Ф ҚазҰПУ 0703-10-09 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Екінші басылым
50
интерактивті режимде теру үшін және орындау үшін аспаптық программалар
қолданылады. Мысалы,DateBase,Desktop,SQL Explorer SQL Builder
Бірінші екі программа Tools және DateBase командаларымен
шақырылады,сұранысты
визуалды
құрайтын
SQL
Builder
Query
компонентінің жанама мәзірі арқылы шақырылады. SQL-сұранысты жөндеу
үшін дамыған интерфейсті программалар пайдаланған ыңғайлы,мысалы,
DateBase Desktop сұраныс тексті жөндеуден кейін әзірленіп жатқан
қосымшаға қойылады. Мұндай жағдайларда көбіне сұраныс құру уақыты
қысқартылып,динамикалық қате жіберу ықтималдығы да азаяды.
SQL-тілінің резервтелген сөздерін үлкен әріппен,ал аттары кіші
әріппен көрнекілік үшін жазамыз. SQL-нұсқауларының соңына нүктелі-үтір
қоймасада болады. Тізімдегі элементтер,мысалы,өрістің немесе кестенің аты
үтір (,) арқылы бөлініп жазылуы керек.
Кестенің немесе өрістің аты апостровқа немесе тырнақшаға алынып
жазылады. Мысалы,”First Name”.Егер атының құрамында бос орын және
басқа да арнайы символдар болмаса,апостровқа алмасада болады.
SQL- сұраныста пікірлер жазуға болады,тек оларды
/* */ символдарының ішіне жазу керек.
Тіл функциялары
SQL- тілінің басқада программалау тілдері секілді өзіндік функциялары
бар. Соның ішінде ең көп қолданылатындары:
Агрегатық немесе статистикалық функциялар:
AVG () -(орташа мән)
MAX ()-(ең үлкен мән)
MIN ()-(ең кіші мән)
SUM ()-(сумма)
COUNT ()-(мәндердің саны)
COUNT ()-(нөлге тең емес мәндердің саны)
Жолдармен жұмыс істейтін функциялар:
UPPER (str)-( str жолының символдарының жоғары регисторға
ауысуы);
LOWER (str)-( str жолының символдарының төменгі регисторға
ауысуы);
TRIM (str)-( str жолының бастапқы және соңғы бос орындарын жою);
SUBSTRING (str From n1 to n2)-(str n1 n2)-( str жолында n1
симвлоынан басталып n2 символынан аяқталатын символдарды белгілеу);
CAST (AS )-(Expression өрнегін Type типіне
келтіру);
Уақыт пен күннің жадын декодтау функциялары;
EXTRACT(<элемент>From<өрнек>)(уақыт пен күннің жадынан тұратын
өрнектен,элементке сәйкес келетін мәнді алуға болады)Уақыттың немесе
Ф ҚазҰПУ 0703-10-09 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Екінші басылым
51
күннің
жадының
элементтері
ретінде
келесі
мәндерді
қолданса
болады:YEAR,MONTH,DAY,HOUR.MINUTE және SECOND
SQL-стандарттары
SQL- ді пайдалану 1982 жылы Америка институтында ұлттық
стандарттүрінде ANSI() пайдаланыла бастады.
1986 жылы SQL ресми түрде ANSI стандарты болып,ал 1987 жылы
ISO () стандарты түрінде стандарттау бойынша халықаралық ұйымдарда
қолданылды.
Бұл стандарт ANSI/ISO 1989 жылы біршама қарастырылды.Сол сәттен
бастап SQL-89 немесе SQL1 деп аталынатын болды.
Бір жағынан SQL1 әлсіз стандарталмаған және сондықтанда көптеген
мекеме өздерінің МҚБЖ SQL нұсқауларын іске асыра бастады.ОЛ
нұсқаулардың бірі Европалық стандарт болып табылады SQL,яғни Х/OPEN
деп аталады.Осыған байланысты ANSI 1992 жылы SQL2 стандартын
құрды,бірақ ол SQL1-ге қарағанда өте қиындау болып келеді.
SQL1-ден айырмашылығы, SQL1 статистикалық болып табылады,ал
SQL2 динамикалық түрінде қарастырылады.
Онда
программалауды
жұмыс
істеу
барысында
SQL
тілінің
операторларының параметрлерін ауыстыруға болады.Кейіннен SQL3
стандарты да қарастырылды.Ол SQL2 мен байланысты болып табылады.
Қәзіргі кезде SQL2 және SQL3 стандарттары кеңінен таралған.
SQL-тілінің элементтері
SQL-тілінің элементтері:
- кілттік сөз;
- аты;
- тұрақтылар;
- мәліметтер типі;
- функциялар;
- өрнектер.
Кілттік
сөз-бұл
ағылшын
тілінің
белгіленген
жиыны,ол
сұраныстың типін және бұл сұраныстың орындалуы үшін қажетті
ақпараттарды анықтайды.
Команда бір немесе бірнеше сөйлемнен тұрады,олардың әр қайсысы
кілттік сөзден басталады.
SQL1-де 100 кілттік сөз қоры бар,ал SQL2-де 300 сөз қоры бар.
Атаулар-таблицаны белгілеу үшін пайдалынылады.
Аты- кесте атын,кесте бағанының атын,мәліметтер қорының атын
белгілеу үшін қолданады.
Команда таблицаларға және бағандарға ауысу кезінде олардың аттары
көрсетіледі.Таблицаға аудару келесі түрде бейнеленеді.
Ф ҚазҰПУ 0703-10-09 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Екінші басылым
52
Таблицаны қолданушы аты.Таблица аты.
Немесе қысқартылған түрде
Таблица аты.
Ең алдымен таблица толық формаға аударуға мүмкіндік береді.Басқа
пайдаланушылар
арқылы
құрылған,қысқартылған
форма
тек
өзі
таблицаларына аударуды шамалайды.
Дәл осындай бағандарға ауысу толық немесе қысқартылған түрде
көрсетіледі.Толық форма түрі мынадай:
Таблицаны пайдаланушы аты.Таблица аты.Баған аты.
Ал қысқартылған түрі:
Таблица аты.Баған аты.
Немесе
Баған аты.
Тұрақтылар-SQL командаларында сандар,жолдар,күнді және уақытты
көрсетуге қолданылады.
Сандық тұрақтылар- қарапайым ондық сандар,немесе жылжымалы
нүкте түріндегі сандар болуы мүмкін.(21,-375.2000.00,+4975000.8778) және
(1.5Е3,-3/14159Е1,2.5Е-7)
Жолдық тұрақтылар-тырнақшаға алынған символдар тізбегінен
тұрады.Мысалы,‘John’, ‘New York’, ‘Western’
SQL-де
календерлық
күн
мен
уақыт
жолдық
тұрақты
түрінде
көрсетіледі,және әр түрлі МҚБЖ –де әр түрлі форматта болуы мүмкін.
SQL тілі. Және мәліметтер қорының қауіпсіздігі. Индекстер.
Жазбаларды енгізу және өшіру кезінде таблица алаңдары үшін
жалаушаның оң жағын, сәйкесінше, алаңдардың мәндері жазылады.
Жазбаларды енгізу кезінде контексті менюдің көмегімен таблица аты
алаңынан ІNSERT зсұраныс типін таңдау қажет (1. 1 - сурет).
Жазбаларды өшіру кезінде контексті менюдің көмегімен таблица аты
алаңынан DELETE сұраныс типін таңдау қажет (2. 2 - сурет).
Достарыңызбен бөлісу: |
