1
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ПАВЛОДАР МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ
М.Қ. Омаров
КАРТОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТОПОГРАФИЯ НЕГІЗДЕРІ
Оқу-әдістемелік құрал
Павлодар
2013
2
ӘОК 528.9
ББК 26.1 я 7
О 58
Баспаға Павлодар мемлекеттік педагогикалық институтының
Ғылыми кеңесімен ұсынылған
Рецензенттер:
Қ.Т. Сапаров – г.ғ.д., С. Торайғыров ат. ПМУ география және туризм кафедрасының
профессоры,
С.Ш-А. Смайлов – Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты география және химия
кафедрасының доценті.
М.Қ. Омаров. Картография және топография негіздері: (оқу әдістемелік құрал) /
Құрастырушы М.Қ. Омаров. – Павлодар, ПМПИ, 2013. – 210 б.
Оқу-әдістемелік құрал картография және топография бойынша дәріс курстарымен
зертханалық жұмыстарды, қорытынды бақылау сұрақтары және зертханалық тапсырмаларды
орындауға қажетті қосымшаларды қамтиды.
«Картография топография негіздерімен» пәнін оқитын 5В011600 – «География»
мамандығының студенттеріне, сонымен қатар топография және картография бойынша
дайындық жүргізетін оқытушыларға арналған.
Әдістемелік
құрал
материалдары
картографиялық
білімін
толықтырушы
педагогтермен, географияның мектептік курсында, оқушыларды олимпиадалық дайындау
барысында қолданылуы мүмкін.
© М.Қ.Омаров, 2013.
© Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты, 2013.
О 58
3
МАЗМҰНЫ
Кіріспе……………………………………………………………….. 5
І Теориялық бөлім............................................................................
9
1. Географиялық карта және оның қасиеті.......................................
9
2. Географиялық карта мазмұнының элементтері........................... 12
3. Басқадай картографиялық шығармалар........................................ 14
4. Топографиялық картаның қасиеті................................................. 15
5. Карта масштабы және топографиялық карталардағы өлшеулер..... 19
5.1 Топографиялық карталардағы өлшеулер.................................... 23
6. Топографиялық карталардың номенклатурасы........................... 25
7. Карта бетінің рамкасы. Топографиялық картадағы координаттар.
Топографиялық картаның геодезиялық негізі..................................
28
7.1 Географиялық координаттар........................................................ 29
7.2 Геодезиялық негіз......................................................................... 31
8. Жазық тік бұрышты координаталар жүйесі................................. 33
8.1 Гаусс - Крюгер проекциясы......................................................... 37
9. Бағдарлау бағыттары мен бағдарлаушы бұрыштар..................... 38
10. Топографиялық түсірілім............................................................. 43
11. Биіктік түсірілімдер...................................................................... 47
11.1 Геометриялық нивелирлеу.........................................................
48
11.2 Тригонометриялық нивелирлеу................................................. 50
11.3 Барометрлік нивелирлеу............................................................. 51
12. Жоспарлық түсірілімдер (түрлері, әдіс тәсілдері, құралдары)..... 53
12.1 Буссольдік түсірілім.................................................................... 54
12.2 Теодолиттік түсірілім................................................................. 55
12.3 Көз мөлшерлік түсірілім............................................................. 57
13. Жоспарлық - биіктік түсірілімдер............................................... 59
13.1 Мензулалық топографиялық түсіру..........................................
59
13.2 Тахеометриялық түсіру.............................................................. 63
14. Фототопография............................................................................ 65
15. Глобус............................................................................................. 68
15.1 Глобустың құрылымы және оның ерекшелігі.......................... 68
16. Ұсақмасштабты карталар, олардың математикалық негізі....... 70
17. Картографиялық бұрмалану......................................................... 75
18. Картографиялық проекциялар..................................................... 80
18.1 Цилиндрлік проекция................................................................. 82
18.2 Конустық проекция..................................................................... 85
18.3 Азимуттық проекциялар............................................................. 87
19. Картографиялық генерализация (іріктеу)................................... 89
20. Географиялық карталардағы жазулар......................................... 93
21. Карталардың жіктелісі (классификациясы)................................ 98
Достарыңызбен бөлісу: |
