Диплом жұмысының деректік негізі

Деректердің келесі бір үлкен тобын баспасөз материалдары құрайды. Олардың қатарында ХХ ғ. 20-30 жылдарындағы “Қызыл Қазақстан”, “Народное хозяйство Казахстана”,“Большевик Казахстана”,“Советская степь”, “Еңбекші қазақ” мерзімді баспасөз материалдары да бар. Бірақ ол материалдар кеңестік ресми баспасөз бетінде жарияланғандықтан тақырыпқа бір жақты сипат беретінін айту қажет.

1920-1930 жылдардағы әлеуметтік ахуалды осы кезеңнің саяси-шаруашылықтың науқандарын бастан өткізген кісілердің нақты естеліктері нақтырақ бейнелейді. Олар «Нәубет» [27], «Қызылдар қырғыны» [28], «Народ не безмолвствует» [29] тәрізді естеліктер жинағында жарияланды. Бұларды біз тарихи көзқарастарын талдап отырған зерттеушілер өздерінің еңбектерінде көптеп пайдаландық.

Күшпен ұжымдастыру кезеңіндегі құпия құжаттар жариялылық және тәуелсіздік рухымен арнайы жинақтарда басылып шықты [30, 31]. Оларды тарихи-салыстырмалы түрде талдау тарихшылар пікірлеріне қатысты дұрыс қорытындылар жасауға мүмкіндік берді.

1920-1930 жылдар тарихынан шынайы да ақиқат деректер беретін большевиктік партия мен кеңес өкіметі органдарына сол жылдары жауапты қызметтер атқарған Т.Рысқұловтың, Л.Мирзоянның, О.Исаевтың Мәскеудегі И.Сталиннің және В. Молотовтың аттарына жазған және өзара жазысқан хаттарының, сондай-ақ тарихымызда «бесеудің хаты» деген атпен мәлім болған Ғ.Мүсіреповтің, М.Ғатауллиннің, М.Дәулетқалиевтің, Е.Алтынбековтың, Қ.Қуанышевтың Ф.Голощекинге жазған хатының және Ғ.Искаковтың, І.Қабыловтың, Ж.Арыстановтың, Б.Айбасовтың, Ғ.Тоғжановтың, О.Жандосовтың И.Сталинге және Л.Мирзоянға жазған хатының қазақ шаруаларының жаппай босқыншылыққа ұшырау және аштан қырылу себептерін дәлірек анықтауға көмектесіп қана қоймай, осы апаттың демографиялық көлемін анықтауға қажетті сандық мәліметтер де беретінін ерекше атап көрсеткен жөн.

Деректердің келесі тобына, шаруаларды күштеп меншігінен айырудың, зорлап ұжымдастырудың және көшпелілерді еріксіз жаппай отырықшыландырудың идеялық және рухани жетекшісі болған И.Сталиннің шығармаларының деректік, тарихи танымдық рөлі бар екені күдік туғыза қоймас. И.Сталин еңбектері сол кезеңнің саяси, әлеуметтік-экономикалық ахуалын зерттеу жұмысына қажетті деректер береді.