, применяемыми при ремонте и монтаже энергетического оборудования.
  
• 
  Правила применения и испытаний средств защиты, используемых в электроустановках, технические требования к ним.
  
• 
  Положения и инструкции по расследованию и учету аварий и других технологических нарушений, несчастных случаев на производстве.
  
• 
  Схемы, принцип работы, конструктивные особенности, нормальные и допустимые режимы эксплуатации средств РЗА.
  
• 
  Электрические схемы первичной и вторичной коммутации основной сети.
  
• 
  Техническое устройство, конструктивные особенности, нормальные, аварийные, послеаварийные и ремонтные режимы эксплуатации оборудования с установленными устройствами РЗА.
  
• 
  Технологию работ по техническому обслуживанию, проверкам работы, наладке и испытаниям устройств РЗА.
  
• 
  Должностные и производственные инструкции персонала, обслуживающего РЗА.
  
• 
  Передовой производственный опыт по обслуживанию РЗА
  

• 
  Релелік қорғаныс, автоматика элементтерін, өлшеу аспаптарын және дабылдама жүйелерін тексеруді және баптауды;
  
• 
  Релелік қорғаныс, автоматика буындарын, өлшеу құралдарын және дабылдама жүйелерінің баптауын жүргізуді;
  
• 
  Релелік қорғаныс, автоматика элементтері мен құрылғыларының және өлшеу аспаптарының сынақтарын жүргізуді;
  
• 
  Тексеру және сынау нәтижелері бойынша құжаттаманы рәсімдеуді;
  
• 
  Релелік қорғаныс, автоматика құрылғыларының, өлшеу аспаптарының және дабылдама жүйелерінің диагностикасын және жөндеуін жүргізуді;
  
• 
  Релелік қорғаныс, автоматика құрылғыларының, өлшеу аспаптарының және дабылдама жүйелерінің ақаулық себептерін анықтауды;
  
• 
  Жөндеу жұмыстарын жүргізуді және олардың сапасын бақылауды;
  
• 
  Релелік қорғаныс, автоматика құрылғыларының, өлшеу аспаптарының және дабылдама жүйелерінің тексерістерін жүргізуді;
  
• 
  Жоғары вольтты жабдықтың техникалық қамсыздандырылуын жүргізуді;
  
• 
  Өндірістік бөлімше жұмысын жоспарлауды;
  
• 
  Нұсқамалықтар жүргізуді және қызметкерлердің жұмыстарға рұқсатын жүзеге асыруды;
  
• 
  Жұмыс орындарының және учаскедегі жабдықтың жағдайын бақылауды;
  
• 
  Өрт қауіпсіздігі талаптарының орындалуын бақылауды.
  

• 
  Проверять и настраивать элементы релейной защиты, автоматики, средств измерения и систем сигнализации
  
• 
  Проводить наладку узлов релейной защиты, автоматики, средств измерения и систем сигнализации
  
• 
  Проводить испытания элементов и устройств релейной защиты, автоматики и средств измерений
  
• 
  Оформлять документацию по результатам проверок и испытаний
  
• 
  Проводить диагностику и ремонт устройств релейной защиты, автоматики, средств измерения и систем сигнализации
  
• 
  Определять причины неисправностей и отказов устройств релейной защиты, автоматики, средств измерений и систем сигнализации
  
• 
  Проводить ремонтные работы и контролировать их качество
  
• 
  Проводить осмотры устройств релейной защиты, автоматики, средств измерений и систем сигнализации
  
• 
  Проводить техническое обслуживание высоковольтного оборудования
  
• 
  Планировать работу производственного подразделения
  
• 
  Проводить инструктажи и осуществлять допуск персонала к работам
  
• 
  Контролировать состояние рабочих мест и оборудования на участке
  
• 
  Контролировать выполнение требований пожарной безопасности
  

• 
  қорғаныс және автоматика бойынша микропроцессорлық, жартылай өткізгіш және электрлік-механикалық құрылғыларды құрастыру, баптау және тексеру машықтарын;
  
• 
  күрделі релелік қорғанысты және автоматиканы жобалау және есептеу машықтарын;
  
• 
  электрлік-техникалық жабдықты, соның ішінде автоматика және релелік қорғаныс құрылғыларын әзірлеу және дайындау бойынша фирмалардағы менеджмент және маркетинг машыөтарын.
  

• 
  мантажа, наладки и проверки микропроцессорных, полупроводниковых и электромеханических устройств защиты и автоматики;
  
• 
  проектирования и расчетов сложных релейных защит и автоматики;
  
• 
  менеджмента и маркетинга в фирмах по изготовлению и продаже электротехнического оборудовани,в том числе и устройств автоматики и релейной защиты
  

• 
  электрлік жабдықты және автоматты басқару жүйелерін құрастыру саласында;
  
• 
  релелік қорғаныс және автоматика құрылғыларын құрастыру және пайдалану саласында;
  
• 
  ауыл шаруашылығы және өнеркәсіптік ұйымдарда үздіксіз электр қуатымен жабдықтау бойынша шараларды қамсыздандыру саласында;
  
• 
  электрлік желілерді құрастыру саласында;
  
• 
  электрлік қаупсіздікті қамтамасыз ету саласында.
  

• 
  в области монтажа электрооборудования и автоматических систем управления.
  
• 
  в области монтажа и эксплуатации устройств релейно йзащиты и автоматики.
  
• 
  в области обеспечения мер по бесперебойному электроснабжению сельскохозяйственных и промышленных организаций.
  
• 
  в области монтажа элементов электрической сети.
  
• 
  в области обеспечения электробезопасности.
  

1. 
   «Электртехникасы мен мамандыққа кіріспе» /«Введение в специальность и электротехнику» -(16 бет);
   

2. 
   «Электр энергетикадағы математикалық есептеулер және компьютерлік моделдеу» /«Математические задачи и компьютерное моделирование в электроэнергетике» -18 бет);
   

- электризоляционды, өткізгіштік, жартылай өткізгіштік, магниттік материалдардың

- основные термины и понятия в области материалов электроустановок-

диэлектрлік, өткізгіштік, жартылай өткізгіштік, магниттік материалдарды олардың сыртқы түрінен, түп-тегінен, ерекшеліктерінен, құрамынан

описывать и объяснять результаты наблюдений и экспериментов с электротехническими материалами

телекоммуникациялық байланыс, радиобайланыс құралдарында, тұрмыстық электрқұралдарында пайдалану үрдісінде өмірқауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін күнделікті алған тәжірибелік іскерлігімен, біліктілігін, білімін қолдана білу дағдысын

- навыками использования приобретенных знаний и умений в практической деятельности и повседневной жизни для обеспечения безопасности жизнедеятельности в процессе использования бытовых электроприборов

өлшеу құралдарын тексеру, өлшеу құралдарын дұрыс таңдау және есептеу, нәтижелер дәлдігін бағалау дағдысын

поверки средств измерений, правильного выбора и расчета средств измерений, оценки точности результатов

- күрделі электронды сұлбаларды құру қағидаттарын меңгеру

- білім алушылармен оларды жобалау бойынша техникалық есептерді шешу машықтарын меңгеру.

- освоение принципов построения сложных электронных схем

- приобретение обучающимися навыков решения технических задач по их проектированию.

- электронды құрылғылардың жұмыс режимдерін;

- электронды сұлбаларды құру қағидаттарын;

- режимы работы электронных устройств;

- принципы построения электронных схем;

-

- транзисторларда және микросұлбаларда күшейткіштердің әр түрлі сұлбаларын құруды;

- күшейткіштердің жұмыс режимдерін анықтауды;

- строить различные схемы усилителей на транзисторах и микросхемах;

- определять режимы работы усилителей;

электронды құрылғыларды, тізбектің күштік бөлігінің электронды құрылғыларының ақаулықтарын есептеу, анықтау әдістерін жобалау бойынша есептерді шешу кезінде.

при решении задач по проектированию электронных устройств, методов расчета, определения неисправности электронных устройств силовой части цепи.

қарапайым релелік тоқ қорғанысын орындаудың негізгі қағидаттарын, сонымен қатар электрлік жүйенің жеке элементтерінің қорғанысын жүзеге асыру үшін оларды қолдану ерекшеліктерін;

основные принципы выполнения простой токовой релейной защиты а также особенности их использования для осуществления защиты отдельных элементов электрической системы;

- қарапайым релелік тоқ қорғанысын және автоматиканы пайдалануды, қолдануды және элементтерінің таңдауын жүргізуді.

- применять, эксплуатировать и производить выбор элементов простой токовой релейной защиты и автоматики.

110 кВ дейінгі желілерде қарапайым релелік тоқ қорғанысын жобалау бойынша міндеттерді шешу кезінде

при решении задач по проектированию простой токовой релейной защиты в сетях до 110 кВ

Электрлік-магниттік, электрлік-механикалық және микроэлектрондық элементтік базадағы релелік қорғаныстың және автоматиканың өлшеуіш органдары. Бақыланатын шаманың ауытқуын тіркейтін қорғаныстардың әрекет ету қағидаттары. Бақыланатын шамаларды салыстыруда негізделген қорғаныстардың әрекет ету қағидаттары.

Измерительные органы релейной защиты и автоматики на электромагнитной, электромеханической и микроэлектронной элементной базе. Принципы действия защит, фиксирующих отклонение контролируемой величины Принципы действия защит, основанных на сравнении контролируемых величин.

РҚА және екіншілік коммутация құрылғылары жұмысының негізгі қағидаттарын, әрекетті электрлік қондырғыларда жұмыс жасау кезіндегі ҚТЕ, алғашқы көмек көрсету ережелерін.

основные принципы работы устройств РЗА и вторичной коммутации, ПТБ при работе в действующих электроустановках, правила оказания первой помощи.

- РҚжА және екіншілік коммутация құрылғыларының құрастырылуын, бапталуын өздігінен жүргізуді;

- сомостоятельно производить монтажи наладку устройств РЗиА и вторичной коммутации;

- жүректі тікелей емес уқалау және жасанды дем беру әдістерін

-- методами непрямого массажа сердца и искуственного дыхания

РҚА және екіншілік коммутация құрылғыларын пайдалану мәселелерінде, ЭҚН, ҚТЕ, ЭТЕ және өрт қауіпсіздігінің ережелерінде.

- автоматты басқару жүйелерінің әрекет ету қағидаттарын және жұмыс режимдерін;

- әрекеттік элементтердің және динамикалық буындардың негізгі типтері;

- жүйелердің тұрақтылығын анықтау әдістері

- принципы действия и режимы работы систем автоматического управления;

- основные типы функциональных элементов и динамических звеньев;

- способы определения устойчивости систем

- көршілес буындардың және жүйелердің тарату функцияларын анықтауды;

- буындардың және жүйелердің жиіліктік сипаттамаларын анықтауды және құруды;

- тұрақтылықты анықтаудың әр түрлі әдістерін пайдаланып, автоматты басқару жүйелерінің тұрақтылығын анықтауды;

- определять передаточные функции соединений звеньев и систем;

- определять и строить частотные характеристики звеньев и систем;

- определять устойчивость систем автоматического управления, используя различные способы определения устойчивости;

басқару жүйелерінің басқару қағидатын және заңдарын, және жұмысқа қабілеттілігін анықтау мәселелерінде

в вопросах определения: принципа и закона управления, и работоспособности систем управления

- олардың алуандығын басқарудың автоматты жүйесінің негізгі ұғымдарын;

- өнеркәсіптік кәсіпорындарда энергиямен жабдықтаудың орталықтандырылған басқаруын жүзеге асыру қағидаттарын;

- энергиялық жүйелердің технологиялық ерекшеліктерін;

- основные понятия автоматизированных систем управления их разновидности;

- принципы осуществления централизованного управления энергоснабжением на промышленных предприятиях;

- технологические особенности энергосистем;

- энергиялық жүйелер режимдерін автоматтандыру, оңтайландыру және басқару мәселелерінде.

- в вопросах автоматизация, оптимизации и управления режимами энергосистем.

- тура, кері және нөлдік реттіліктерде орын басу сұлбаларында қолданылатын күштік элементтер параметрлерін;

- синхронды және асинхронды машиналардың асқын-өтпелі ЭҚК есептеу шарттарын;

- параметры силовых элементов, используемых в схе­мах замещения прямой, обратной и нулевой последовательностях;

- условия расчета сверхпереходных ЭДС синхронных и асинхронных машин;

• 
  апаттық режимдер зардаптарын және жүктеме буындары тұрақтылығының бұзушылықтарын бағалауды;
  
• 
  қарапайым электр қуатымен жабдықтау сұлбалары үшін қысқа тұйықталу режимдерінің есептеуін жүзеге асыруды;
  

- оценивать последствия аварийных режимов и нарушения устойчивости узлов нагрузок;

- осуществлять расчеты режимов коротких замыканий для простейших схем электроснабжения;

• 
  анықтамалық әдебиетпен және нормативтік-техникалық материалдармен жұмыс жасау;
  
• 
  қысқа тұйықталу режимдерін есептеу және СЭС-да жүретін электрлік-механикалық үрдістерді талдау;
  

• 
  работы со справочной литературой и нормативно–техническими материа­лами;
  
• 
  расчета режимов коротких замыканий и анализа электромеханических процессов происходящих в СЭС;
  

Екі жақты қоректенуі бар желілердегі бір уақытта бір немесе екі фазаның үзілуімен қысқа тұйықталулар

Короткие замыкания с одновременным разрывом одной и двух фаз на линии с двухсторонним питанием

күрделі қорғаныстардың негізгі қағидаттарын, сонымен қатар 110 кВ жоғары желілердегі электр жүйесінің жеке элементтерінің қорғанысы жүзеге асыру үшін оларды пайдалану ерекшеліктерін;

основные принципы сложных защит, а также особенности их использования для осуществления защиты отдельных элементов электрической системы в сетях выше 110 кВ;

- 110 кВ жоғары желілердегі күрделі қорғаныс және автоматика элементтерін қолдануды, пайдалануды және таңдауын жүргізуді.

- применять, эксплуатировать и производить выбор элементов сложной защиты и автоматики в сетях выше 110 кВ.

110 кВ жоғары желілерде күрделі қорғаныстарды жобалау бойынша міндеттерді шешу кезінде

при решении задач по проектированию сложных защит в сетях выше 110 кВ

Электр техникасының теориялық негіздері 2,

Электрлік машиналар

Теоретические основы электротехники 2.

Электрические машины.

110 - 330 кВ кернеулі желілердің релелік қорғаныс жүйесі. ШДЭ (ПДЭ) 2800 сериялы қорғаныс тақталары және шкафтары. Қорғаныстар құрылымы, олардың әр түрлі жұмыс режимдерінде әрекет етуі және параметрлерді есептеу әдістемесінің негізгі қағидаттары.

Система релейной защиты сетей напряжением 110 - 330 кВ. Панели и шкафы защиты серии ШДЭ (ПДЭ) 2800. Структура защит, их функционирование в различных режимах работы и основные положения методики расчета параметров.

• 
  жаңашыл қосалқы станциялар мен станциялардың жалғану сұлбаларын,
  
• 
  қосалқы станциялар мен станциялардың тарату сұлбалардың тиімді таңдау әдісін.
  

-современные схемы электрических соединений электростанций разного типа и подстанций, а также методику анализа возможных вариантов схем и поиска компромиссного варианта;

- өз бетінше заманауи компьютерлік және ақпараттық технологияларды қолданып электр станциялары мен қосалқы станцияларында электр қондырғысы сұлбаларын жинастыруды,

решать задачу формирования схем электроустановок электростанций и подстанций с применением современных компьютерных и информационных технологий;

- электрстанцияның электр бөлігін автоматты жобалау жүйесін білу керек.

• 
  знаниями системы автоматизированного проектирования электрической части электростанций
  

-электртехникалық және электр-энергетикалық жүйелерінің жобаларымен және олардың құрамдарымен жұмыс жасауға дайын болу;

• 
  электрэнергетикалық және электр-техникалық объектілердің қарапайым құрылымын жасау қабілеттілігі;
  

• 
  готовности работать над проектами электроэнергетических и электротех-нических систем и их компонентов;
  
• 
  способность разрабатывать простые конструкции электроэнергетических и электротехнических объектов;
  

-еңбекті қорғауды ұйымдастыру, еңбек жағдайындағы қауіпсіздікке қызметкерлердің негізгі қызметтерін;

- вопросы организации охраны труда, обязанности должностных лиц и их ответственность за создание здоровых и безопасных условий труда,

- өндірісте еңбекті қорғау жағдайын талдауды.

- еңбек қауіпсіздік жағдайын жақсарту мақсатында әр-түрлі шараларды ұйымдастыру.

• 
  анализировать состояние охраны труда на производстве,
  
• 
  разрабатывать мероприятия по улучшению условий труда.
  

өндірістік факторларда пайда болатын зиянды және қауіпті жағдайлардан сақтандыруды, жұмыс орнын құжаттандыруды.

предупреждения появлений опасных и вредных производственных факторов, паспортизации рабочих мест.

• 
  Апатты жағдайларда, еңбекті қорғауда, тірі қалу мен медициналық күтімде бекітілген міндеттерді орындауға дайын және қабілетті болу;
  

• 
  способностью и готовностью исполнять установленные функции в аварийных ситуациях, по охране труда, медицинскому уходу и выживанию;
  

Пән мақсаты – тіршілік етудің қауіпсіз және зиянсыз шарттарын жасу және құру үшін білім беру. Өрт қауіпсіздігі.

-құрылғылар бойынша ғылыми-техникалық негізгі ақпараттарын, жылулық және атом электрстанцияларының технологиялық шешімдері мен жүйелерін;

-АЭС және ЖЭС жүйесін және көмекші және негізгі конструктивті мосновные конструктивные характерисінездемелерін;

-АЭС пен ЖЭС жылулық жүйесін есептеу әдістерін және оларды пайдалану шарттары;

• 
  основные источники научно-технической информации по оборудованию, системам и технологическим решениям тепловых и атомных электростанций ;
  
• 
  основные конструктивные характеристики тепломеханического и вспомогательного оборудования и систем ТЭС и АЭС ;
  
• 
  методы расчета тепловых схем ТЭС и АЭС и условия их эксплуатации;
  

АЭС пен ЖЭС-тің жүйелері мен технологиялық шеші жүйелерінің тепломеханикалық және көмекші құрылғыларын таңдау;

-АЭС және ЖЭС-тің жалпы экономикалық жылулық көрсеткіштерін анықтауды;

• 
  выбирать тепломеханическое и вспомогательное оборудование, системы и технологические решения ТЭС и АЭС ;
  
• 
  определять показатели тепловой и общей экономичности ТЭС и АЭС;
  

АЭС және ЖЭС жүйесі мен құрылғыларды сенімді және тиімді пайдалану әдістемелеріне.

методами надежной и экономичной эксплуатации оборудования и систем ТЭС и АЭС.

АЭС және ЖЭС пайдалануда және жөндеуде, жобалауда.

в области проектирования, ремонта и эксплуатации ТЭС и АЭС.