Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты

Н. 4-63 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

 

Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты 

 

Қазақ тілі және әдебиеті кафедрасы 

 

 

 

 

 

 

5В011700 – «Қазақ тілі мен әдебиеті», 5В012100 – «Қазақ тілінде оқытпайтын 

мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті» мамандықтары студенттеріне арналған 

«Жалпы тіл білімі» пәнінің 

 ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Павлодар 

 

 Н. 4-64 

  БЕКІТЕМІН 

 

 

         

 

 

 

  ОӘЖ және ЖТ жӛніндегі проректор 

  

 

   

 

 

 

 

   _________  Мұқатаева Ж.М. 

  

         

 

 

 

 

   «     » ____________  20    ж. 

 

 

 

Құрастырушы________  ф.ғ.к., доцент Қ.С.Ерғалиев 

 

Қазақ тілі және әдебиеті кафедрасы 

 

5В011700  –  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»,  5В012100  –  «Қазақ  тілінде 

оқытпайтын  мектептердегі  қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  мамандықтары 

студенттеріне арналған «Жалпы тіл білімі» пәнінің 

 

ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

Жұмыс бағдарламасы жұмыс оқу жоспары мен 5В011700 – «Қазақ тілі мен 

әдебиеті», 5В012100 – «Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен 

әдебиеті»  мамандықтары  пәндерінің  элективті  каталогі  негізінде  жасалды, 

ПМПИ ҒӘК мәжілісінде бекітілді 20__ж. __________ № __ хаттама. 

 

Кафедра мәжілісінде ұсынылды. 20__ ж. _______“___”  № __ хаттама 

Кафедра меңгерушісі ________ Қ.С.Ерғалиев 

 

 

Факультетің ӘОК-інде мақұлданды. 

ӘОК тӛрайымы _________ Л.Е. Токатова 20__ ж. __________“___” 

 

 

Келісілді 

Факультет деканы _________ Қ.М.Текжанов 20 __ ж. _________“___” 

 

 

Мақұлданды 

ОӘБ бастығы _________ Ә.А.Жакиенова 20__ ж. __________“___” 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқытушыға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасы   

Курсты оқытудың ӛзектілігі мен қажеттілігі 

«Жалпы тіл білімі» пәні филология және тарих факультетінің студенттеріне 

тіл  ғылымының  жалпы  тілдік  теориясы  бойынша  жүйелі  білім  беріп,  оның 

ӛткен  тарихынан,  қазіргі  күйінен,  негізгі  бағыт-бағдарынан,  ғылым  алдында 

тұрған басты проблемаларынан мәлімет беретін курс болып саналады. 

 

Пәннің мақсаты 

Жалпы  тіл  білімі  –  тіл  ғылымының  жалпы  тілдік  теориясы.  Ол  –  бүкіл  тіл 

туралы  ғылымның  бағыт-бағдарын  белгілейтін  компас  ғылым.  «Жалпы  тіл 

білімі» пәнінің алға қоятын мақсаты – студенттерді теориялық тіл білімінің ең 

негізгі, ӛзекті мәселелерінен хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның ӛткен 

тарихынан,  қазіргі  күйінен,  негізгі  бағыт-бағдарынан,  ғылым  алдында  тұрған 

басты-басты  проблемалардан  оқу  бағдарламасы  талабына  сай  жүйелі  білім 

беру.  

 

Пәннің міндеттері: 

-  студенттерді тіл біліміндегі негізгі теориялармен қаруландыру, оларға тіл 

туралы ғылымның ӛткен тарихынан, қазіргі күйінен, алда тұрған міндеттерінен, 

шешілген және шешілмеген проблемаларынан жан-жақты мәлімет беру; 

-  тіл  білімінің  даму  тарихында  қолданылған,  қазір  қолданылып  жүрген 

және жаңадан туа бастаған арнаулы әдістер мен әдістемелердің сырларын ашып 

беру; 

-  тіл білімінің басқа қоғамдық, жаратылыстану және техникалық ғылымдар 

ішінде алатын орнын, олармен байланысын айқындау; 

-  тіл  білімін  дамытуға  ӛз  үлестерін  қосқан  ғалымдармен,  тіл  білімі 

мектептерімен таныстыру. 

 

Пререквизиттері: 

-  тіл біліміне кіріспе 

-  қазіргі қазақ тілінің фонетикасы 

-  қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы 

-  қазіргі қазақ тілінің сӛзжасамы 

-  қазіргі қазақ тілінің морфологиясы 

-  қазіргі қазақ тілінің синтаксисі 

 

Постреквизиттері: 

- диплом жұмысы 

 

 

 

 

 

 

 

Н.4-70 

Пәннің мазмұны 

 

Пәннің тақырыптық жоспары  

№ 

р/с 

Тақырып атауы 

Сағат саны 

Дәр  Тәж  СОӚЖ/

СӚЖ 

1 

2 

3 

4 

5 

1 

Кіріспе 

1 

1 

4 

2 

Тіл  білімінің  теориялық  мәселелері.  Тіл  білімінің 

басқа ғылымдармен байланысы 

3 

Тіл және қоғам 

1 

1 

4 

4 

Тіл мен ойлау 

1 

1 

4 

5 

Тілдің жүйелік сипаты 

1 

1 

4 

6 

Тіл – таңбалық жүйе 

1 

1 

4 

7 

Тіл деңгейлері 

1 

1 

4 

8 

Грамматикалық категориялар 

9 

Тілдің дамуы мен қызметі 

1 

1 

4 

10  Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі 

1 

1 

4 

11  Орта ғасырлардағы тіл білімі 

1 

1 

4 

12  ХІХ ғасыр тіл білімі 

1 

1 

4 

13  ХІХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар 

1 

1 

4 

14  ХІХ ғасыр лингвистикалық мектептер 

1 

1 

4 

15  ХХ ғасыр тіл білімі және структурализм 

1 

1 

4 

16  Кеңестік тіл білімі 

1 

1 

4 

17  Тілді зерттеу әдістері 

1 

1 

4 

Барлығы  

15 

15 

60 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дәріс тақырыптарының мазмұны  

 

1-тақырып. Кіріспе  

Мазмұны.  Жалпы  тіл  білімінің  анықтамасы.  Зерттеу  нысаны.  Курста 

қамтылатын  мәселелер.  Жалпы  тіл  білімінің  іштей  бӛлінуі,  оның  әлемдік 

ғылымда  теориялық  сала  ретінде  танылуы.  Тіл  білімі  қоғамдық,  табиғаттану, 

философия  ғылымдармен  байланысты  екені.  Тіл  білімін  зерттеуде 

қолданылатын  әдіс-тәсілге,  зерттеушінің  ұстанған  бағыт-бағдарына  қарай 

жіктелуі. 

 

2-тақырып.  Тіл  білімінің  теориялық  мәселелері.  Тіл  білімінің  басқа 

ғылымдармен байланысы 

Мазмұны.  Тіл  теориясының  мән-мағынасы,  проблемалары,  күрделі  салалары, 

олардың  басқа  ғылымдармен  байланысы.  Тілдің  анықтамасы.  Тілдің  табиғаты 

мен мәні. Тіл білімі тарихында болған түрлі мектептердің, бағыт-бағдарлардың 

дүниеге келуіне ғалымдардың тілдің табиғаты мен мәні қалай түсінетіндіктері. 

 

3-тақырып. Тіл және қоғам  

Мазмұны.  Социологиялық  тіл  білімі,  оның  объектісі.  Дыбыс  тілінің  пайда 

болуы.  Тіл  және  этникалық  бірлік.  Тілдердің  бір-біріне  қосылуы  мен  бӛлінуі, 

жекелену  процестері,  олардың  қоғаммен  байланысы.  Билингвизм.  Әлемдік 

тілдің  болу  қажеттілігі.  Тілдің  функциялық,  аймақтық,  әлеуметтік  типтері, 

олардың ерекшеліктері. Әдеби тіл. 

 

4-тақырып. Тіл мен ойлау 

Мазмұны.  Тіл  мен  сӛйлеу.  Олардың  арасындағы  бірлік  және  ӛзгешеліктер. 

Сӛйлеуде  болатын  индивидуалдық  сипаттар.  Сӛйлеудің  психологиялық 

жақтары, пайда болу жолдары. Тіл мен ой-сана арасындағы қарым-қатынас. 

 

5-тақырып. Тілдің жүйелік сипаты 

Мазмұны.  Тілдің  жүйелік,  структуралық  сипаттары.  Тілдің  структуралық 

элементтерін  зерттеу  мен  структурализм.  Тілдің  структуралық  салалары, 

олардың сипаттары, арақатынастары, жүйенің анықтылығы, оның мәні.  

 

 

6-тақырып. Тіл – таңбалық жүйе 

Мазмұны.  Тілдің  таңбалық  сипаты.  Жалпы  семиотика  және  тілдік семиотика. 

Таңба,  оның  түрлері:  графикалық,  акустикалық,  заттық,  ақша  таңбалары  мен 

ымдау, нұсқау. Бұлардың ӛзіндік ерекшеліктері. 

 

7-тақырып. Тіл деңгейлері 

Мазмұны.  Тіл  деңгейлері.  Олардың  қалыптасуындағы  негізгі  шарттар,  оның 

түрлері жайындағы пікірлер.  

 

8-тақырып. Грамматикалық категориялар 

Мазмұны.  Грамматикалық  категориялар.  Ол  жайында  пікірлер,  қалыптасу 

шарттары,  грамматикалық  категорияның  қалыптасуында  формаға  қарағанда 

грамматикалық мағынаның шешуші қызмет атқаратыны туралы пікірлер. 

 

9-тақырып. Тілдің дамуы мен қызметі 

Мазмұны.  Тілдің  даму  заңдылықтары.  Тілдік  ӛзгеріске  әсер  ететін  ішкі  және 

сыртқы  себептер.  Тілдің  функциялық  және  структуралық  салаларының 

дамуының біркелкі болмайтыны. 

 

10-тақырып. Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі 

Мазмұны.  Тіл  білімі  тарихын  дәуірге  бӛлу  проблемасы.  Ежелгі  заман  тіл 

білімі.  Бұл  дәуірде  пайда  болған  философиялық  бағыттар.  Филологияның 

тууына  түрткі  болған  себептер.  Ежелгі  заман  лингвистикасына  тән  ортақ 

сипаттар  мен  кемшіліктер.  Ежелгі  қытай  тіл  білімі.  Грамматикалық  ілімінің 

ӛзіндік ерекшеліктері. Ежелгі үнді тіл білімі. Байырғы грек тіл білімі. 

 

11-тақырып. Орта ғасырлардағы тіл білімі 

Мазмұны. Орта ғасыр тіл білімі. Әлемдік діндердің, канондық тілдердің пайда 

болуы.  Схоластикалық  бағыттың  ықпалдары.  Орта  ғасырдағы  Рим  тіл  білімі. 

Орта ғасыр араб тіл білімі. Арабтардың тіл зерттеуіндегі ӛзіндік бағыттары, тың 

жүйелері.  Қайта  ӛркендеу  дәуірі  тіл  білімі.  Пор-Рояль  грамматикасы,  оның 

мәні. 

 

12-тақырып. ХІХ ғасыр тіл білімі 

Мазмұны.  ХІХ  ғасыр  тіл  білімі.  Салыстырмалы-тарихи  тіл  білімі,  оның 

объектісі  мен  мақсаты.  Салыстырмалы-тарихи  тіл  білімін  қалыптастыруда 

Ф.Бопп,  Р.Раск,  Я.Гримм,  А.Востоков,    В.Гумбольдттың  алатын  орны. 

Компаративистика  дамуының  екнші  кезеңі:  К.Бругман,  Б.Дельбрюк,  А.Мейе 

ілімдері. 

 

 

13-тақырып. ХІХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар 

Мазмұны. Натуралистік-биологиялық, логика-грамматикалық, психологиялық, 

жас  грамматикалық  бағыттар,  ӛзіндік  концепциялары,  кӛрнекті  ӛкілдері, 

зерттеген негізгі проблемалары. 

 

14-тақырып. ХІХ ғасыр лингвистикалық мектептер 

Мазмұны.  Қазан  және  Мәскеу  тіл  білімі  мектептері.  Кӛрнекті  ӛкілдері, 

ұстанған негізгі бағыттары, зерттеген проблемалары. 

 

15-тақырып. ХХ ғасыр тіл білімі және структурализм 

Мазмұны.  ХХ  ғасыр  лингвистикасы.  Сӛздер  мен  заттар,  эстетикалық  бағыт, 

неолингвизм, социологиялық және этнолингвистикалық бағыттар, проблемалық 

негізгі  объектілері,  кӛрнекті  ӛкілдері.  ХХ  ғасыр  тіл  біліміне  Ф.  де  Соссюр 

концепцияларының  тигізген  әсері  мен  ықпалы.  Структурализм,  оның  тіл 

білімінде алатын орны, негізгі концепциялары мен ұстанған бағыттары. Прага 

мектебі, Копенгаген мектебі, дескриптивтік мектеп. 

 

16-тақырып. Кеңестік тіл білімі 

Мазмұны.  Кеңес  тіл  білімі.  Кеңес  тіл  білімінің  алғашқы  дәуірі,  оның  негізгі 

міндеттері.  Н.Я.Маррдың  «Тіл  туралы  жаңа  ілім»,  оның  негізгі  концепциясы. 

Кеңес тіл білімінің әлем тіл біліміне қосқан үлесі. 

 

17-тақырып. Тілді зерттеу әдістері 

Мазмұны.  Лингвистикалық  әдіс  туралы  ұғым.  Жалпы  лингвистикалық  және 

арнайы әдістер. Лингвистикалық талдау әдістемесі. 

 

Тәжірибешілік сабақтардың мазмұны  

 

1-тақырып. Жалпы тіл білімі, оның объектілері мен проблемалары  

1. Жалпы тіл білімі, оның зерттейтіні, қарастыратын мәселелері 

2. Жалпы тіл біліміндегі «тіл» және «сӛйлеу» проблемасы 

3. Тіл білімін зерттеудің практикалық мәні 

 

2-тақырып. Тіл білімінің басқа ғылыми салалармен байланысы 

1. Тіл білімінің қоғамдық ғылымдармен байланысы және онда алатын орны 

2. Тіл білімінің жаратылыстану ғылымдарымен байланысы 

3. Тіл білімінің ХХ ғасырда туған ғылым салаларымен байланысы 

 

3-тақырып. Тіл және қоғам 

1. Тілдің қоғаммен байланысынан туатын тілдік жағдайлар 

2. Ұлттық сипаттың тілдегі кӛрінісі, тіл этникалық белгі екендігі 

3. Әлеуметтік тіл білімі, оның қарастыратыны 

 

4-тақырып. Тіл мен ойлау 

1. Тіл мен ойлаудың қарым-қатысы 

2. Тіл мен ойлаудың қарым-қатысы жӛніндегі марксшілдердің кӛзқарастары 

3. Ойлау процесі дамуының тілге әсерін зерттеу аспектілері 

 

5-тақырып. Тілдің жүйелік сипаты 

1. Тіл жүйелі құбылыс, жүйелер жүйесі 

2. Тіл жүйесіндегі диахрондық, синхрондық қалыптар 

3. Тіл жүйесіндегі парадигматикалық қатынастар 

4. Тіл жүйесіндегі синтагматикалық қатынастар 

 

6-тақырып. Тіл – таңбалық жүйе 

1. Тілдік таңбалардың ӛзіндік ерекшелігі 

2. Тілдік таңбалардың жүйелік сипаты 

3. Тілдік таңбалардың екі жақтылығы 

4.  Ақпарат  хабарлардың  сӛз  түрінде  берілмейтін  түрлері  паралингвистика, 

параинесика туралы 

 

7-тақырып. Тіл деңгейлері 

1. Тіл деңгейлері туралы жалпы түсінік 

2. Тіл деңгейлерін қалыптастыру принциптері 

3.  Тіл  деңгейлерінің  түрлері,  олардың  әрқайсысының  ерекшелігі,  бір-бірімен 

байланысы 

 

8-тақырып. Грамматикалық категориялар 

1. Грамматикалық категория және оның мәні 

2. Грамматикалық категорияның тіл жүйесіне қатысы  

 

9-тақырып. Тілдің дамуы мен қызметі  

1. Тіл дамуының шарттары мен себептері 

2. Тіл дамуының диахрондық, синхрондық аспектілері 

3. Тіл дамуына әсер ететін сыртқы жағдайлар 

4. Тілдің ішкі құрылымдық даму заңдары 

5. Тілдің функциялық қызметі 

 

10-тақырып. Ежелгі дәуір тіл білімі 

1. Ежелгі қытай тіл білімі 

2. Ежелгі үнді тіл білімі 

3. Ежелгі грек тіл білімі және ежелгі грек философиясы 

 

11-тақырып. Орта ғасырлардағы тіл білімі 

1. Орта ғасырлардағы тіл білімінің даму жайы 

2. Араб тіл білімі 

3. Қайта ӛркендеу дәуіріндегі тіл білімі 

 

12-тақырып. ХІХ ғасыр тіл білімі 

1. ХҮІІІ-ХІХ ғасыр тіл білімінің зерттелу жайы 

2.  Салыстырмалы-тарихи  тіл  білімі,  оның  тіл  білімін  дамытудағы  мәні, 

кемшілігі 

3. Салыстырмалы-тарихи әдіс және тілдердің генеалогиялық топтастырылуы 

4. Типологиялық тіл білімінің қалыптасуы 

5.  М.Қашқари  еңбегі  түркі  тілдерін  салыстырмалы-тарихи  әдіспен  зерттеудің 

алғашқы үлгісі 

 

 

13-тақырып. ХІХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар 

1. Тіл біліміндегі логикалық бағыт 

2. Тіл біліміндегі психологиялық бағыт 

3. Тіл біліміндегі натуралистік бағыт 

4. Жас грамматистер бағыты 

 

14-тақырып. ХІХ ғасыр лингвистикалық мектептер 

1. Мәскеу лингвистикалық мектебі, оның негізгі бағыты 

2. Қазан лингвистикалық мектебі, оның негізгі бағыты 

3. Женева лингвистикалық мектебі, оның негізгі бағыты 

4. Ф.де Соссюрдің тіл білімі туралы теориялық тұжырымдары 

 

15-тақырып. ХХ ғасыр тіл білімі және структурализм 

1. ХХ ғ. тіл біліміндегі бағыттар 

2. Неолингвизм мектебі 

3. Социологиялық мектеп 

4. Эстетизмдер мектебі 

5. Структуралық тіл білімі 

6. Прага мектебі 

7. Копенгаген мектебі 

8. Дескриптивтік мектеп 

 

16-тақырып. Кеңестік тіл білімі 

1. ХХ ғ. Кеңес тіл білімі 

2. Кеңес тіл білімінің негізгі ерекшеліктері 

3. Грамматика саласының зерттелуі 

4. Лексикология, лексикография салаларының зерттелуі 

5. Тіл тарихы, диалектология салаларының зерттелуі 

6. Қазіргі кезде қазақ тіл білімінің даму сипаты 

 

17-тақырып. Тілді зерттеу әдістері 

1.  Лингвистикалық әдіс туралы ұғым 

2.  Жалпы лингвистикалық және арнайы әдістер 

3.  Лингвистикалық талдау әдістемесі. 

Студенттердің ӛздік жұмыс түрлерінің мазмұны  

№   

 

СӚЖ түрі 

Есеп түрі 

Бақылау түрі  Сағ   

1 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Реферат, баяндама 

Баяндама 

жасау 

6 

2 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Конспект 

Сабақ айту 

6 

3 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Кесте жасау, баяндама 

Кесте 

құрастыру  

6 

4 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Кесте бойынша талдау 

жүргізу 

Талдау 

6 

5 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Тест, бақылау сұрақтарын 

дайындату 

Тест 

6 

6 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Конспект, ӛзара тексеріс 

ұйымдастыру 

Еңбектерді 

талдау 

6 

7 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Конспект, баяндама 

Еңбектерді 

талдау 

6 

8 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Реферат, хронологиялық 

кесте дайындау 

Реферат  

6 

9 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Ғылыми әдебиеттерден 

конспект 

Еңбектерді 

талдау 

6 

10 

Қорытынды 

бақылауға 

дайындық 

Реферат, баяндама 

 Баяндама 

жасау 

6 

 

Барлығы 

60 

 

Студенттердің ӛздік жұмыстарына ұсынылатын тақырыптар 

1.  Тіл  білімінің  ХХ  ғ.  қалыптасқан  ғылым  салаларымен  байланысы 

(этнолингвистика, социолингвистика, психолингвистика  т.б.) 

2.  Тіл  мен  қоғам  қарым-қатынасынан  туатын  құбылыстар  (қостілділік, 

жасанды тілдер, тілдік одақ, креол тілдер) 

3.  Тіл  жүйесіндегі  диахрондық,  синхрондық  қалыптар  (Олардың  тіл 

жүйесіндегі байланысу түрлері, түрлі қатынастар) 

4.  Семиотика ғылымының нысаны (Таңба түрлері, ӛзіндік ерекшеліктері, тілдік 

таңбаның екі жақтылығы) 

5.  Тіл  деңгейлері  (Қалыптасу  ұстанымдары,  тілдің  таңбалар  жүйесіне  қатысы, 

«тілдік механизм» ұғымы) 

6.  Тіл  дамуының  ішкі  шарттары  мен  себептері  (интралингвистикалық 

заңдылықтар) 

7.  Тіл  дамуының  сыртқы  шарттары  мен  себептері  (экстралингвистикалық 

факторлар) 

8.  Тіл білімі тарихындағы негізгі кезеңдер (Ежелгі, Орта, Қайта ӛркендеу, ХІХ, 

ХХ ғасырлар, Қазіргі заман тіл білімдері) 

9.  ХІХ ғасыр тіл біліміндегі лингвистикалық мектептер мен бағыттар 

10. ХХ ғасыр тіл біліміндегі лингвистикалық мектептер мен бағыттар 

 

Н.4-67 

5В011700  –  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»,  5В012100  –  «Қазақ  тілінде 

оқытпайтын  мектептердегі  қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  мамандықтары 

студенттеріне арналған «Жалпы тіл білімі» пәнінің оқу жұмыс жоспарынан 

 

К Ӛ Ш І Р М Е 

Оқу  

түрі 

Бақылау түрі 

Студенттердің 

сағат 

бойынша 

жұмыс кӛлемі 

Курс пен семестр бойынша сағаттың 

бӛлінуі 

емт  сын  КЖ  КЖ  РГР  БЖ 

барлығы 

дәр  тәж  зерт  СӚ

Ж 

дәр  тәж  зерт  СӚ

Ж 

жал

пы 

ауд   СӚ

Ж 

ЖББ 

негізінде 

күндізгі 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   5-семестр  

6-семестр  

6 

 

 

 

 

 

90 

30 

60   

 

 

 

15 

15 

 

60 

КББ 

негізінде 

күндізгі 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 5-семестр 

 6-семестр 

6 

 

 

 

 

 

90 

30 

60   

 

 

 

15 

15 

 

60 

 

Әдебиет 

Негізгі әдебиет: 

1.  Қордабаев Т.Р. Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі. –Алматы, 2004 

2.  Аханов К. Тіл білімінің негіздері. –Алматы, 2002 

3.  Соссюр Ф.Де. Общее языкознание. –Москва, 2001 

 

Қосымша әдебиет: 

1.  Хасенов Ә. Тіл білімі. –Алматы, 2003 

2.  Хасенов  Ә.  Тіл  білімінің  теориялық  және  практикалық  мәселелері.  –

Алматы, 1985 

3.  Аханов К. Тіл біліміне кіріспе. –Алматы, 1996 

4.  Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі. Студенттерге жетекші құрал. –Алматы, 2001 

5.  Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. –Алматы, 2000 

6.  Мұсабекова 

Ф.М.  Лингвистикалық  ілімдердің  тарихын  оқыту 

(методикалық талдау). –Алматы, 1985 

7.  Рүстемов Л.З. Тіл білімі тарихына қысқаша шолу. –Алматы, 1984 

8.  Момынова  Б.  Парадигматикалық  және  синтагматикалық  қатынастар.  –

Алматы, 1998 

9.  Қордабаев Т. Қазақ тіл білімінің мәселелері. –Алматы, 1991 

10. Косовский Б.И. Общее языкознание. –Минск, 1974 

 

Н. 4-71 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

 

Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты 

 

Қазақ тілі және әдебиеті кафедрасы 

 

 

 

 

 

 

5В011700  –  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»,  5В012100  –  «Қазақ  тілінде 

оқытпайтын  мектептердегі  қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  мамандықтары 

студенттеріне арналған «Жалпы тіл білімі» пәнінің 

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН 

ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Павлодар 

Н. 4-72 

 

БЕКІТЕМІН 

ФТФ деканы 

_________  Текжанов Қ.М. 

«     » ____________  20    ж. 

 

 

 

Құрастырушы________  ф.ғ.к., доцент Қ.С.Ерғалиев 

 

Қазақ тілі және әдебиеті кафедрасы 

 

5В011700  –  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»,  5В012100  –  «Қазақ  тілінде 

оқытпайтын  мектептердегі  қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  мамандықтары 

студенттеріне арналған «Жалпы тіл білімі» пәнінің 

 

ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

Жұмыс бағдарламасы жұмыс оқу жоспары мен 5В011700 – «Қазақ тілі мен 

әдебиеті», 5В012100 – «Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен 

әдебиеті»  мамандықтары  пәндерінің  элективті  каталогі  негізінде  жасалды, 

ПМПИ ҒӘК мәжілісінде бекітілді 20__ж. __________ № __ хаттама. 

 

Кафедра мәжілісінде ұсынылды. 20__ ж. _______“___”  № __ хаттама 

Кафедра меңгерушісі ________ Қ.С.Ерғалиев 

 

 

Факультетің ӘОК-інде мақұлданды. 

ӘОК тӛрайымы _________ Л.Е. Токатова 20__ ж. __________“___” 

 

 

Оқытушы туралы мәлімет 

Қ.С.Ерғалиев – қазақ тілі және әдебиеті кафедрасының доценті.   

Байланыс телефоны: жұмыс тел.: 8 (7182) 55-08-22  

Кафедрада болатын уақыты: 9.00. – 17.00 

 

Пән туралы мағлұмат  

Курсты оқытудың ӛзектілігі мен қажеттілігі 

«Жалпы  тіл  білімі»  пәні  филология  факультетінің  студенттеріне  тіл 

ғылымының  жалпы  тілдік  теориясы  бойынша  жүйелі  білім  беріп,  оның  ӛткен 

тарихынан,  қазіргі  күйінен,  негізгі  бағыт-бағдарынан,  ғылым  алдында  тұрған 

басты  проблемаларынан  мәлімет  беретін  курс  болып  саналады.  Аталаған  пән 

4,6,7,9-семестрлерде  күндізгі  және  сырттай  оқу  бӛлімдерінде  2  кредит 

кӛлемінде  оқытылады.  Нақтыласақ,  күндізгі  бӛлімде  30  аудиториялық,  60 

студенттердің ӛздік жұмысы, ал сырттай оқу бӛлімінде  10,12,16 аудиториялық 

сағат  және  80,78,74  студенттердің  ӛздік  жұмысы.  Курс  соңында  емтихан 

тапсырады.   

Пәннің мақсаты 

Жалпы тіл білімі – тіл ғылымының жалпы тілдік теориясы. Ол – бүкіл тіл 

туралы  ғылымның  бағыт-бағдарын  белгілейтін  компас  ғылым.  «Жалпы  тіл 

білімі» пәнінің алға қоятын мақсаты – студенттерді теориялық тіл білімінің ең 

негізгі, ӛзекті мәселелерінен хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның ӛткен 

тарихынан,  қазіргі  күйінен,  негізгі  бағыт-бағдарынан,  ғылым  алдында  тұрған 

басты-басты  проблемалардан  оқу  бағдарламасы  талабына  сай  жүйелі  білім 

беру.  

Пәннің міндеттері: 

-  студенттерді  тіл  біліміндегі  негізгі  теориялармен  қаруландыру,  оларға 

тіл  туралы  ғылымның  ӛткен  тарихынан,  қазіргі  күйінен,  алда  тұрған 

міндеттерінен,  шешілген  және  шешілмеген  проблемаларынан  жан-жақты 

мәлімет беру; 

-  тіл  білімінің  даму  тарихында  қолданылған,  қазір  қолданылып  жүрген 

және жаңадан туа бастаған арнаулы әдістер мен әдістемелердің сырларын ашып 

беру; 

-  тіл  білімінің  басқа  қоғамдық,  жаратылыстану  және  техникалық 

ғылымдар ішінде алатын орнын, олармен байланысын айқындау; 

-  тіл  білімін  дамытуға  ӛз  үлестерін  қосқан  ғалымдармен,  тіл  білімі 

мектептерімен таныстыру. 

Пререквизиттері: 

- 

тіл біліміне кіріспе 

- 

қазіргі қазақ тілінің фонетикасы 

- 

қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы 

- 

қазіргі қазақ тілінің сӛзжасамы 

- 

қазіргі қазақ тілінің морфологиясы 

- 

қазіргі қазақ тілінің синтаксисі 

Постреквизиттері:  

- диплом жұмысы 

Әдебиеттер тізімі 

Негізгі әдебиет: 

1.  Қордабаев Т.Р. Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі. –Алматы, 2004 

2.  Аханов К. Тіл білімінің негіздері. –Алматы, 2002 

3.  Соссюр Ф.Де. Общее языкознание. –Москва, 2001 

 

Қосымша әдебиет: 

4. Хасенов Ә. Тіл білімі. –Алматы, 2003 

5. Хасенов Ә. Тіл білімінің теориялық және практикалық мәселелері. –Алматы, 

1985 

6. Аханов К. Тіл біліміне кіріспе. –Алматы, 1996 

7. Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі. Студенттерге жетекші құрал. –Алматы, 2001 

8. Қалиев Б. Жалпы тіл білімі. –Алматы, 2000 

9.  Мұсабекова  Ф.М.  Лингвистикалық  ілімдердің  тарихын  оқыту  (методикалық 

талдау). –Алматы, 1985 

10. Рүстемов Л.З. Тіл білімі тарихына қысқаша шолу. –Алматы, 1984 

11.  Момынова  Б.  Парадигматикалық  және  синтагматикалық  қатынастар.  –

Алматы, 1998 

12. Қордабаев Т. Қазақ тіл білімінің мәселелері. –Алматы, 1991 

13. Косовский Б.И. Общее языкознание. –Минск, 1974 

Н.4-70 

Пәннің мазмұны 

 

Пәннің тақырыптық жоспары  

№ 

р/с 

Тақырып атауы 

Сағат саны 

Дәр  Тәж  СОӚЖ/

СӚЖ 

1 

2 

3 

4 

5 

1 

Кіріспе 

1 

1 

4 

2 

Тіл  білімінің  теориялық  мәселелері.  Тіл  білімінің 

басқа ғылымдармен байланысы 

3 

Тіл және қоғам 

1 

1 

4 

4 

Тіл мен ойлау 

1 

1 

4 

5 

Тілдің жүйелік сипаты 

1 

1 

4 

6 

Тіл – таңбалық жүйе 

1 

1 

4 

7 

Тіл деңгейлері 

1 

1 

4 

8 

Грамматикалық категориялар 

9 

Тілдің дамуы мен қызметі 

1 

1 

4 

10  Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі 

1 

1 

4 

11  Орта ғасырлардағы тіл білімі 

1 

1 

4 

12  ХІХ ғасыр тіл білімі 

1 

1 

4 

13  ХІХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар 

1 

1 

4 

14  ХІХ ғасыр лингвистикалық мектептер 

1 

1 

4 

15  ХХ ғасыр тіл білімі және структурализм 

1 

1 

4 

16  Кеңестік тіл білімі 

1 

1 

4 

17  Тілді зерттеу әдістері 

1 

1 

4 

Барлығы  

15 

15 

60 

 

 

Дәріс тақырыптарының мазмұны  

 

1-тақырып. Кіріспе  

Мазмұны.  Жалпы  тіл  білімінің  анықтамасы.  Зерттеу  нысаны.  Курста 

қамтылатын  мәселелер.  Жалпы  тіл  білімінің  іштей  бӛлінуі,  оның  әлемдік 

ғылымда  теориялық  сала  ретінде  танылуы.  Тіл  білімі  қоғамдық,  табиғаттану, 

философия  ғылымдармен  байланысты  екені.  Тіл  білімін  зерттеуде 

қолданылатын  әдіс-тәсілге,  зерттеушінің  ұстанған  бағыт-бағдарына  қарай 

жіктелуі. 

 

2-тақырып.  Тіл  білімінің  теориялық  мәселелері.  Тіл  білімінің  басқа 

ғылымдармен байланысы 

Мазмұны.  Тіл  теориясының  мән-мағынасы,  проблемалары,  күрделі  салалары, 

олардың  басқа  ғылымдармен  байланысы.  Тілдің  анықтамасы.  Тілдің  табиғаты 

мен мәні. Тіл білімі тарихында болған түрлі мектептердің, бағыт-бағдарлардың 

дүниеге келуіне ғалымдардың тілдің табиғаты мен мәні қалай түсінетіндіктері. 

 

3-тақырып. Тіл және қоғам  

Мазмұны.  Социологиялық  тіл  білімі,  оның  объектісі.  Дыбыс  тілінің  пайда 

болуы.  Тіл  және  этникалық  бірлік.  Тілдердің  бір-біріне  қосылуы  мен  бӛлінуі, 

жекелену  процестері,  олардың  қоғаммен  байланысы.  Билингвизм.  Әлемдік 

тілдің  болу  қажеттілігі.  Тілдің  функциялық,  аймақтық,  әлеуметтік  типтері, 

олардың ерекшеліктері. Әдеби тіл. 

 

4-тақырып. Тіл мен ойлау 

Мазмұны.  Тіл  мен  сӛйлеу.  Олардың  арасындағы  бірлік  және  ӛзгешеліктер. 

Сӛйлеуде  болатын  индивидуалдық  сипаттар.  Сӛйлеудің  психологиялық 

жақтары, пайда болу жолдары. Тіл мен ой-сана арасындағы қарым-қатынас. 

 

5-тақырып. Тілдің жүйелік сипаты 

Мазмұны.  Тілдің  жүйелік,  структуралық  сипаттары.  Тілдің  структуралық 

элементтерін  зерттеу  мен  структурализм.  Тілдің  структуралық  салалары, 

олардың сипаттары, арақатынастары, жүйенің анықтылығы, оның мәні.  

 

 

6-тақырып. Тіл – таңбалық жүйе 

Мазмұны.  Тілдің  таңбалық  сипаты.  Жалпы  семиотика  және  тілдік семиотика. 

Таңба,  оның  түрлері:  графикалық,  акустикалық,  заттық,  ақша  таңбалары  мен 

ымдау, нұсқау. Бұлардың ӛзіндік ерекшеліктері. 

 

7-тақырып. Тіл деңгейлері 

Мазмұны.  Тіл  деңгейлері.  Олардың  қалыптасуындағы  негізгі  шарттар,  оның 

түрлері жайындағы пікірлер.  

 

8-тақырып. Грамматикалық категориялар 

Мазмұны.  Грамматикалық  категориялар.  Ол  жайында  пікірлер,  қалыптасу 

шарттары,  грамматикалық  категорияның  қалыптасуында  формаға  қарағанда 

грамматикалық мағынаның шешуші қызмет атқаратыны туралы пікірлер. 

 

9-тақырып. Тілдің дамуы мен қызметі 

Мазмұны.  Тілдің  даму  заңдылықтары.  Тілдік  ӛзгеріске  әсер  ететін  ішкі  және 

сыртқы  себептер.  Тілдің  функциялық  және  структуралық  салаларының 

дамуының біркелкі болмайтыны. 

 

10-тақырып. Тіл білімі тарихы. Ежелгі дәуір тіл білімі 

Мазмұны.  Тіл  білімі  тарихын  дәуірге  бӛлу  проблемасы.  Ежелгі  заман  тіл 

білімі.  Бұл  дәуірде  пайда  болған  философиялық  бағыттар.  Филологияның 

тууына  түрткі  болған  себептер.  Ежелгі  заман  лингвистикасына  тән  ортақ 

сипаттар  мен  кемшіліктер.  Ежелгі  қытай  тіл  білімі.  Грамматикалық  ілімінің 

ӛзіндік ерекшеліктері. Ежелгі үнді тіл білімі. Байырғы грек тіл білімі. 

 

11-тақырып. Орта ғасырлардағы тіл білімі 

Мазмұны. Орта ғасыр тіл білімі. Әлемдік діндердің, канондық тілдердің пайда 

болуы.  Схоластикалық  бағыттың  ықпалдары.  Орта  ғасырдағы  Рим  тіл  білімі. 

Орта ғасыр араб тіл білімі. Арабтардың тіл зерттеуіндегі ӛзіндік бағыттары, тың 

жүйелері.  Қайта  ӛркендеу  дәуірі  тіл  білімі.  Пор-Рояль  грамматикасы,  оның 

мәні. 

 

12-тақырып. ХІХ ғасыр тіл білімі 

Мазмұны.  ХІХ  ғасыр  тіл  білімі.  Салыстырмалы-тарихи  тіл  білімі,  оның 

объектісі  мен  мақсаты.  Салыстырмалы-тарихи  тіл  білімін  қалыптастыруда 

Ф.Бопп,  Р.Раск,  Я.Гримм,  А.Востоков,    В.Гумбольдттың  алатын  орны. 

Компаративистика  дамуының  екнші  кезеңі:  К.Бругман,  Б.Дельбрюк,  А.Мейе 

ілімдері. 

 

 

13-тақырып. ХІХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар 

Мазмұны. Натуралистік-биологиялық, логика-грамматикалық, психологиялық, 

жас  грамматикалық  бағыттар,  ӛзіндік  концепциялары,  кӛрнекті  ӛкілдері, 

зерттеген негізгі проблемалары. 

 

14-тақырып. ХІХ ғасыр лингвистикалық мектептер 

Мазмұны.  Қазан  және  Мәскеу  тіл  білімі  мектептері.  Кӛрнекті  ӛкілдері, 

ұстанған негізгі бағыттары, зерттеген проблемалары. 

 

15-тақырып. ХХ ғасыр тіл білімі және структурализм 

Мазмұны.  ХХ  ғасыр  лингвистикасы.  Сӛздер  мен  заттар,  эстетикалық  бағыт, 

неолингвизм, социологиялық және этнолингвистикалық бағыттар, проблемалық 

негізгі  объектілері,  кӛрнекті  ӛкілдері.  ХХ  ғасыр  тіл  біліміне  Ф.  де  Соссюр 

концепцияларының  тигізген  әсері  мен  ықпалы.  Структурализм,  оның  тіл 

білімінде алатын орны, негізгі концепциялары мен ұстанған бағыттары. Прага 

мектебі, Копенгаген мектебі, дескриптивтік мектеп. 

 

16-тақырып. Кеңестік тіл білімі 

Мазмұны.  Кеңес  тіл  білімі.  Кеңес  тіл  білімінің  алғашқы  дәуірі,  оның  негізгі 

міндеттері.  Н.Я.Маррдың  «Тіл  туралы  жаңа  ілім»,  оның  негізгі  концепциясы. 

Кеңес тіл білімінің әлем тіл біліміне қосқан үлесі. 

 

17-тақырып. Тілді зерттеу әдістері 

Мазмұны.  Лингвистикалық  әдіс  туралы  ұғым.  Жалпы  лингвистикалық  және 

арнайы әдістер. Лингвистикалық талдау әдістемесі. 

 

Тәжірибешілік сабақтардың мазмұны  

 

1-тақырып. Жалпы тіл білімі, оның объектілері мен проблемалары  

1. Жалпы тіл білімі, оның зерттейтіні, қарастыратын мәселелері 

2. Жалпы тіл біліміндегі «тіл» және «сӛйлеу» проблемасы 

3. Тіл білімін зерттеудің практикалық мәні 

 

2-тақырып. Тіл білімінің басқа ғылыми салалармен байланысы 

1. Тіл білімінің қоғамдық ғылымдармен байланысы және онда алатын орны 

2. Тіл білімінің жаратылыстану ғылымдарымен байланысы 

3. Тіл білімінің ХХ ғасырда туған ғылым салаларымен байланысы 

 

3-тақырып. Тіл және қоғам 

1. Тілдің қоғаммен байланысынан туатын тілдік жағдайлар 

2. Ұлттық сипаттың тілдегі кӛрінісі, тіл этникалық белгі екендігі 

3. Әлеуметтік тіл білімі, оның қарастыратыны 

 

4-тақырып. Тіл мен ойлау 

1. Тіл мен ойлаудың қарым-қатысы 

2. Тіл мен ойлаудың қарым-қатысы жӛніндегі марксшілдердің кӛзқарастары 

3. Ойлау процесі дамуының тілге әсерін зерттеу аспектілері 

 

5-тақырып. Тілдің жүйелік сипаты 

1. Тіл жүйелі құбылыс, жүйелер жүйесі 

2. Тіл жүйесіндегі диахрондық, синхрондық қалыптар 

3. Тіл жүйесіндегі парадигматикалық қатынастар 

4. Тіл жүйесіндегі синтагматикалық қатынастар 

 

6-тақырып. Тіл – таңбалық жүйе 

1. Тілдік таңбалардың ӛзіндік ерекшелігі 

2. Тілдік таңбалардың жүйелік сипаты 

3. Тілдік таңбалардың екі жақтылығы 

4.  Ақпарат  хабарлардың  сӛз  түрінде  берілмейтін  түрлері  паралингвистика, 

параинесика туралы 

 

7-тақырып. Тіл деңгейлері 

1. Тіл деңгейлері туралы жалпы түсінік 

2. Тіл деңгейлерін қалыптастыру принциптері 

3.  Тіл  деңгейлерінің  түрлері,  олардың  әрқайсысының  ерекшелігі,  бір-бірімен 

байланысы 

 

8-тақырып. Грамматикалық категориялар 

1. Грамматикалық категория және оның мәні 

2. Грамматикалық категорияның тіл жүйесіне қатысы  

 

9-тақырып. Тілдің дамуы мен қызметі  

1. Тіл дамуының шарттары мен себептері 

2. Тіл дамуының диахрондық, синхрондық аспектілері 

3. Тіл дамуына әсер ететін сыртқы жағдайлар 

4. Тілдің ішкі құрылымдық даму заңдары 

5. Тілдің функциялық қызметі 

 

10-тақырып. Ежелгі дәуір тіл білімі 

1. Ежелгі қытай тіл білімі 

2. Ежелгі үнді тіл білімі 

3. Ежелгі грек тіл білімі және ежелгі грек философиясы 

 

11-тақырып. Орта ғасырлардағы тіл білімі 

1. Орта ғасырлардағы тіл білімінің даму жайы 

2. Араб тіл білімі 

3. Қайта ӛркендеу дәуіріндегі тіл білімі 

 

12-тақырып. ХІХ ғасыр тіл білімі 

1. ХҮІІІ-ХІХ ғасыр тіл білімінің зерттелу жайы 

2.  Салыстырмалы-тарихи  тіл  білімі,  оның  тіл  білімін  дамытудағы  мәні, 

кемшілігі 

3. Салыстырмалы-тарихи әдіс және тілдердің генеалогиялық топтастырылуы 

4. Типологиялық тіл білімінің қалыптасуы 

5.  М.Қашқари  еңбегі  түркі  тілдерін  салыстырмалы-тарихи  әдіспен  зерттеудің 

алғашқы үлгісі 

 

 

13-тақырып. ХІХ ғасыр тіл біліміндегі бағыттар 

1. Тіл біліміндегі логикалық бағыт 

2. Тіл біліміндегі психологиялық бағыт 

3. Тіл біліміндегі натуралистік бағыт 

4. Жас грамматистер бағыты 

 

14-тақырып. ХІХ ғасыр лингвистикалық мектептер 

1. Мәскеу лингвистикалық мектебі, оның негізгі бағыты 

2. Қазан лингвистикалық мектебі, оның негізгі бағыты 

3. Женева лингвистикалық мектебі, оның негізгі бағыты 

4. Ф.де Соссюрдің тіл білімі туралы теориялық тұжырымдары 

 

15-тақырып. ХХ ғасыр тіл білімі және структурализм 

1. ХХ ғ. тіл біліміндегі бағыттар 

2. Неолингвизм мектебі 

3. Социологиялық мектеп 

4. Эстетизмдер мектебі 

5. Структуралық тіл білімі 

6. Прага мектебі 

7. Копенгаген мектебі 

8. Дескриптивтік мектеп 

 

16-тақырып. Кеңестік тіл білімі 

1. ХХ ғ. Кеңес тіл білімі 

2. Кеңес тіл білімінің негізгі ерекшеліктері 

3. Грамматика саласының зерттелуі 

4. Лексикология, лексикография салаларының зерттелуі 

5. Тіл тарихы, диалектология салаларының зерттелуі 

6. Қазіргі кезде қазақ тіл білімінің даму сипаты 

 

17-тақырып. Тілді зерттеу әдістері 

1.  Лингвистикалық әдіс туралы ұғым 

2.  Жалпы лингвистикалық және арнайы әдістер 

3.  Лингвистикалық талдау әдістемесі 

 

Студенттердің ӛздік жұмыс түрлерінің мазмұны  

№   

 

СӚЖ түрі 

Есеп түрі 

Бақылау түрі  Са

ғ   

1 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Реферат, баяндама 

Баяндама 

жасау 

6 

2 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Конспект 

Сабақ айту 

6 

3 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Кесте жасау, баяндама 

Кесте 

құрастыру  

6 

4 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Кесте бойынша талдау 

жүргізу 

Талдау 

6 

5 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Тест, бақылау сұрақтарын 

дайындату 

Тест 

6 

6 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Конспект, ӛзара тексеріс 

ұйымдастыру 

Еңбектерді 

талдау 

6 

7 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Конспект, баяндама 

Еңбектерді 

талдау 

6 

8 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Реферат, хронологиялық 

кесте дайындау 

Реферат  

6 

9 

Ғылыми  еңбектермен  жұмыс, 

конспект жасау 

Ғылыми әдебиеттерден 

конспект 

Еңбектерді 

талдау 

6 

10 

Қорытынды 

бақылауға 

дайындық 

Реферат, баяндама 

 Баяндама 

жасау 

6 

 

Барлығы 

60 

 

Студенттердің ӛздік жұмыстарына ұсынылатын тақырыптар 

1.  Тіл  білімінің  ХХ  ғ.  қалыптасқан  ғылым  салаларымен  байланысы 

(этнолингвистика, социолингвистика, психолингвистика  т.б.) 

2.  Тіл  мен  қоғам  қарым-қатынасынан  туатын  құбылыстар  (қостілділік, 

жасанды тілдер, тілдік одақ, креол тілдер) 

3.  Тіл  жүйесіндегі  диахрондық,  синхрондық  қалыптар  (Олардың  тіл 

жүйесіндегі байланысу түрлері, түрлі қатынастар) 

4.  Семиотика ғылымының нысаны (Таңба түрлері, ӛзіндік ерекшеліктері, тілдік 

таңбаның екі жақтылығы) 

5.  Тіл  деңгейлері  (Қалыптасу  ұстанымдары,  тілдің  таңбалар  жүйесіне  қатысы, 

«тілдік механизм» ұғымы) 

6.  Тіл  дамуының  ішкі  шарттары  мен  себептері  (интралингвистикалық 

заңдылықтар) 

7.  Тіл  дамуының  сыртқы  шарттары  мен  себептері  (экстралингвистикалық 

факторлар) 

8.  Тіл білімі тарихындағы негізгі кезеңдер (Ежелгі, Орта, Қайта ӛркендеу, ХІХ, 

ХХ ғасырлар, Қазіргі заман тіл білімдері) 

9.  ХІХ ғасыр тіл біліміндегі лингвистикалық мектептер мен бағыттар 

10. ХХ ғасыр тіл біліміндегі лингвистикалық мектептер мен бағыттар 

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесі  

(15 д, 15 тәж., 60 СӚЖ) - аптасына 1,0 дәріс, 1,0 тәж., 4,0 СӚЖ 

1-рейтинг 

(бақылаудың 

жоғарғы 

кӛрсеткіші) 

6 

8 

8 

8 

8 

6 

56 

Қорытын

ды 100 

балл 

Апталар  

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

 

Сабаққа қатысымы 

(дәріс) 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

7 

Сабақ қатысымы 

(тәжірибелік) 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

7 

СОӚЖ 

материалдарын 

дайындау және 

қатысу 

Кп 2  

Б 3  

Т3  

Кп 3   Кп 3   Кп 2   Кп 2  

18 

Тәжірибеде 

орындалатын үй 

жұмысы 

Кп 2  

Р 3  

Т3  

Кп 3   Кп 3   Кп 2   Кп 2  

18 

Шектік бақылау 

 

 

 

 

 

 

Тес 

50 

50 

2-рейтинг 

(бақылаудың 

жоғарғы 

кӛрсеткіші) 

8 

6 

8 

8 

6 

8 

56 

Қорытын

ды  100 

Апталар  

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

 

Сабақ қатысымы 

(дәрістер) 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

7 

Сабақ қатысымы 

(тәжірибелік) 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

7 

СОӚЖ 

материалдарын 

дайындау және оған 

қатысым 

Тес3    Кп2   Тес3    Б 3    Кп 3   Кп 2   Кп 2  

18 

Тәжірибеде 

орындалатын үй 

жұмысы 

Тес 3   Кп 2   Тес3  

Р3  

Кп 3   Кп 2   Кп 2  

18 

Шектік бақылау 

 

 

 

 

 

 

Тес 

50 

50 

 

Р – реферат                                 Кешігу (– 0,5) 

Кп – конспект                             Келесі аптада меңгеріп ӛтеу (– 0,5)  

Б – баяндама                               Қ –  Сабаққа қатысу 1 БАЛЛ 

Тес – тест 

Аб-да 25 сұрақ қойылып, дұрыс жауабы -2 баллмен есептеледі   

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесі  

 

(5 д, 5 тәж, 80 СӚЖ) - аптасына 0,5 дәріс, 0,5 тәж 

1-рейтинг (бақылаудың 

жоғарғы кӛрсеткіші) 

17 

16 

67 

Қорытынды 

100 балл 

Апталар  

1 

2 

3 

 

Сабаққа қатысымы (дәріс) 

2 

2 

1 

5 

СОӚЖ материалдарын 

дайындау және қатысу 

Кп 3, Т 4  

Кп 3, Т 4 

Кп 4, Т 4 

22 

Тәжірибешілік сабаққа 

дайындық және қатысу 

Кп 4, Т 4  

Кп 4, Т 3 

Кп 4, Т 4 

23 

Шектік бақылау 

 

 

Тес 50 

50 

 

Кешігу (– 0,5) 

Кп – конспект                      Келесі аптада меңгеріп ӛтеу (– 0,5)  

Т – талдау                             Қ –  Сабаққа қатысу – 1-2 БАЛЛ 

 Тес – тест     Аб-да 25 сұрақ қойылып, дұрыс жауабы 2 баллмен есептеледі                                                                  

 

Студент білімін бағалау критерий 

Қорытынды  емтихан  ауызша  түрде  ӛтеді.  Емтихан  барысында  кітап,  дәріс, 

констпект дәптерін ұстауға және кӛшіруге тыйым салынады.  

Пән  бойынша  қорытынды  баға  балдық  жүйе  бойынша  тӛмендегі  форма 

негізінде анықталады 

 

                                            Р1+Р2+Р3+Р4                                               

                И =  ---------------* 0,3 + КР*0,2 + Э*0,5                                                               

                                             4 

Мұндағы Р1, Р2, КР, Э – 1-4 рейтинг қорытындысына сәйкес ұпайлары, 100 

ұпайлық шкаламен анықталатын курстық жұмысты сапалы орындау мен қорғау 

және емтихандағы жауаптары; 0,3, 0,2 және 0,5  – институттың Ғылыми кеңесі 

бекіткен тиісті үлестері. 

Емтиханда  қанағаттанарлықсыз  (50  балдан  тӛмен)  бағасын  алсаңыз,  онда 

сіздің 

қорытынды 

рейтингіңіз 

анықталмайды, 

ал 

тізімдемеге 

«қанағаттанарлықсыз» деген баға жазылады.  

Балл 

жүйесіәнде

гі 

қорытынды 

баға (И) 

Балдың 

сандық 

эквиваленті 

(Ц) 

Әріптік 

жүйедегі 

баға 

Дәстүрлі жүйедегі баға 

емтихан 

сынақ 

95-100 

4 

А 

ӛте жақсы 

есептелді 

90-94 

3,67 

А- 

85-89 

3,33 

В+ 

жақсы 

80-84 

3,0 

В 

75-79 

2,67 

В- 

70-74 

2,33 

С+ 

қанағаттанарлық 

65-69 

2,0 

С 

60-64 

1,67 

С- 

55-59 

1,33 

D+ 

50-54 

1,0 

D 

0-49 

0 

F 

қанағаттанарлықсыз 

есептелме

ді 

 

Курс саясаты: 

- сабаққа кешікпеу; 

- сырқаттанғандығы жайындағы анықтамасының болуы; 

- аудиторияда тәртіп сақтау; 

- жүктелген жұмыстарды толық тапсыру; 

- емтиханға қатысу т.б.