Қазақстан орта ғасырлар тарихы пәннің жұмыс бағдарламасының жинағы

сабақтар

1

Кіріспе .XX-XXI ғ. басындағы Қазақстан тарихының тарихнамасы мен деректері.

1.Қазақстан тарихы тарихнамасының зерделену проблемалары.(ххғ.)

2.Кеңестік және шетелдік тарихнама (ХХ-ХХІғ. басы)

Бірінші сұрақ бойынша Кеңестік тарихтың жол-жөнекей жазылуы,коммунизм мен капитализмнің өзара арпалыстары.Тарихты идеологияландыруы.Ұлт проблемаларын ұпай жинауға пайдаланғандығы.Отандық тарих оның ішінде қазақ халқының тарихы саясат құрбандығына шалынуы.Мифтерге негізделген жалған,жалтақ тарихтың ірге тасының қалануы.Отан тарихын саясатқа бейімдеп «өңдеу»,өзгерту тәсілдері.Қазақ сахарысында пролетариат қозғалысының статусын әсірлеу мифі.Ұлттық мүддені пролетариаттық-таптық мүддеге бағындыру,ұлттық өзін-өзі билеу құқын шектеп ұлттық мемлекет құруда пролетариат диктатурасын табындыру.Бір орталық мемлекеттен қуыршақ ұлттық республикаларды өрбітіп жерін,байлығын алып,оны алу үшін жалындыру болған мәселелеріне тоқталу.

Екінші сұрақ бойынша, тарихи әдебиеттегі приоритеттің бірі-Қазан төңкерісінің заңдылығы туралы миф.Қазақ кеңестіік мемлекеттік статусты әсірелеу мифі.Қазақстан тарихының концепциясы негізгі байымдары,одақ көлемінде империялық бағытта жазылды.Бүгінде Отан тарихына тағлым ету,оның бетін жайлаған мифтерден асып өту тарихшылар әулетінің қарызы мен парызы.Тарихнама мәселесі-Отан тарихының өте нәзік жауапты саласы.Отан тарихының сүбелі бөлігі-мәдениет тарихы.Отан тарихы жаңа деректемелік негізде талдап беру.

1

Н-9

Қ-6

Қ-46

2

1.Қазан оқиғасы 25 қазан 1917 Петроградтағы төңкеріске немесе Қазақ комитетерін құралы және қызметіне тоқталу.

2.Бірінші және екінші бүкіл қазақстандық съездер. Олардың сьездегі қараған мәселелері. «Алаш» партиясының құрылуы. Оның бағдарламасы. Қазақстандағы XX ғ. Партиялар мен қоғамдық ұйымдар.

3.Қазақстандағы Кеңес билігінің орнауының ерекшеліктері. «Алаш-Орданың» басшылығы: құрылуы және қызметі.

Бірінші сұрақ бойынша, Революцияға деген әртүрлі қоғамның әлеуметтік топтарының көзқарасы.Қазақстанда Кеңес үкіметінің орнауының ерекшеліктерін көрсету. Өлкедегі әлеуметтік саяси ахуал. Алаш партиясы саяси күрестің факторы болғандығын ашу.

Екінші сұрақ бойынша, Олардың сьездегі қараған мәселелері. «Алаш» партиясының құрылуы. Оның бағдарламасы. Қазақстандағы XX ғ. Партиялар мен қоғамдық ұйымдар.

Үшінші сұрақ бойынша, «Алаш-Орданың» басшылығы: құрылуы және қызметі. Кеңестердің алғашқы қадамдары және оларды қоғамның қабылдауы. Қоқан автономиясы.

1

Н-17

Қ-55

Қ-59

3

1.Қазақстанда Кеңес үкіметінің орнауы. Совет үкіметі және Алашорда мен Қоқан автономиясы үкіметтерінің тағдырын талқылау.

2.Қазақстанның азамат соғысына тартылуы. Майдандардың құрылуы (1918-1920).

3.Азамат соғысының әлеуметтік – экономикалық және саяси қортындылары.

Бірінші сұрақ бойынша, Кеңестердің алғашқы қадамдары және оларды қоғамның қабылдауы. «Алаш-Орданың» басшылығы: құрылуы және қызметін талқылау.

Екінші сұрақ бойынша, Саяси ахуалдың шиеленісуі және азаматтық қарсы тұрудың одан әрі тереңдеуі. Қазақстанның оңтүстігінде, солтүстік-шығысында Кеңес өкіметінің құлатылуы. Қазақстан әскери қимылдар жылдарында. Өлкенің батысы мен оңтүстігіндегі оқиғалар. Жетісу, Орал, Ақтөбе, Түркістан майдандарының құрылуы. Азамат соғысы жылдарында қоғамның әскери-саяси жіктелуі. “Ақ” және “қызыл” террор. Соғыс көзіндегі саяси партиялар мен қозғалыстардың орны мен рөлі. Жергілікті жерлердегі “ақтар” мен “қызылдардың” идеологиясы, саясатына шолу жасау.

Үшінші сұрақ бойынша, Азамат соғысының әлеуметтік-экономикалық және саяси нәтижелері.Азамат соғысы жылдарындағы экономикалық жағдай. «Соғыс коммунизм» саясаты, оның Қазақстандағы ерекшеліктерін талқылау.

1

Н-9

Қ-10

Қ-57

Қ-7

4

1. Азамат соғыс жылдарындағы экономикалық жағдай

2. «Соғыс коммунизм» саясаты, оның Қазақстандағы ерекшеліктері

3. 1921-1922 ж.ж. ашаршылық және оның зардаптары

Бірінші сұрақ бойынша, Азамат соғысының әлеуметтік-экономикалық және саяси нәтижелері.Азамат соғысы жылдарындағы экономикалық жағдай талқылау.

Екінші сұрақ бойынша, “Әскери коммунизм”- большевиктердің тұңғыш рет “тауарсыз утопияны” жүзеге асыру әрекеті. Национализациялау, еңбек міндеткерлігі, азық-түлік салғырты. “Таптық” террордың күшеюі. Қазақстандағы кедейлер комитетінің қызметі жөніндегі мәселе. Экономикалық дағдарыс- “әскери коммунизм” саясатына қарсы жауап шолу жасау.

Үшінші сұрақ бойынша, Ауыл шаруашылық өндірісінің құлдырауы. 1921-1922 жж. Аштық. Апат аймағы. Қоғамдағы әлеуметтік қарсылықтың өсуі және саяси дағдарыс. Шаруалардың қарсыласу қозғалыстары. Өлкедегі кеңестерге қарсы көтерілістерді ашу.

1

Н-9

Қ-6

Қ-59

5

1.Қазақстандағы социалистік индустриализацияның принціптері және оның ерекшеліктері.

2.Елдің индустриалдық дамуының алғашқы қадамдары,

3. ХХ ж. аяғы – 30 ж. басындағы елдің индустралыдық дамуы

4. ХХғ.30-жж Қазақстандағы қоғамдық-саяси ахуал.

Әдістемелік нұсқаулар:

Бірінші сұрақ бойынша, ЖЭС идеясын ауытқушылықтың басталуы. “Кулактардың” бас көтеруі: 1927-1928 жылдардағы азық-түлік дағдарысы. Ауыл шаруашылық өнімдерін күшпен дайындауға көшу. Салық тәртібінің күшеюі. Шаруаларға қарсы бағытталған жаппай қуғын-сүргіннің қанат жаюын ашу.

Екінші сұрақ бойынша, Индустрияландыру: сипаты, қарқыны, ауқымы және географиясы. Бірінші бесжылдық және оның сәтсіздікке ұшырауы. Ұжымдастыру –шаруалар қасіреті. Индустрияландыру және жинақтау қорлар мәселесі. Қазақстанның дәстүрлі құрылымының түпкілікті жойылуы және оның қасіреті, зардаптарын ашу.

Үшінші сұрақ бойынша,1932-1933 жылдардағы аштық. Тұрғындардың жаппай көшіп кетуі. Шаруалардың қарсыласу қозғалысы: ауқымы және географиясын талдау.

Төртінші сұрақ бойынша,Қазақстандағы қоғамдық-саяси ахуал: идеялық және саяси қарсыластардың көзін жою. Идеологиялық саяси террордың одан әрі қанат жаюын талдау.

1

Н-17

Қ-67

Қ-74

6

1. Жаппай ұжымдастыру қарсаңындағы Қазақстанның ауыл шаруашылығы.

2. Қазақстанда жаппай ұжымдастыруды жүзеге асыру және оның

ерекшеліктері.

3. Көшпенділер мен жартылай көшпенділерді отырықшылдыққа көшіру.

4. Қазақстан шаруашылығының дәстүрлі құрылымдарының бұзылуы.

5. XX ғ 20 ж. екінші жартысы мен 30-жылдар басындағы қарсыласқан шаруа

қозғалыстары және оларды басуы.

Бірінші сұрақ бойынша, ұжымдастыру –шаруалар қасіреті. Индустрияландыру және жинақтау қорлар мәселесі. Қазақстанның дәстүрлі құрылымының түпкілікті жойылуы және оның қасіреті, зардаптарын талқылау.

Екінші сұрақ бойынша, экономиканың аграрлық секторын мемлекет иелігіне қарату – қорлар мәселесін шешудің механизмі. Жерге деген жеке меншіктің жойылуына тоқталу.

Үшінші сұрақ бойынша, көшпелі және жартылай көшпелі отырықшыландыру туралы сталиндік саясат. «Отырықшыландыру» саясатының экологиялық ұтымдылығы, экономикалық тиімділігі және әлеуметтік әділеттілігі туралы мәселені қарастыру.

Төртінші сұрақ бойынша,көшпелілерді отырықшылдыққа көшудің саяси мақсаттары: шындық және дақпырт. «Таптық қысымның» кең өрістеуі. Бай- кулактардың шаруашылығын жою. Оның зардаптары ашу.

Бесінші сұрақ бойынша1932-1933 жылдардағы аштық. Тұрғындардың жаппай көшіп кетуі. Шаруалардың қарсыласу қозғалысы: ауқымы және географиясы. Кеңестік тәртіптің шаруа бас көтерулерін басып-жаныштауын қарастыру.

1

Н-9

Н-17

Қ-67

Қ-74

7

1. Қазақстанның қоғамдық-саяси өмірі.

2. Қазақ КСРО-ның құрылуы және Қазақстан Конституцияның қабылдануы. Жаппай репрессия.

3. 30-шы жылдардың аяғындағы республикадағы әлеуметтік демографиялық және этнографиялық жағдайлар

4. Соғыс қарсанындағы өнеркәсіп, көлік және энергетика.

5. Соғысына дейінгі Қазақстан ауыл шаруашылығы.

6. 30-шы жылдардың II-жартысындағы урбанизация процестері.

Әдістемелік нұсқаулар:

Бірінші сұрақ бойынша, мәдени – ағарту мекемелерінің жұмысындағы өзгерістер. Халыққа білім беру ісі. Ересектер арасындағы сауатсыздықты жою. Қазақстанның соғыс қарсаңындағы әлеуметтік – экономикалық саяси жағдайы. Ұлттық интеллигенцияның трагедиялық тағдыры ашу.

Екінші сұрақ бойынша, Қазақ КСР-нің құрылуы. Қазақстан Конституциясының қабылдануы. Жаппай репрессияға ұшырауын талқылау.

Үшінші сұрақ бойынша, Республикадағы әлеуметтік, демографиялық және этнодемографиялық ахуал. 1937 ж. (репрессияға ұшыраған және бұрмалаған” санақтың мәліметтері қарастыру.

Төртінші сұрақ бойынша,Өнеркәсіп. Транспорт. Энергия саласы. Жұмысшы категориялары және олардың толығу көздері бойынша салалау.

Бесінші сұрақ бойынша ауылшаруашылық өндірісін талдау.

Алтыншы сұрақ бойынша урбандалу процестері қарастыру.

1

Н-9

Н-17

Қ-66

Қ-55

Қ-63

1. Кеңес өкіметінің мәдениет пен ғылым саласындағы жетістіктері және бұл саладағы қайшылықтар.

2. Сауатсыздықпен күрес.

3.Қазақ кеңестік әдебиетінің қалыптасуы.(1921-1935 ж.ж.)

Мәдениетте большевиктік концепцияның үстем алуы.

4.Қазақ кеңестік өнердің қалыптасуы.20-30-шы ж.ж.

5.Қазақ зиялыларының қасіретті тағдыры.

Әдістемелік нұсқаулар:

Бірінші сұрақ бойынша, мәдени – ағарту мәселелерінің жұмысындағы өзгерістер. Халыққа білім беру ісі. Ересектер арасындағы сауатсыздықты жою. Мектеп құрылысы жөнінде пікірталастар. Латын алфавитіне көшу. 20-30 ж. ағартушылардың ұлттық халық ағарту жүйесін құрудағы үлесі. Орта арнаулы оқу орындары талқылау.

Екінші сұрақ бойынша, ғылымның дамуы және ғылыми мекемелердің дамуы. Қазақстанды зерттеу қоғамы. КСРО-ға (қазақ филиалы) қызметі. Қазақ АКСР халық ағарту комиссарының А.Байтұрсынов және мәдениет қайраткерлерінің ұлттық творчестволық интеллигенциясының күшін жұмылдырудағы ролін атқару

Үшінші сұрақ бойынша, әдебиет және өмір. С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, Ж.Аймауытов, М.Дулатов, С.Мұқанов және т.б. Партиялық, таптық, социалистік реализм қағидалары қаспағында әдебиеттің дамуы.

Төртінші сұрақ бойынша,халық театрлары, клубтардың пайда болуы. Қазақ халқының күйлерін жинау мен музыка және опера өнерін дамытудағы композитор А.В.Затаевич және Е.Г.Брусиловскийдің рөлі мен орны. Кітап басып шығару ісі және баспа.

Бесінші сұрақ бойынша ұлттық интеллигенциясының трагедиялық тағдыры.

Н-17

Қ-66

Қ-55

Қ-63

9

1. Соғыстың басталуы: Қазақстан әскери лагерь бөлімі.

2. Ленинград пен Москва түбіндегі шайқастардағы қазақстандықтардың ерлігі.

3. Сталинград түбіндегі шайқаста қазақстандықтардың ерлікпен қаза табуы.

4. Курск түбінде неміс-фашист әскерлерінің тасталқан болу және оған

қазақстандықтардың қатысуы.

5.Оккупацияланған аудандарда партизандық қозғалыста қазақстандықтардың қатысуы.

6.Империалистік Жапонияның талқындалуы және оған қазақстандықтардың қатысуы.

7.Майданға халық көмегі. Репрессияға ұшыраған халықтарды Қазақстан жеріне орналастыру.

8. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Қазақстан мәдениеті мен ғылымы.

Бірінші сұрақ бойынша, Фашистік Германияның КСРО-ға шабуылы. Соғыстың басталуы, оның сипаты. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысына қатысуы. Қазақстан-біртұтас ұрыс лагерінің құрамдас бөлігі. Өлкенің экономикасын соғысқа бейімдеп қайта құру.

а) Қазақстан КСРО әскери лагерінің негізгі бөлімі.

б) Өндірісті қайта құрудағы әскери үйлесім.

в) Соғыстың алғашқы жылдарындағы Қазақстандағы өндірістік құрылыс.

г) Қабылдау және орналастыру.

д) Қазақстандық арсенал.

Екінші сұрақ бойынша, Қазақстан-майданның ең ірі арсеналы. Қазақстандықтар майданда. Қазақстандықтардың Мәскеу және Ленинград үшін шайқастардағы қаһармандық ерлігі. Алғашқы батыр-қазақстандықтар. 28 Панфиловшылар. Б. Момышұлы (1990 ж. Кеңестер Одағының батыры). Алғашқы Кеңестер Одағының Батыры. Шығыс әйелдері: Ә.Молдағұлова, М.Мәметова.

Үшінші сұрақ бойынша, Қазақстандықтар Кеңестер Одағының Ұлы Отан соғысы барысындағы түбегейлі бетбұрыс кезеңінде (1942-1943 жж. қараша). Қазкақстандықтардың неміс әскерлерін Сталинград түбінде талқауындағы көзсіз ерліктері.

Төртінші сұрақ бойынша, Неміс-фашист әскерлерінің Курск доғасында талқандалуы және оған қазақстандықтардың қатысуы

Бесінші сұрақ бойынша Қазақстандықтардың жау қолында қалған аудандардағы партизан қозғалысына қатысуы. Қазақстандық-партизандардың Украина, Белоруссия және РСФСР-дің солтүстік-батыс облыстары территориясын азат етудегі үлесі.

Алтыншы сұрақ бойынша Империалистік Жапонияны талқандау және оған қазақстандық жауынгерлердің қатысуы.

Жетінші сұарқ бойынша, Интеллигенцияның патриоттық, интернационалдық сезімдерді көтерудегі және КСРО халықтарының бірлігін нығайтудағы рөлі.

Сегізінші сұрақ бойынша.Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Қазақстандағы халыққа білім беру ісі. Республиканың жоғары және орта арнаулы оқу орындары. Жаңадан құрылған және көшіріліп әкелінген жоғары оқу орындары мен ғылыми мекемелерінің қызметі. Концерттік бригадалар майданда. Қазақ кеңестік әдебиетінің, өнерінің және мерзімді баспасөзінің майданға қызметі.

1

Н-17

Қ-66

Қ-55

1.Бейбіт тұрмысқа өтуі.

2.Халықаралық жағдайдың капиталистік елдермен қатынастың

күрделі сипаты. Соған байланысты ішкі дамуда әскери өнеркәсіптік базаны жедел дамытубағыиын көздеу

3.Қазақстанда өнеркәсіп өндірісінің жаңа саларының қалыптасуы. Транспорт.

4.Ауыл шаруашылығы. «Тың және тыңайған» жерлерді игеру.

Бірінші сұрақ бойынша, Халықаралық жағдайдың капиталистік елдермен қатынастың

күрделі сипаты. Соған байланысты ішкі дамуда әскери өнеркәсіптік базаны жедел дамыту бағытын көздеу. Қазақстанда қайта ақтау процесінің басталуы. Республика экономикасын бейбіт өмірге бейімдеп қайта құру.

Екінші сұрақ бойынша, Өнеркәсіп және оның салалары: республикада біртұтас транспорт жүйесін құру.

Үшінші сұрақ бойынша, Үкіметтің колхоздарды ірілендіру, шаруалардың жеке белсенділігін басу шаралары. Ғылыми-техникалық прогресс және 1965 ж. Шаруашылық реформа. Ауыл-шаруашылығының жағдайы.

Төртінші сұрақ бойынша, Қазақстанда тың және тыңайған жерлерді игеру, оның әлеуметтік – экономикалық салдары. Тыңды игерудің Қазақстан тұрғындардың этнодемографиялық құрлымына әсері.

Н-17

Қ-67

1. XX ғ. 60-шы ж.ж. және 80-ші ж.ж. І жартысындағы Қазақстандағы қоғамдық саяси жағдай.

2. Ғылыми-техникалық прогресс және 1965 ж шаруашылық реформа

3. 1965-1985 ж.ж. халықаралық саяси жағдай және Қазақстандағы ішкі саясат

Бірінші сұрақ бойынша, Социалистік жарыстрдың әр түрлі формалары. 60-шы жылдардың ортасынан мемлекет өміріндегі коммунистік партияның ролінің күшеюі. КСРО конституциясын қабылдау (1977 ж.) « Қайта құру» саясатын талқылау.

Екінші сұрақ бойынша, Ғылыми-техникалық прогресс және 1965 ж шаруашылық реформа. Мәні және сипатын қарастыру.

Үшінші сұрақ бойынша, Саяси өмірдегі өзгерістер. Республикалық басшылықта ширек ғасыр болған Д.А.Қонаевтің (1961-1986 ж.ж) биліктен кетуі. Оның орнына Г.В. Колбиннің (1986-1990ж.ж.) келуі. Желтоқсан оқиғалары. Ұлт-азаттық сананың өсуі. Қазақстан Коммунистік партиясының өз қызметін тоқтатуын талқылау.

Н-17

Қ-46

Қ-64

1. 1991-1996 жж. КСРО және Қазақстандағы кризистік администрациялық әкімшілік-әміршілік жүйе.

2.XX ғ. 90 ж. бірінші жартысындағы республиканың ішкі саяси жағдайы.

3. Нарықтық экономикаға көшу.

Екінші сұрақ бойынша, Қазақстан Республикасының тұңғыш Президентін сайлау (1991 желтоқсан). Н.Назарбаев - Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті. Республика парламентінің 1991 жылғы 16 желтоқсанда қабылдаған «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» заңы. Қазақстан Республикасының жаңа мемлекеттік символдары жөнінде заңдардың қабылдануы.

Үшінші сұрақ бойынша, Мемлекет секторының экономикадағы приватизациясы және демократизацияның басталуы. Бағаны ырықтандыру. Материалдық өндірістің күйреуі. Ұлттық валютаны енгізу. Үкіметтің экономиканы тұрақтандыру шаралары.

Н-17

Қ-55

1.Қазақстанның 90 ж. екінші жартысындағы XX ғ. және XXI ғ. басындағы қоғамдық саяси жағдай.

2. XX ғ. 90 жылдарының екінші жартысында қазақстан экономикасы.

3. 1997-2009 жылдары Қазақстан үкіметінің әлеуметтік саясаты.

4. 1997-2009 жж. мәдениет, ғылым білім және денсаулық.

5.Қазақстан Республикасының қазіргі кезеңіндегі басты сыртқы саясаты

(XX ғ. аяғы- XXI ғ. басы.)
Әдістемелік нұсқаулар:

Бірінші сұрақ бойынша, Республиканың тәуелсіздігін жариялау. “Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы” заң. Республика президентін сайлау. Мемлекеттік басқару жүйесіндегі өзгерістер. Қазақстан Республикасының Конституциясын дайындап қабылдау. Жаңа мемлекеттік рәміздерді Жоғары Кеңестің бекітуі. Ресейдің территориалдық талаптары. Шекаралық делимитация мәселелері.

Екінші сұрақ бойынша, Экономикадағы капиталистік өзгерістер. Мемлекеттік меншікті мемлекеттен тыс бөлу және жекешелендіру. Бағаны ырықтандыру. Материалдық өндірістің күйреуі. Ұлттық валютаны енгізу. Үкіметтің экономиканы тұрақтандыу шаралары. Қазақстан экономикасына шетелдік инвестицияның тартылуы.

Үшінші сұрақ бойынша, Өтпелі кезеңдегі әлеуметтік мәселелер. Инфляцияның салдарлары. Жұмыссыздық пен қылмыстың көбеюі. Халықтың тіршілік деңгейінің төмендеуінің салдары. Ауыл жылы 2003-2005жылдары. Тұрғын үй мәселесін шешу бағдарламасы.

Төртінші сұрақ бойынша, Деңсаулық сақтау және халық ағарту салаларындағы жағдай.

Бесінші сұрақ бойынша Сыртқы саясаттар қалыптастыру. Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық байланыстары. Қазақстанның БҰҰ-на және басқа халықаралық ұйымдарымен байланысы. Қазақстанның халықаралық саяси және экономикалық қатынастар жүйесіндегі байланыстарының кеңеюі.

Н-17

Қ-76

Қ-64