Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы

2. Өлеңдерімен танысу, оқу

3. Өлеңдерін талдау
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%)
1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау.

2. М.Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығына қысқаша шолу жасау.

3. Өлеңдерін оқып талдау.
13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%)
А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Ә) сұрақтарға жауап беру;

• 
  Оқыту: ақиық ақынның өміріне шолу жасау, сөзімен өлең өрген жыр пырағы туралы түсініктерін ашу;
  
• 
  Тәрбиелік: ақын жырларынан үлгі алып, өз Отанын сүюге, халқын құрметтеп, қонақжайлық, сыйластық, адамгершілік пен мейірімділік қасиеттерін бойларына сіңіре білуге тәрбиелеу.
  
• 
  Дамыту: оқушының сөйлеу тілін ұштау, өз ойын еркін, жатық жеткізе білуге дағдыландыру, логикалық ойлау қабілетін жетілдіру, шығармашылық қабілетін дамыту.
  

• 
  Негізгі (н)
  

1. 
   Бердібаев Р. Қазақ тарихи романы/ Р.Бердібаев – Ғылым. Алматы, 1979.
   
2. 
   Ана тілі: қазақ мақал-мәтелдері.- Алматы, 2003.
   
3. 
   Сарбалаев Б. Өткірдің жүзі/ Б.Сарбалаев -Алматы, 1992.
   
4. 
   Қазақ афоризмдер.- Алматы: кітап баспасы, 2008.
   
5. 
   Нарымбетов Ә. 70-80 жылдардағы қазақ поэмасы/ Ә.Нарымбетов - Алматы, 1999.
   
6. 
   Қабдолов З. Әдеби толғаныстар мен талдаулар/ З.Қабдолов Т.- Алматы, 2004.
   
7. 
   Айтбаева А.Табиғат лирикасы/ А.Айтбаева – Алматы, 2001.
   
8. 
   Кәрібаева Б.Қазіргі қазақ лирикасының поэтикасы / Б. Кәрібаеа - Алматы, 2001
   
9. 
   Есболатова Ғ. Қазақ тілі: Тіл дамытуға арналған көмекші құрал. -Алматы, 1995.
   

• 
  Қосымша (қ)
  

2. Балқыбек Ә.Сөз төркіні//Ә.Балқыбек.- Қазақ әдебиеті, 2003.

3. Бердібаев Р.Тарихи роман./ Р.Бердібаев.- Алматы, 1995.

4. Сыдықов Т.Қазақ тарихи романдары./Т. Сыдықов –Алматы, 1997.

5. Жұмабаев М. Жан сөзі./М.Жұмабаев- Алматы: «Раритет», 2005.

8. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Ақиық ақының өлеңінің 1 шумағын айыңыз

2. Аққулар ұйқтағанда поэмасындағы бала мен аққудың тағдырына тоқталып кетіңіз.

10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%)

«Поэзия», «Музаға»

2. Өлеңдерімен танысу, оқу

3. Өлеңдерін талдау
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%)
1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау.

2. М.Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығына қысқаша шолу жасау.

3. Өлеңдерін оқып талдау.
13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%)
А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Ә) сұрақтарға жауап беру;

Б) тест тапсырмаларын орындау;
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
«Поэзия», «Музаға»


14-сабақ
1. Сабақтың тақырыбы: Қадыр Мырза Әли «Асауды үйрету»
2. Сағат саны: 2 90 мин (100%)
3. Сабақ түрі: тәжірибелік
4. Сабақтың мақсаты:

• 
  Оқыту: оқушыларға Қадыр Мырза Әли өмірі мен шығармашылығынан мағлұмат беру. Бай шығармашылық мұрасымен таныстыру. Жас буынды поэзия нәрімен сусындату. Оқушылардың поэзияға, қазақ әдебиетіне деген қызығушылығын арттыру.
  
• 
  Тәрбиелік: ақын жырларынан үлгі алып, өз Отанын сүюге, халқын құрметтеп, қонақжайлық, сыйластық, адамгершілік пен мейірімділік қасиеттерін бойларына сіңіре білуге тәрбиелеу.
  
• 
  Дамыту: оқушының сөйлеу тілін ұштау, өз ойын еркін, жатық жеткізе білуге дағдыландыру, логикалық ойлау қабілетін жетілдіру. Шығармашылық қабілетін дамыту.
  

• 
  Негізгі (н)
  

1. 
   Бердібаев Р. Қазақ тарихи романы/ Р.Бердібаев – Ғылым. Алматы, 1979.
   
2. 
   Ана тілі: қазақ мақал-мәтелдері.- Алматы, 2003.
   
3. 
   Сарбалаев Б. Өткірдің жүзі/ Б.Сарбалаев -Алматы, 1992.
   
4. 
   Қазақ афоризмдер.- Алматы: кітап баспасы, 2008.
   
5. 
   Нарымбетов Ә. 70-80 жылдардағы қазақ поэмасы/ Ә.Нарымбетов - Алматы, 1999.
   
6. 
   Қабдолов З. Әдеби толғаныстар мен талдаулар/ З.Қабдолов Т.- Алматы, 2004.
   
7. 
   Айтбаева А.Табиғат лирикасы/ А.Айтбаева – Алматы, 2001.
   
8. 
   Кәрібаева Б.Қазіргі қазақ лирикасының поэтикасы / Б. Кәрібаеа - Алматы, 2001
   
9. 
   Есболатова Ғ. Қазақ тілі: Тіл дамытуға арналған көмекші құрал. -Алматы, 1995.
   

• 
  Қосымша (қ)
  

2. Балқыбек Ә.Сөз төркіні//Ә.Балқыбек.- Қазақ әдебиеті, 2003.

3. Бердібаев Р.Тарихи роман./ Р.Бердібаев.- Алматы, 1995.

4. Сыдықов Т.Қазақ тарихи романдары./Т. Сыдықов –Алматы, 1997.

5. Жұмабаев М. Жан сөзі./М.Жұмабаев- Алматы: «Раритет», 2005.

8. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин (6%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

2. «Музаға», «Поэзия», «Қара өлең» т.б. өлеңдері

Қадыр 1935 жылы 5 қазанда Батыс Қазақстан облысының Жымпиты кентінде дүниеге келген. 1958 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін тамамдаған. Еңбек жолын сол кезде жаңадан ашылған балалар журналы "Балдырғаннан" бастаған. "Жұлдыз" журналы редакциясында поэзия және сын бөлімінің меңгерушісі, жауапты хатшы, бас редактордың орынбасары, 1968-1973 жж. "Жазушы" баспасында қазақ поэзиясы бөлімінің меңгерушісі, кейін Қазақстан Жазушылар одағында поэзия секциясының кеңесшісі болған.

Тұңғыш туындысы 1954 жылы "Пионер" журналында жарияланды. Содан бергі уақыт ішінде 40-тан астам жыр жинақтары мен әдеби-сын, ән өлеңдері мен прозалық кітаптары: "Көктем" (1959), "Данышпан" (1961), "Сабақ", "Ой орманы" (1965), "Дала дидары" (1966), "Бұлбұл бағы" (1967), "Ақ отау" (1968), "Күміс қоңырау", (1970), "Домбыра" (екі кітап, 1971 және 1974), "Кеш" (1973), "Жерұйық" (1976), "Қорамсақ", "Көкпар", "Қызыл кітап", "Алақан" (1981), "Саз сиқыры" (1982), "Күндер-ай" (1984), сондай-ақ тоқсаныншы жылдары таңдамалы шығармаларының бес томдығы, ал 2001 жылы "Қазығұрт" баспасынан 15 томдығы шыққан. Бірнеше пьесасы сахнада қойылған.

Өлеңдері көптеген шетел тілдерін аударылған. Ол Овийдің, Румидің, Гейненің, Гюгоның, Лермонтовтың, Есениннің, Расул Ғамзатовтың, Межелайтистің, Петифидің, т.б. жырларын қазақ тіліне аударған.

1966 жылы "Ой орманы" жинағы үшін Қазақстан Ленин комсомолының сыйлығы берілді. 1980 жылы "Жерұйық" жыр кітабы үшін Қазақ КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды. Қазақстанның Халық жазушысы, Қазақстан Республикасының Әнұраны жаңа мәтіні авторларының бірі. 2001 жылы Тәуелсіз "Тарлан" сыйлығын алды.

Ақын қаламынан туған «Күміс қоңырау» мен «Ақ отау», «Бұлбұл бағы», «Ой орманы», «Дала дидарын» жинақтаған «Көш», «Домбыра» және «Жерұйық» атты жинақтарында өз тағдыры – халқының тағдыры, халқының тағдыры - өз тағдыры, өз мүддесі екенін мейлінше сезінген. Поэзия – автор сезімінің айнасы болғанмен, ол ел жырына айналып, көңіл көгінде ойнаса ғана өнер. XX ғасырдың екінші жартысы күрделене түсті... Қадыр поэзиясының жаңалығы мен қуаты – осы уақыт суреттерімен өлшенеді.

Қадыр зерделі дарын. Соғыстан кейінгі бірер жылда жаңа ғана ес жия бастаған жас ұрпақтың өмір жолы жеңіл болған жоқ. Балалық шағында майдан ауыртпалығын қатты сезінген бұлар қашан есейіп, ержеткенше тапшылықты да, жоқшылықты да аз көрмеген.
Бармақтай боп сол күнде,

Жатпаушы едік дем алып.

Әр маяның түбінде,

Қалды біздің балалық.

Шығу деген наналып.

Сол дүкеннің түбінде

Қалды біздің балалық.

Қадыр поэзиясы – шыншыл, шыншылдығымен де сыршыл. Сан сала тіршілікті жырымен аралаған ақын атамекенді қия-қалтарысымен, шұғыла-нұрымен, қоңыржай көлеңкесімен ашық, шымқай суреттейді. Халық көңілінде сақталған қилы құбылыс адал көкіректе орын алады. Қадырнені жырласа да , азаматтық ар тұрғысынан жырлайды.

Ел мен жерге деген сүйіспеншілік – Қадыр поэзиясының жетекші пернесі. Жақсыны көріп қуанса да, жаманды көріп налыса да, бәрі сол туған жерге деген ыстық ықыластың шырқау шыңынан тасып төгіліп жатады. Халық мүддесі – сырына нәр, жырына - өжеттік, өткірлік, батылдық берген, «қиын» тақырыптарға тайсалмай баруға медет болған. Ақын қашанда оқырманымен қалтқысыз сырласады: жүрек дірілін, өзек жарған запыран сезімін дұрыс түсініп, дәл басарына сенімі мығым.

Қадыр жырының өзекті арнасы - өз басымыздан кешкен, өзімізді толғантқан, өзімізді қуантқан не күйіндірген, дарқан даламызды дүбірлеткен өмір – тарих. Ақын жырының өріс-аясы кең. Шетсіз де шексіз даламызбен, сол далада қайғылы, қасіретті ғұмыр кешкен бабмыз, қатпар-қатпар тарихтың ой-шұқыры, жастың жарқын көңілі мен дананың ойы, шежіре, тарих пен замандастың сырға толы қилы күндері, жүректі өртеген махаббат шоғы мен көне көз кәрінің ауыр да азапты тірлігі Қадыр кітаптарында жанды бейнеленеді. Арайлап атқан таң да, мұнарта батқан күн де, тәй-тәй басқан бөбектің сыңғыр күлкісі де, ананың әжімді беті, бақытты жардың албырт жүзі де – бәрі-бәрі ақын поэзиясының тыныстаған ауасы, сабырлы толғанысы.

Және жылап өледі, өзгені де жылатып.

Жылайтыны туа сап, жамандар бар қинайтын,

Жылайтыны өлгенде, жақсылар бар қимайтын.

Ақын құбылыстың сырт көрінісін емес, тереңге тамыр тартқан құнарын, құпиялы сырын ашады. Тұлып сезімге көңіл жұбатып, босқа еміреніп, егіліп жатпайды, пенделік тіршілікті көңілдің көркем елегінен өткізеді. Шынайы шындық пен зерделі ой – ақын поэзиясына тың әуен әкелген.

«Асауды үйрету» атты өлеңде жалына қол тимеген бас асауды алпамсадай жігіттің үйреткенін әсерлі суреттей келіп, ақын: «Еркіндіктің қадірін, ұқты білем жануар», - деп түйіндейді, астарлы өлеңмен көп сыр ашады, халқымызға қашаннан таныс, қашаннан белгілі асауды үйрету арқылы тірлік тынысы – еркіндік туралы ойын ортаға салады. Ақын өзек өртеген шындыққа, ауыр шындыққа ден қояды.

Кмеңгер Гете былай деген екен: «Жаңа уақыттың жаңашыл ақындарының жаңашылдығы – жаңаны ғана жазғандықтан емес, құбылысты бұрын жырламағандай етіп, өзінше, өзгеше суреттей білуінде». Қадыр ежелден белгілі көне көріністі өзінше жырлайды, әлеуметтік жүк арқалаған сырлы жырлар көбіне көп жігерлі, әсерлі де дәл, бедерлі тосын деталь, тіпті құлпыртып, құнарландырып жібереді, баршамызға таныс үйреншікті уақиға аяқ астынан қайта түлеп шыға келеді.
11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%)
1. Сабақ тақырыбының мазмұнымен танысу.

2. Өлеңдерімен танысу, оқу

3. Өлеңдерін талдау
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%)
1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау.

2. Қ. Мырзалиевтың өмірі мен шығармашылығына қысқаша шолу жасау.

3. Өлеңдерін оқып талдау.
13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%)
А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Ә) сұрақтарға жауап беру;

Б) тест тапсырмаларын орындау
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Қадыр Мырза Әли «Асауды үйрету»

26-сабақ
1. Сабақтың тақырыбы: «Қазақтарды шетелдіктерге таныстыру» өлеңі
2. Сағат саны: 2 90 мин (100%)
3. Сабақ түрі: тәжірибелік
4. Сабақтың мақсаты:

• 
  Оқыту: оқушыларға Қадыр Мырза Әли өмірі мен шығармашылығынан мағлұмат беру. Бай шығармашылық мұрасымен таныстыру. Жас буынды поэзия нәрімен сусындату. Оқушылардың поэзияға, қазақ әдебиетіне деген қызығушылығын арттыру.
  
• 
  Тәрбиелік: ақын жырларынан үлгі алып, өз Отанын сүюге, халқын құрметтеп, қонақжайлық, сыйластық, адамгершілік пен мейірімділік қасиеттерін бойларына сіңіре білуге тәрбиелеу.
  
• 
  Дамыту: оқушының сөйлеу тілін ұштау, өз ойын еркін, жатық жеткізе білуге дағдыландыру, логикалық ойлау қабілетін жетілдіру. Шығармашылық қабілетін дамыту.
  

• 
  Негізгі (н)
  

1. 
   Бердібаев Р. Қазақ тарихи романы/ Р.Бердібаев – Ғылым. Алматы, 1979.
   
2. 
   Ана тілі: қазақ мақал-мәтелдері.- Алматы, 2003.
   
3. 
   Сарбалаев Б. Өткірдің жүзі/ Б.Сарбалаев -Алматы, 1992.
   
4. 
   Қазақ афоризмдер.- Алматы: кітап баспасы, 2008.
   
5. 
   Нарымбетов Ә. 70-80 жылдардағы қазақ поэмасы/ Ә.Нарымбетов - Алматы, 1999.
   
6. 
   Қабдолов З. Әдеби толғаныстар мен талдаулар/ З.Қабдолов Т.- Алматы, 2004.
   
7. 
   Айтбаева А.Табиғат лирикасы/ А.Айтбаева – Алматы, 2001.
   
8. 
   Кәрібаева Б.Қазіргі қазақ лирикасының поэтикасы / Б. Кәрібаеа - Алматы, 2001
   
9. 
   Есболатова Ғ. Қазақ тілі: Тіл дамытуға арналған көмекші құрал. -Алматы, 1995.
   

• 
  Қосымша (қ)
  

2. Балқыбек Ә.Сөз төркіні//Ә.Балқыбек.- Қазақ әдебиеті, 2003.

3. Бердібаев Р.Тарихи роман./ Р.Бердібаев.- Алматы, 1995.

4. Сыдықов Т.Қазақ тарихи романдары./Т. Сыдықов –Алматы, 1997.

5. Жұмабаев М. Жан сөзі./М.Жұмабаев- Алматы: «Раритет», 2005.

8. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

2. «Музаға», «Поэзия», «Қара өлең» т.б. өлеңдері

Қазақ осы - айтатұғын желге сыр,

О, ағайын, халық емес ол кесір.

Қазақ осы - аңғал-саңғал жабусыз,

Қазақ осы - ақыл-тегіл, көл-көсір!

Қазақ осы - дала дейтін, күн дейтін,

Қазақ осы - "өнер алды - тіл" дейтін.

Қазақ осы - қарасың ба, ақсың ба,

Қоңырсың ба, жатырқауды білмейтін!

Қазақ осы - көргенінен танбайтын,

Той-думансыз оты түзу жанбайтын.

Қазақ осы - алудай-ақ алатын,

Ал беруден алдына жан салмайтын.

Қазақ осы - ашық жарқын қабағы,

Қонақ келсе шабылып бір қалады.

Байқа да тұр, саған да ол кетерде,

Ат міңгізіп, жібек шапан жабады.
11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%)
1. Сабақ тақырыбының мазмұнымен танысу.

2. Өлеңдерімен танысу, оқу

3. Өлеңдерін талдау
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%)
1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау.

2. Қ. Мырзалиевтың өмірі мен шығармашылығына қысқаша шолу жасау.

3. Өлеңдерін оқып талдау.
13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%)
А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Ә) сұрақтарға жауап беру;

• 
  Оқыту: оқушыларға Тұманбай Молдағалиевтің өмірі мен шығармашылығын түсіндіре отырып «Қайта оралды тырналар», «Түскиіз» өлеңдеріне тоқталу;
  
• 
  Тәрбиелік: туған жерін қадірлеу, халқына қызмет ету, ел тірлігі, ел бірлігі, ұрпақ келешегі, адам жанының рухани тазалығы жайлы ойларын жүйелей отырып, адамгершілік пен адамдық қасиетке тәрбиелеу, кәсіптік бағдар беру..
  
• 
  Дамыту: оқушыларды түсіне оқу, тақырыпты қорыта алу, пікір білдіру дағдыларын қалыптастыру, қорытынды ой түю, есте сақтау қабілетін, оқу дағдысын қалыптастыру, жүйелі, шешен сөйлеуге дағдыландыру;
  

• 
  Негізгі (н)
  

1. 
   Бердібаев Р. Қазақ тарихи романы/ Р.Бердібаев – Ғылым. Алматы, 1979.
   
2. 
   Ана тілі: қазақ мақал-мәтелдері.- Алматы, 2003.
   
3. 
   Сарбалаев Б. Өткірдің жүзі/ Б.Сарбалаев -Алматы, 1992.
   
4. 
   Қазақ афоризмдер.- Алматы: кітап баспасы, 2008.
   
5. 
   Нарымбетов Ә. 70-80 жылдардағы қазақ поэмасы/ Ә.Нарымбетов - Алматы, 1999.
   
6. 
   Қабдолов З. Әдеби толғаныстар мен талдаулар/ З.Қабдолов Т.- Алматы, 2004.
   
7. 
   Айтбаева А.Табиғат лирикасы/ А.Айтбаева – Алматы, 2001.
   
8. 
   Кәрібаева Б.Қазіргі қазақ лирикасының поэтикасы / Б. Кәрібаеа - Алматы, 2001
   
9. 
   Есболатова Ғ. Қазақ тілі: Тіл дамытуға арналған көмекші құрал. -Алматы, 1995.
   

• 
  Қосымша (қ)
  

2. Балқыбек Ә.Сөз төркіні//Ә.Балқыбек.- Қазақ әдебиеті, 2003.

3. Бердібаев Р.Тарихи роман./ Р.Бердібаев.- Алматы, 1995.

4. Сыдықов Т.Қазақ тарихи романдары./Т. Сыдықов –Алматы, 1997.

5. Жұмабаев М. Жан сөзі./М.Жұмабаев- Алматы: «Раритет», 2005.

8. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

2. «Қазақтарды шетелдік қонақтарға таныстыру» т.б. өлеңдері

  1956 жылы Қазақ Мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірді. Өзінің шығармашылық еңбек жолын «Лениншіл жас» газеті мен «Пионер» журналынан бастайды 1959-1970 жылдар аралығында "Пионер" журналында қызмет атқарады. 1970-1973 жылдар аралығында "Балдырған" журналының жауапты хатшысы болды. 1973 жылдан "Жазушы" баспасы жанындағы Балалар және жастар әдебиетінің бас редакциясы мен "Жалын"-ның бас редакторы болып істеді. 

Тұманбай Молдағалиевтың өлең, поэмалары 40-тан астам жинақ болып басылып шықты. 1954 жылы Т.Молдағалиевтін тұңғыш өлеңі "Украина қызына" жарияланды. Алғашқы өлеңдер жинағы "Студент дәптері" 1957 жылы жарық көрді. Т.Молдағалиев нәзік сырлы, ойлы да отты жырлармен танылды. 1960 ж. "Кәмила", 1961 ж. "Көктем таңы", 1963 ж. "Алатау қызы", 1964 ж. "Ферюза туралы жыр", 1965 ж. "Зулайды күндер", 1966 "Жүрегім менің сапарда" т. б. жинақтары шықты. 1967 жылы жарық көрген "Жаңа дәптер" атты кітабы үшін 1968 жылы "Қазақстан комсомолы" сыйлығының лауреаты атанды. "Ескерткіш" (1969), "Шақырады жаз мені" (1970), "Жүрек ояу қашанда" (1972) атты кітаптары да оқушылардың ілтипатына бөленді. Оның "Қош, көктем" атты таңдамалы өлеңдер кітабы (1971), "Хаттар" атты поэмалар жинағы (1974) жарық көрді. Т.Молдағалиевтің орыс тілінде "Я - сын Семиречья" (1962), "Первая встреча" (1968), "Новая тетрадь" (1969) атты өлеңдер жинақтары шықты. Т.Молдағалиев көптеген ән мәтіндерін жазды. Оның "Құстар қайтып барады" (музыкасы Н.Тілендиевтікі), "Бақыт құшағында", "Әнім сен едің" (музыкасы Ш. Қалдаяқовтікі), "Ертіс вальсі" (музыкасы Жамақаевтікі), "Шақырады көктем" (муз. Ә.Бейсеуовтікі) атты әнге жазылған өлеңдері халық арасына кең тараған. Ол байрон, М.Ю.Лермонтов, Т.Г.Шевченко, Туманян, С.Канутикян, Ғ.Ғұлам, Х.Ғұлам, Р.Ғамзатов, Ұйғын, Зулфия, Д.Жалсараев және т.б. ақындардың шығармаларын қазақ тіліне аударды.

Ақынның 1990 жылы 13 томдық шығармалар жинағы, 2004 жылы 14 томдық шығармалар жинағы жарық көрді. 1992 жылы Физули атындағы Халықаралық түркі дүниесі ақындары сыйлығы тапсырылды. Тұманбай Молдағалиев шығармашылығының ең басты ерекшелігі - оның өлеңдері сезімге толы.  Ақынның «Қош көктем», «Жаңа дәптер», «Жүрек ояу қашанда», «Махаббат оты сөнбейді», «Жүрегім менің сапарда», «Мен де жиырма жаста едім», «Жүректегі жазулар» т.б. жыр-жинақтарын жазды. Жинақтары орыс тілінде Мәскеуде, Алматыда, жеке өлеңдері басқа тілдерге аударылып, жарық көрген . Қазақстан Жазушылар сыйлығының иегері. Тұманбай өлеңдеріне көптеген ән жазылған.

Тұманбай – еліміздің аяулы азаматы, ардақты ақыны. Бұл – жүрекке сіңген, бәріміз іштей сезінген ұғым, түсінік. Тұманбай ақынның жомарт жүрегі жырдан жаралған, жыр – ақынның тірлігі де, тынысы да, қуанышы да, қиналысы да. Ақынның ғұмыры – жырға, жыры – ғұмырға айналған.

Ақынның жыр бұлағы тек ақиқатты әйгілейді, ағынан жарыла ел-жұртына ақ сөзін, таза сезімін – құпия сырын тек өзіне тән инабаттылықпен, даралықпен шертеді.

Ақынның туған әдебиет айдынында сонау елуінші жылдан қанат сермегелі ақындық сапар – жолы бақытты басталып, ел-жұрты бірден алақанына салып аялай жөнелген. Содан бері жырдың қыран тұғырынан түсіп көрген емес.

Алғашқы адымынан-ақ еркінен тыс құйылып келген тебіреніске бойын билетіп, әуен-сырдың, әуез-нұрдың ақ бесігінде тербелді; аяулысын ақ махаббаттың аспанында әуелетті. Төгіліп тұрған сезім-нұрдың шұғыласына бөледі, жас ақынның қанатты сезім серпілісі, от-жалыны өз оқырманының жүрегін шарпып жатты, арман-қиялын жұлдызды көкте самғатты.

Ай да бүгін аласарып төбемізден төнеді,

Сәулешімді рұқсатсыз қайта-қайта көреді.

Көлегейлеп жабар едім албыраған жар жүзін,

Бірақ менің өзімнің де көре бергім келеді.

Көрсетпе сұлу әуресін,

Берілді жүрек тек саған.

Сүю де жақсы,сәулешім,

Сүйікті болу жақсы одан.
Жастық жыры – махаббат, арман-тілегі – ел бақыты, назы сырлы да нұрлы. Жастыққа тән жалынды жырлар – көңілді ортаның, албырт студенттің мінез-құлқы бірде нәзік, бірде әзілге құрылған жыр жолына түсіп, тамаша табиғат – жазғы ауыл, думанды жайлау, қиғаш қас құрбы қыздың сыңғыр күлкісі естіліп, ерке қылықтары көзге елестейді. Жас ақынның жырынан пәктіктің, адалдықтың, тазалықтың самалы есіп, тәнті қылады, тәтті қиялыңды нәзік самалымен тербетеді.

Төбеден төмен қараймын,

Ақ үйлер қатар тігілген

Көрінші көзге арайлым,

Көрінші, іздеп тұрмын мен.
Болмаса егер бұл төбе,

Көрші ғой ауыл тым жақын.

Кеште де, мейлі, ерте де,

Өзіңді көріп тұратын.

Жүрегім тұр ғой от алып.

Осынау тұрған төбені

Тастар ма еді қопарып!

Кестесі келіскен, сезімтал жыр иесі жас Тұманбай осылайша жыр бәйгесіне тай-тұлпарын тайпалта қосқан еді Жалынды ақынның жасыл құрақ жыры махаббатты ең әуелі пәктік, тазалық деп әспеттейді.

Жүйрік құлын желі басында сыналады, құйрық –жалы күлтеленген жас тұлпардың жарқын бейнесі әлі сол қалпында.

«Зулайды күндер», «Студент дәптері», «Кәмила» (өлеңдері мен дастандары), «Құралай», «Алатау қызы» (өлеңдері мен дастандары) – ақын жырының бір белесі болса, одан кейінгі кітаптары – сезім тереңдігі, ақыл парасаты, тұнықтығы мен арнасы мол салиқалы дарынның мөлдір тұмары, мол қазынасы.

Мағжанның «Қойлыбайдың қобызы», Сәкеннің «Сыр сандығы», Қасымның «Өзім туралы ойы», Ғалидың «Алғашқы адымы», Әбудің «Ақша бұлты», Мұқағалидың «Сәби болғым келедісі» ел есінде де тап осы аса талантты ақындардың нұр-келбетімен тұтасып кеткен жырлары екені белгілі. Осы секілді «Құстар қайтып барады», «Өмір, қымбаттым менің» сынды жыры – Тұманбайдың жалынды жас шағы еді. Ол ойыңа ой қосып, жаныңа жайлы шуақ төгеді. Жаңарғандай, ауыр ойдан айыққандай боласың. Өнер құдіреті деген – осы.