Аза дебие ті 7 ар ма н

30
 
Түр­кі­елі­нің­VI–VIII­ға­сыр­лар­да­ғы­әдет­ғұ­рып,­на­ным­се­ні­мін,­өзін­дік­поэ­зия­сын­
та­нып­бі­лу­де­«Күл­те­гін»­жы­ры­ның­ма­ңы­зы­қан­дай?
 
КҮЛ­ТЕ­ГІН
Құ ты лы ғұлы Күл те гін – екін ші Шы ғыс Түр кі қа ға-
на ты әс ке рі нің бас қол бас шы сы, «көк түр кі нің көк 
сем се рі» атан ған атақ ты ба ты ры. Әке сі нен жас тай 
же тім қа лып, аға сы Қа па ған қа ған ның тәр бие сін де 
өс кен. Күл те гін тым ер те есей іп, түр кі елі не тұс-тұс тан 
төн ген бас қын шы жаулар ға қар сы үл кен дер қа та рын да 
тұ рып, ер лік пен кү ре се ді. Бұл рет те түр кі нің атақ ты 
Біл ге қа ға ны Күл те гін ба тыр дың ба сы на қой ыл ған 
ес ке рт кіш тас қа ой ып жаз дыр ған ғұ мыр на ма сын да: 
«Әкем қа ған өл ген де інім Күл те гін же ті жас та қал ды. 
Он жас та Ұмай тек ті ше шем нің ба ғы на інім Күл те гін ер 
атан ды», – деп жаз ды.
Та ри хи де рек тер сол кез де гі ел тәу ел сіз ді гін сақ тап 
қа лу жо лын да бол ған қыр ғын со ғыс тар дың бір де-бі-
реуі нің Күл те гін сіз өт пе ге нін ба ян дай ды. Тас жа зу дың 
ав то ры Йо лығ те гін Күл те гін ер лі гін бы лай ша тіз бе-
лей ді: «Он ал ты жас қа кел ген де... ал ты чуб, соғ да лар ға 
қар сы ат тан дық. Күл те гін жау ға жал ғыз ұм тыл ды. 
Оңтұ тық ты қа ру лы бас шы лар ымен қол ға тү сір ді. Ол 
әс кер ді сон да тал қан да дық. Жи ыр ма бір жа сын да Ча ча 
Се ңүн мен ай қас тық. Күл те гін әу елі Та ды қын чурдың 
боз атын мі ніп шап ты. Ол ат сон да өл ді. Екін ші сін де 
Ыш бар Ям тар дың боз атын мі ніп шап ты. Ол ат та сон да 
өл ді. Үшін ші де Йегін Сі лікбек тің то ры атын мі ніп 
шап ты. Ол ат та сон да өл ді. Күл те гін нің сау ыты на, 
қал қа ны на жүз де ген оқ ти ді, бі рақ бі рі де де не сі не 
да ры ған жоқ. Күл те гін жи ыр ма ал ты жас қа кел ген де, 
қыр ғыз дар ға қар сы ат тан дық. Күл те гін Бай ыр қы ның 
ақ ай ғы ры на мі ніп, ша бу ыл ға ұм тыл ды. Бір ба ты рын 
оқ қа ұшыр ды, екі ба ты рын най за мен түй реп тү сір ді. 
Ақ ай ғыр дың бе лі үзіл ді. Қыр ғыз қа ға нын өл ті ріп, елін 
ал дық... То ғу қа ла сын да шай қас тық. Күл те гін аз ман 
ағын мі ніп ұм тыл ды. Ал ты ба ты рын шан шып тү сі ріп, 
же тін ші сін қы лыш пен шап ты. То ғыз ба ты рын қу ып 
же тіп, та қым ға бас ты...

жүктеу 7,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: