Қазақстан республикасы білім жәНЕ

 
Ф ҚазҰПУ 0703-10-09 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Екінші басылым 
 
 
45
        Сұраныс  менюі  сұраныстармен  жұмыс  істеуге  арналған,  оның 
мынандай пункттері бар: 
- 
Іске  қосу  (Run)  –  сұраныстың  орындалу  нәтижелерін  кесте  режимін 
экранға шығарады; 
- 
Кесте  қосу  (Show  Table)  –  “Кесте  қосу”  (“Добавление  таблицы”) 
терезесін көрсетеді. 
- 
Кестені  жою  (Remove  Table)  –  белгіленген  кестені  немесе  сұранысты 
ағымдағы сұраныстан жояды; 
- 
Айқасқан  (Перекрестный  -  Cross  Tab)  –  айқасқан  сұраныстар  жасау 
қызыметін атқарады; 
- 
Кесте  жасау  (Make  Table)  –  ағымдағы  екпінді  сұранысты  жаңа  кесте 
құру сұранысына түрлендіреді; 
- 
Жаңарту (Update) – екпінді сұранысты жңарту сұранысын түрлендіреді; 
- 
Үстемелеу  (Append)  –  екпінді  сұранысты  үстемелеу  сұранысын 
түрлендіреді; 
- 
Жою (Delete) – екпінді сұранысты жою сұранысына түрлендіреді; 
- 
SQL  сұранысы  (Query  SQL)  –  екпінді  сұранысты  біріктіру,  басқару 
немесе сервер сұранысына түрлендіреді; 
- 
Параметрлер  (Parameters)  –  сұхпаттасу  терезесінде  сұранысты  керекті 
параметірлерін тағайындау үшін қолданылады. 
1.Сұраныстың түрлері. 
Сұраныстың  бірнеше  түрлері  бар.  Олар:  Таңдау,  жаңарту,  қосу,  өшіру, 
кесте құру. 
Таңдау – Сұраныстың ең жиі қолданылатын түрі. 
Жаңарту  –  Кестедегі  кейбір  өрістегі  мәліметті  өзгертіп  отыру  керек  болған 
жағдайда, өзгерту мәніне байланысты жаңартып отыру қажет. 
Өшіру  –  Сұраныстарды  орындау  кезінде  кейбір  қайталанылатын  кестедегі 
мәліметтерді  өшіру  сұранысын  орындау  қажеттігі  туады.  Сол  жағдайларда 
өшіру сұранысын пайдаланамыз. 
Қосу  –  Кейде  кестедегі  мәліметтерді  қайта  қалпына  келтіру  мақсатында 
уақытша  сақтау  қажет    болады.  Мысалы:  Мектептен  кетіп  қалған  оқушы 
қайта келуі мүмкін. Соңдықтан кеткен оқушылар туралы мәліметтерді бөлек 
архив кестелерінде сақтаған жөн. Кеткен оқушылар келген жағдайларда олар 
туралы  мәліметтерді  архив  кестелеріне  қосу  сұранысының  көмегімен 
қалпына келтіреміз. 
 
Сұраныстарды құру тәсілдері 
Жоғарыда  айтылған  сұраныстардың  әр  қайсын  сұранысты  құру  тәсілдерінің 
кез-келгенімен  құруға  болады.  Осы  тәсілдердің  ең  қолайлы  және  жиі 
қолданылатың тәсілі – Конструктор. 
Конструктор құрылымы  
Кез-келген  сұранысты  конструктор  тәсілімен  құру  үшін  төмендегі  әрекеттер 
орындалады. 
   1.Сұраныс→→→ Құру(Запрос -    Создать) командасын  орындаймыз; 

 
Ф ҚазҰПУ 0703-10-09 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Екінші басылым 
 
 
46
     2. Сұранысты құру терезесінде  Конструктор режимін  таңдап, OK   
  батырмасын басамыз;  
     3. Ашылған кестелерді қосу (Добовление таблицы) сұқбат терезеде          
 қажетті кестені белгілеп қосу батырмасына басып және Закрыть  
 батырмасына басамыз. 
   4. Конструктор режимінде құрылған сұраныс терезесі екі бөліктен  
 тұрады.  
                  1. Жоғарғы бөлігінде сұраныс  жасауға  негізделген кесте 
 
орналасады. 
                 2. Төменгі бөлігінде сұраныс параметрлерін  енгіземіз. 
 
 Терезенің екінші бөлігіндегі параметрлерге тоқталайық. 
Поле 
Өріс атын көрсетеді. 
Имя таблицы                           Өріс орналасқан кестені көрсетеді. 
Сортировка                             Сұрыптау тәсілін көрсетеді (өсу және кему 
                                                   бойынша)   
Вывод на экран                       Экранға нәтиже шығару ( автоматты  
                                                   орындалады) 
Условия отбора, или              Сұранысқа байланысты бір немесе бірнеше  
                                                   шарттарды  көрсетеді. 
 
 
Сұраныстармен жұмыс жасайтын  салыстыру және логикалық 
операторлар. Конструктор режимінде сұраныстар жасау. 
 
1.   LIKE-көрсетілген шаблон ұқсас мәндер тізімін береді. 
2.   BETWEEN-көрсетілген аралық бойынша керек мәндердің тізімін         
 
       береді. 
3.   IS  null-кестедегі бос қатарларды көрсетеді. 
4.   OR-берілген  шарттардың ең болмағанда біреуін қанағаттандыратын 
 
мәндердің тізімін береді. 
5.   AND-екі шартты да қанағаттандыратын  мәндердің тізімін береді. 
        Конструктор    режимінде  Жасау(  Создать)  батырмасын  басу  арқылы 
немесе  сұраныс  бұрын  құрылған  болса,  сол  сұранысты  белгілеп  алып, 
Конструктор  батырмасын  шерту  арқылы  кіруге  болады.  Бірінші  тәсілде 
Конструктор    режимі  бос  сұраныс  терезесі  мен  Кесте  қос  (Добавление 
таблицы)  сұхбаттасу  терезесін  ашады.    8-  суретте  Конструктор    терезесі 
ашылады.  Бірін,ші  тәсілде  алдымен  сұранысқа  мәлімет  алынатын  барлық 
кестелерді  белгілеп алу  қажет, яғни кестенің  астында , содан соң Добавить 
батырмасында    тышқанды  шерту  керек.  Сұраныс  терезесін  сұраныс  
тұрғызуға    керекті  мәліметтер  схемасы  шығады.Терезені    төменгі  бөлігінде 
Өріс (Поле)  қатарында  өрістерді  көрсету қажет. Мұнда  керекті  өрістерді 
бірнеше  тәсілдермен  таңдауға  болады. Кесте  өрістері тізімі ішінен  қажетті 
біреуін,  сұраныстың    бос    бағанасына    тасымалдауға    болады    немесе  кесте