26
оқушылардың білім деңгейлері арасындағы айырмашылықтың едəуір
қысқаруына себепші болады». Кейбір елдерде (Австралия, Канада, Дания,
Англия, Финляндия) білім беру жүйесіндегі табысты реформа мұғалімдердің
тəжірибесіне қалыптастырушы бағалауды ендірудің нəтижесінде жасалды.
Бағалау жүйесінің маңыздылығын ескергендіктен, 2012 жылдан бастап,
«Назарбаев Зияткерлік мектебі»дербес білім беру ұйымы оқушылардың оқу
жетістіктерін критериалды бағалау жүйесін ендіру Тұжырымдамасын жүзеге
асыруда.
Негізгі бөлім
«Бағалаудың өлшемдік технологиялары» пəні үш бөлімнен тұрады.
Бірінші бөлімде аталмыш курсты жоғары оқу орнындағы оқу пəні ретінде
қарастырылады, ол өз кезегінде студенттерге ғылымның нысанын, пəнін,
мақсатын, міндеттері мен əдістерін, бастауыш мектеп мұғалімдерін
дайындаудағы оның орны мен қызметін, оқу пəнін оқытып-үйретудің
мақсаттылығын сезінуге мүмкіндік береді.
Екінші бөлімі бағалау нормалары, оқушылардың оқу жетістіктерін
бағалаудың нормативтік, құқықтық құжаттарын талдауға, педагогикалық жəне
психологиялық негіздеріне арналса, үшінші бөлімде бағалаудың түрлері,
олардың əрқайсысына сипаттама, портфолио жəне оның бастауыш сынып
оқушысының оқу жетістігін бағалаудағы орны сияқты мəселелерге ерекше
мəн беріледі.
1. «Бағалаудың өлшемдік технологиялары» ЖОО-дағы оқу пəні
ретінде.
«Бағалаудың өлшемдік технологиялары»курсының нысаны, пəні,
зерттеу əдістері, оның басқа ғылым салаларымен байланысы.
2. Бағалаудың өлшемдік технологияларының ғылыми-педагогикалық
негіздері.
Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау нормаларын дайындаудың
ғылыми негіздері. Критерийлік бағалауды ұйымдастырудың психологиялық-
педагогикалық негіздері.
Критериалды бағалау үдеріс ретінде. Критериалды бағалау жүйесінің
əдіснамалық негіздері. Критериалды бағалаудың əдістемелік негіздері. В. П.
Беспальконың критериалды-бағыттылық оқыту технологиясы. Критериалды
оқытудың қызметі мен ұстанымдары.
Тұлғаға бағытталған оқытудағы бағалау жүйесінің ерекшеліктері.
Бағалау. Баға.
Педагогикалық бағаның қызметі (нормативтік қызметі, ақпараттық-
диагностикалық қызметі, бағыттаушылық, ынталандырушылық, тəрбиелік
баға).
27
3. Бағалау түрлері жəне оқушылардың оқу нəтижелерін бағалауды
жоспарлау технологиясы.
Мақсат қоюжəне оның бағалаудағы рөлі. Мақсат қоюға деген түрлі
көзқарастар. Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудыңмақсаттары мен
ұстанымдары (маңыздылығы, барабарлық, шынайылық жəне əділдік,
кіріктірілген, ашықтық, кол жетерлік, жүйелілік, тілектестік).Оқушылардың
оқу жетістіктерін бағалаудың түрлері (диагностикалық, қалыптастырушы,
жиынтық бағалау).
Қалыптастырушы бағалау. Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау
критерийлері. Қалыптастырушы бағалаудың техникасы. Топтық жұмыс
түрлерін қолдануда оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау. Топтарды жəне
жеке оқушының топтағы жеке жұмысын бағалау.
Портфолио
–
оқушының
оқу
жетістігін
бағалау
құралы.
Портфолионың
қызметі.
Портфолио
оқушылардың
функционалдық
сауаттылық деңгейінің бейнесі ретінде. Портфолионы толтыру кезеңдері:
ұйымдастыру жəне жоспарлау, жинақтау, рефлексия. Тиімді портфолио
сипаттамасы. Портфолионы бағалау.
Өзін-өзі бағалау. Өзін-өзі бағалау тиімділігінің шарттары. Топтық
жұмыстағы өзін-өзі бағалау формасы. Оқушылардың өзара бағалауы.Өзара
бағалаудың артықшылықтары. Өзарабағалау техникасы.
Жиынтық бағалау. Жиынтық бағалаудың мақсаты. Бақылау-тексеру
жұмыстарының
түрлері.
Б.Блумтаксономиясы.
Оқушылардың
оқу
жетістіктерін тіркеу.
Практикалық сабақтардың үлгі тақырыптары:
1.
Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалауға арналған нормативтік жəне
ресми құжаттар.
2.
Қазақстан Республикасы бастауыш сыныптарындағы бағалау жүйелері.
3.
ҚР бастауыш сыныптарында оқытылатын оқу пəндерін бағалау
нормалары.
4.
Дəстүрлі бағалау түрлері жəне олардың оқушылардың оқу жетістіктерін
анықтаудағы рөлі.
5.
Бағалау мəселесі педагогикалық категория жəне оқу əрекетінің
компоненті ретінде.
6.
Критерийлік бағалау, оның қызметі, ұстанымдары жəне рөлі.
7.
Мақсат қою, оның ұстанымдары мен қызметі.
8.
Критерийлік бағалаудың түрлері.
9.
Қалыптастырушы
бағалау
оқушылардың
танымдық
қабілеттерін
арттыру құралы ретінде.
10.
Жиынтық бағалауды қолдану.
11.
Топтық жұмыста топтың жəне жеке оқушының жұмыстарын бағалау.
12.
Өзін-өзі бағалау жəне өзара бағалау.
13.
Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудағы портфолионың рөлі.
14.
Б.Блум таксономиясы.
