74
Әкімшілік реформа шеңберінде аумақтық органдар – ҚР Білім және ғылым
министрлігінің
Балалардың құқықтарын қорғау Қорғау жӛніндегі
комитетінің
балалар құқықтарын қорғау жӛніндегі департаменттері
жойылдытаратылды
.
Балалар құқықтарын қорғаудың пәрменді тетіктерінің бірі ӛз құқықтары
туралы балалар мен олардың ата-аналарының құқықтық сауаттылығы және
хабардарлығы болып табылады.
Бала құқықтары туралы БҰҰ Конвенциясының ережелері мен баптары
туралы балалар мен жасӛспірімдердің хабардар
лығын болуын
жоғарылату үшін
республикалық іс-шаралар ӛткізіледі: форумдар, басқосулар, конференциялар,
пікірталастар және басқалар. Іс-шараларды ӛткізуге халықаралық және үкіметтік
емес ұйымдар мен бірлестіктер, ұлттық-мәдени орталықтардың ӛкілдері,
меценаттар және басқа
далар
белсенді
топтар
қатысады.
Әрбір балаға сС
аяси-құқықтық білімнің қажетті кӛлемін
әрбір балаға
беру
мақсатында 34 сағат кӛлемінде 9-11 сыныптарда «Адам. Қоғам. Құқық» пәні, 5-9
сыныптарда «Ӛзін ӛзі тану» пәні бағдарламасы
бойынша нда
оқы
ты
лады.
ОсылайМысалы
, 7-9 сыныптарда «Ӛзін ӛзі тану» пәнінің шеңберінде «Адам және
қоғам» бӛлімі оқы
ты
лады.
Сондай-ақ білім беру ұйымдарында қосымша сабақтар, сынып сағаттары,
мектептен тыс іс-шаралар ӛткізіледі. Оқушылар арасында құқықтық түсіндіру
жұмыстарын жүргізетін мектепті
кегі
үгіттеу
ші
бригадалары жұмыс істейді.
Жыл сайын республикада «Конвенциямен бірге балалық шақ әлемі»
онкүндігі ӛткізіледі, оның негізгі мақсаты – Конвенцияның негізгі ережелері
туралы балалар мен олардың ата-аналарының құқықтық мәдениеті
н
және
хабардар
лық болу
деңгейін жоғарылату.
Конвенцияның ережелері туралы балалардың хабардар
лығы болуы
туралы
жыл сайын республиканың қалалық және ауылдық ӛңірлерінің 800 мыңнан астам
балаларды қамтитын әлеуметтік зерттеулер балалардың ӛз құқықтары туралы
құқықтық білімділік және хабардар
лық болу
деңгейі жоғарылап келе жатқанын
кӛрсетеді. Егер 2010 жылы ол 56%-ды құраса, 2011 жылы – 68% , 2012 жылы –
76%, 2013 жылы – 81% құрады.
Балалармен жұмыс істейтін мамандардың хабардарлығын жоғарылату
мәселел
е
ріне маңызды назар бӛлінеді.
Ӛңірлерде және орталық деңгейде балалар құқықтарын қорғау мәселелері
бойынша педагогикалық, ата-аналар жұртшылығының, сот және құқық қорғау
органдарының ӛкілдерімен үйретуші семинарлар, тренингтер үнемі ӛткізіледі.
Балалар құқықтары мәселелері бойынша материалдар «Қазақстан балалары»
(ҚР БҒМ Балалар құқығын
сақтқорғ
ау
жӛніндегі
комитетінің журналы), «Ребенок
и право» және басқа да мерзімдік журналдар мен газеттерде жарияланады.
Балалар құқығын
қорғау сақтау жӛніндегі
комитет
тін
ің www.bala-kkk.kz
және балалар құқықтарын қорғау жӛніндегі басқарманың сайтында балалар мен
ата-аналарға қажетті ақпарат орналастырылған айдарлар құрылған.
75
Сондай-ақ, балалар құқықтарын қорғау тетіктерінің бірі шағымдар мен
ӛтініштерді қарау болып табылады. Балалар мен олардың ата-аналары ӛз
құқықтары бұзылған жағдайда қайда шағымдану керектігін біледі.
2010 сенім
телефондары, блогтар, сайттар қызмет етеді.
2013 жылы тек Балалар құқығын
қорғау сақтау жӛніндегі
комитет
кін
е 2013
жылғы 10 ай ішінде
367 жазбаша шағымдар және Балалар құқығын
сақтау қорғау
жӛніндегі
комитет
тін
ің және басқарманың сенім телефондарына, блогына 3
мыңнан астам шағымдар келіп түсті.
2013 жылы түскен шағымдар санын 2012 жылдың ұқсас кезеңімен
салыстырғанда 224-ке кӛбейгендігін талдау кӛрсетті
.
Ең кӛп түскен шағымдар саны:
- балалардың, жетім балалардың мүліктік құқы
қ
тарын қорғау және қалпына
келтіру мәселелері бойынша – 70 (2012 жылы - 16);
- лауазымды тұлғалардың, сот атқарушыларының, құқық қорғау, денсаулық
сақтау, білім
беріберу
, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау органдары
ӛкілдерінің әрекет
тер
іне немесе әрекетсіздігіне шағымдар - 45 (2012 жылы - 13);
- балалардың білім алуға құқығын іске асыру мәселелері бойынша
(2012 жылы – 34) және баланың тұратын жерін анықтау және жақын туыстарымен
қарым-қатынастар бойынша (2012 жылы – 37) 43 шағымнан;
- зорлық-зомбылық, қатал ұстау фактілері бойынша - 9 (2012 жылы - 3);
- оқушылардың тамақтануын ұйымдастыру мәселелері бойынша – 8
(2012 жылы - 2) және басқалар.
Барлық жазбаша шағымдарға заңнамада белгіленген мерзімдерде жауаптар
берілді, кейбір мәселелерді шешуге кӛмек кӛрсетілді, сондай-ақ «Мектепке жол!
Акциясының акциясының
шеңберінде қайырымдылық кӛмек кӛрсетілді.
Халықаралық, үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен әлеуметтік
әріптестік саласындағы мемлекет саясаты
Балалар құқықтарын қорғау мәселері бойынша ведомствоаралық ӛзара
әрекет
белсендірілдіжандандырылды
.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Кәмелетке толмағандар
істері және олардың құқықтарын қорғау жӛніндегі ведомствоаралық
комиссия жұмысын жалғастыруда, оның жұмыс органы ҚР Білім және ғылым
министрлігі болып табылады.
2013 жылы даму мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған инклюзивті
білім беру, жетім балаларды және ата-аналарының қарауынсыз қалған балаларды
тұрғын үймен қамтамасыз ету мәселлері бойынша жергілікті атқару
органдарымен видеоконференция байланысы режимінде ВАК-тың 12-ші отырысы
ӛтті.
Жергілікті атқару
шы
органдар
ы
ВАК ұсыныстарын орындау бойынша
жұмыс жүргізеді.
