Қазақстан республикасы ауылшаруашылығы министрлігі

27 

Тақырып -19. Пневматикалық қозғалтқыштар-сығымдалған газдардың көзі. 

Газдарды техникада қолдану тіралы жалпы мағлұматтар

 

Газды  пайдаланылатын  кез  келген  объектіні  газ  жүйелеріне  жатқызуға  болады.  Ең 

қолжетімді  газ-  ол    көптеген  газдардың  қоспасынан  тұратын  ауа  болғандықтан,  оны  әртүрлі 

процестерді  орындау  үшін  кеңінен  қолдану  табиғатына  байланысты.  Грек  тілінен  аударғанда 

pneumatikos-ауа,  пневматикалық  жүйе  атауының  этимологиялық  шығу  тегі  түсіндіріледі. 

Техникалық әдебиетте жиі қысқа термин-пневматика қолданылады. 

Пневматикалық  құрылғыларды  ежелгі  заманнан  бері  қолдана  бастаған  (жел 

қозғалтқыштары, музыкалық аспаптар, ұсталық үрбірлер және т. б.).  Пневматикалық  энергияның 

сенімді  көздері  -  газдарға    кинетикалық  энергияның  қажетті  қорын  беруге  қабілетті 

қондырғыларды жасағаннан кейін  кеңінен таралған. 

Машиналар  мен  механизмдерді  іске  қосуға  арналған  құрылғылар  кешенінен  тұратын 

пневматикалық жетек  техника мен  тіршілікте ауаны (газдың жалпы жағдайында) пайдаланудың 

жалғыз  бағыты  болып  табылмайды.  Осы  ережені  растау  үшін,  газ  тәрізді  заттарды  пайдалану 

тәсілі  бойынша  ерекшеленетін  пневматикалық  жүйелердің  негізгі  түрлерін  қысқаша 

қарастырамыз. 

Газдың болуы мен қозғалысы бойынша барлық жүйелерді үш топқа бөлуге болады.  

Бірінші  топқа

  газдың  табиғи  конвекциясы  (айналымы)  бар  жүйелерді  (көбінесе  ауа) 

жатқызамыз, онда қозғалыс және оның бағыты табиғи сипаттағы температура мен тығыздықтың 

градиенттерімен  байланысты,  мысалы,  планетаның  атмосфералық  қабығы,  үй-жайлардың 

желдеткіш жүйелері, тау-кен қазбаларының, газ жолдары мен т. б.. 

Екінші  топқа

  атмосферамен  байланысы  жоқ  тұйық  камералары  бар  жүйелерді 

жатқызамыз,  онда    температураның,  камера  көлемінің,  газды  үрлеу  немесе  сору  салдарынан, 

газдың жай-күйі өзгеру мүмкін. 

 Оларға  түрлі  аккумуляторлық  ыдыстар  (пневмобаллондар),  пневматикалық  тежегіш 

құрылғылар  (пневмобуферлер),  әртүрлі  икемді  үрлемелі  құрылғылар,  ұшу  аппараттарының  отын 

бактарының  пневмогидравликалық  жүйелері  және  т.б.  жатады.  Мысалы,  тұйықталған  камерада 

вакуумды қолдану құрылғыларының пневмоқысқыштар (пневмоприсоскалар) болуы мүмкін, олар 

автоматтандырылған  және  роботталған  өндіріс  жағдайында  даналы  бұйымдарын  (қағаз,  металл, 

пластмасса және т.б.) жылжыту үшін неғұрлым тиімді. 

Үшінші  топқа 

әртүрлі  жұмыстарды  орындау  үшін  алдын  ала  сығылған  газ  энергиясы 

пайдаланылатын  жүйелерді  жатқызуға  болады.  Мұндай  жүйелерде  газ  салыстырмалы  үлкен 

жылдамдықпен  магистральдар  арқылы  қозғалады  және  энергияның  едәуір  қорына  ие.  Олар 

айналмалы-циркуляциялы    (тұйық)  және  циркуляциясыз  болуы  мүмкін.  Айналмалы  жүйелерде 

пайдаланылған  газ  магистральдар  бойынша  қайта  пайдалану  үшін  айдамашыға  қайтарылады 

(гидрожетектегідей сияқты).  

 

жүктеу 2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: