Қазақстан республикасы ауылшаруашылығы министрлігі

1 

ҚАЗАҚСТАН  РЕСПУБЛИКАСЫ  АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ  

 

С. СЕЙФУЛЛИН  атындағы  ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

 

 

      Бекітемін 

 

 

 

 

 

 

КТжТ кафедрасының меңгерушусі 

________________Балғабеков Т.К. 

"______"______________ 2020 ж 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

ДӘРІСТЕР 

 

 

«Сұйықтық және газ механикасы, гидро және пневможетектер»  

пәнінен   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Нур-Султан, 2020 

2 

Дәрістік  материалдар  5В071300  -  «Көлік,  көліктік  техника  және  технологиялар» 

мамандығы бойынша  модульдік  білім  беру  бағдарламасы  (университеттің Ғылыми 

кеңесімен  29.03.2018ж.  хаттама  №  15  бекітілген)  мен    пәннің  жүмыс 

бағдарламасына  (силлабусқа) сәкес құрастырылған. 

 

«Көлік техникасы және технологиялар» кафедрасының отырысында (хаттама № 11 

«09» маусым 2020ж.) қаралды. 

 

 

 

Құрастырған 

аға оқытушы  

 

 

 

 

 

 

 

Г.А. Утепова 

3 

Тақырып-1. Кіріспе 

1.1.

 

Гидравлика негіздері және қысқаша тприхи мағлұматтар. 

Гидравликалық  техниклық  құрылғылар  ерте  заманнан  белгілі.  Мысалы,  өрт  сөндіргіш 

сораптар ертедегі  Грецияда қолданылған. Бірақ бір жүйедегі сорғылар, гидроқозғалтқыштар және 

сұйықтықты тарататын құрылғылар кейінгі 200-250 жылдарда дами бастады. 

Ең алғашқы гидравликалық машиналардың бірі болып гидравликалық пресс саналады. 1795 

жылы  гидравликалық  престің  патентің  алған  ағылшын  ғалымы  Джозеф  Брама  болатын,  ал  1797 

жылы Генри Моделидің көмегімен гидравликалық пресс құрастырылды. 

XVIII  ғасырдың  аяғында  гидравликалық  жетекті  жүк  көтергіш  машиналар  пайда  болды, 

мұнда жұмыс сұйықтығы ретінде су қолданылды. 

Алғашқы  гидравликалық  жетекті  жұк  көтергіш  кран  1846—1847  жылдары  Англияда 

қолданылды. 

Ғылым  мен  техниканың  дамуына  қарай  гидравликалық  және  пневматикалық    жүйелер 

кеңінен қолданылуда. 

Гидравликалық  және  пневматикалық  жүйелер  металлургияда,  машинақұрылыстарында, 

мелиорацияда, барлық көлік түрлерінде және құрылыста кеңінен қолданылады. 

Ежелгі  Египет пен Қытайда сумен қамтамасыз ететін гидравликалық жүйелер қолданылған. 

Өзен  арналарында  платиналар  мен  су  диірмендерін  құру  арқылы  егістіктерді  суару  әдістерін 

қолданған. Біздің  эраға алты жүз жыл бұрын Римде  су құбырларын қолданған.