2
9 сәуір 2015
— А у д а н д ы қ б а с ы л ы м д ы
қай кезден бастап білесіз?
— Аудандық газетті 1951 жыл-
дан бастап білемін. Ол кезде
«Социалистік ауыл» деген атпен
жарық көретін басылым тілдей
ғана 1 бет болып шығатын. Жар-
қамыс ауылында 7 класс о қитын
бала үшін аудандық басылым
жәй ғана қызық болатын. Балаң
кездегі талғам әрине соншалық-
ты зор емес – тұғын.
— Ал, оңы – солын таныған
көзі қарақты оқырман ретінде
қай кезден бастап тұрақты оқи
бастадыңыз?
— Бір бет қана болып шыға-
тын Жәкен Бисеновтің редактор-
лығымен шыққан «Социалистік
ауыл» шағын ғана басылым бол-
ды. Ал, аудандық комсомол ко-
митетінің бірінші хатшысы бол-
ған тұста аудандық газет Жасар
Қойшығұловтың басшылығымен
шықты. 1960 жылы біздің аудан
Темір ауданымен бірігуіне бай-
ланысты аудандық газет жабыл-
ды. Темір ауданымен бірігіп,
« Ж а р ш ы » д е г ен г а з е т ж а р ы қ
көріп тұрды. Табыл Құлиязов,
Төлен Мыңбай, Қарабай Досқұ-
ловтар екі ауданға ортақ газетте
ж ұ м ы с ж а с а д ы . 1 9 6 5 ж ы л ы
аудан қайта құрылды. Бұл тұста
өзге өңірден келген журналист
аудандық газеттің редакторлық
қ ы з м е т і н
а т қ а р д ы .
К е й і н
жергілікті басылымның тізгіні
Жасар Қойшығұловқа беріліп,
о р ы н б а с а р ы б о л ы п Е с ен б а й
Д ү й с ен б а й қ ы з м е т а т қ а р д ы .
Осы кезеңде газет «Ленин туы»
болып өзгертілген еді. Аудандық
партия комитетінің үгіт – наси-
хат бөлімінің меңгерушісі ретін-
де 16 жыл қызмет атқардым. Ол
тұста қызметіміз газетпен тіке-
лей байланысты еді. Мәдениет,
білім, руханият негізгі айналыса-
тын жұмысымыз болғандықтан
жергілікті баспасөздің күнделікті
жұмысына араласып отырдық.
Есенбай Дүйсенбай «Ақтөбе» га-
зетіне ауысқанға дейін тұрақты
түрде «Жастар бетін» шығарып
тұрды.
— Сол кезде аудандық ба-
с ы л ы м ғ а қ а н д а й т а л а п т а р
қойылатын еді?
— Ауданның тыныс – тіршілігі,
э к о н о м и к а с ы , а у ы л ш а р у а ш ы -
лығы, мәдениеті барлығы басы-
лымда қамтылуы тиіс. Комсомол
жастар бригадасы ол кездегі жа-
ңашылдық болды. Онда қой ба-
ғудың жаңаша тәсілдері қарас-
тырылды. Ауданда 24 жастар
комсомол бригадасы жұмыс жа-
сады. Шопандардың тәжірибесі,
жалпы еңбек адамдары көбірек
насихатталды. Мал шаруашы-
лығы, оның ішінде қой шаруашы-
лығы кеңінен қанат жайған тұста
ауданда 400 мыңға дейін қой бо-
лған еді. 13 мыңдай жылқы, 2
м ы ң н а н а с т а м т ү й е , 5 - 6 м ы ң
сиыр өрісімізді толтырған еді.
Сондай – ақ, техниканы тізгінде-
ген мамандар оның ішінде нәзік
жандылар аса дәріптелді. Трак-
торист – механизатор әйелдер
мақтанышпен айтылды. Шопан-
д а р с ле т і д е г ен ү л к ен ш а р а
а у д а н д а ж ы л с а й ы н ө т к і з і л і п
тұрды. Үздік шопандар мен си-
БАСПАСӨЗ
ҚАШАНДА
МАҢЫЗДЫ
Баспасөз – жаңа мен
жақсының жаршысы,
шынайы шындықтың
айнасы. Ал аудандық
басылымды сол өңірдің
тамыршысы деуге
толық негіз бар.
«Жем – Сағыз» газеті
80 жылдық тарихы
бар, оның үстіне аудан-
дағы жалғыз бұқара-
лық ақпарат құралы.
Сондықтан көзі қарақ-
ты оқырман аудан
айнасының әр санынан
жаңалық күтіп, хабар
алып отырады. Әлихан
Бөкейханов: «Газета –
ғұмыр айнасы, газета-
ны оқып жұрт өзін-өзі
көреді», - десе, Ахмет
Байтұрсыновтың
пайымдауынша: «Әуелі
газета – халықтың
көзі, құлағы һәм тілі.
Дүниеде не болып
жатқанын көру үшін,
сөйленіп жатқан
сөздерді есту үшін, өз
пікірін айту үшін
қажет». Ал, Қ. Кемеңге-
ров болса, «Баспасөз
үкіметті түзейді», -
деп санайды. «Газет –
халықтың тамыршы-
сы. Газет сыншы,
қоғамдағы кеселді
ашып көрсетуі керек»,
- деп Міржақып Дула-
тов ой түйген бола-
тын. Рас, бүгінде
ақпараттық техноло-
гиялар қарыштап
дамып келеді. Десе де,
мерзімді басылымның
алар орны ерекше.
Сондықтан, Есенбай
Дүйсенбаев, Тобық
Жармағамбетов,
Кәдірбай Бекмағамбе-
тов, Мыңбай Төлеге-
нов, Қалдыбай Төлеба-
ев секілді белгілі жур-
налистердің ордасы
болған газеттің оқыр-
маны көп болып,
жергілікті әкімшілік
тарапынан қамқорлық
болуы тиіс, - деп
санайды зейнеткер
Ауданбай Шахабаев.
Кезінде Қазақстан КП
Байғанин аудандық
комитетінің нұсқаушы-
сы, насихат және үгіт
бөлімінің меңгерушісі,
аудандық кеңес депу-
таты қызметтерін
атқарып, ауданның
құрметті азаматы
атанған Ауданбай
Асқарұлы басылымның
80 жылдық мерейтойы
тұсында өз пікірімен
бөліскен болатын.
ы р ш ы л а р ғ а
чемпион де-
г ен
а т а қ
б е р і л і п ,
дәріптелетін.
О с ы ғ а н
о р а й , о л а р -
д ы ң
і с
–
т ә ж и р и б е -
ле р і
б а с -
пасөз бетте-
р і н д е ү не м і
жарияланып
тұратын.
—
А л,
б ү г і н г і г а -
з е т т ен
не
байқайсыз?
— Б ү г і н г і
газет бүгінгі
нарық зама-
нына сай га-
з е т . Х а л ы қ -
т ы ң
ә леу -
м е т т і к
т ұ р м ы с
–
т і р ш і л і г і ,
м ә д ен и
–
спорттық жаңалықтар газет бет-
інен орын алып жүр. Журналис-
тердің қаламымен дүниеге кел-
ген материалдарды аса қызығу-
шылықпен о қимын. Жалпы, бас-
п а с ө з г е ж а з ы л у , н ө м і р ле р і н
т ұ р а қ т ы о қ ы п т ұ р у б ұ р ы н н а н
д а ғ д ы ғ а а й н а л ғ а н қ а р е к е т .
Біздер партия қызметкері бол-
ғаннан кейін кезіндегі «Правда»
газетін бірде – бір нөмір қалдыр-
май о қитынбыз. Бұл әдет осы
уақытқа дейін үрдіс боп келеді.
— Бүгінгі аудандық басы-
лым оқырман ретінде сіздің
көңіліңізден шығып жүр ме?
— Жалпы көңілім толады. Де-
генмен, журналистердің еңбегінің
еленуі кемшін бе екен деп ойлай-
мын. Жалпы газет редакциясы-
н ы ң ж а ғ д а й ы а с а м ә з е м е с
екенін аңғару қиын емес. Жур-
н а л и с т і ң ә леу м е т т і к ж а ғ д а й ы
болған жағдайда оның қаламы да
жүйрік болады. Аудандық газет
қ а р ж ы л а н д ы р у м ә с е ле с і н д е
ақсамау керек. Біздің заманы-
мызда аудандық газеттің бюд-
жеті толыққанды болды және
уақытылы қаржыландырылып
тұрды. Бүгінде аудандық газет
жекешеленді. Осыған орай, га-
зеттің тиражына да үнемі назар
а у д а р ы п о т ы р а м ы н. Б ү г і н г і
н ө м і р д і қ а р а п о т ы р с а м , 1 8 8 2
дана таралым екен. Кезінде га-
зеттің насихатшысы болғаным
соншалық таралымды 3000 да-
наға жеткізген едік. Барлық жау-
апты мамандарға тапсырма бе-
ретінбіз. Сол тұста облыстағы
қазақтілді тиражы жоғары газет
біздің ауданның басылымы еді.
— Қазіргі тираж 2000 –ға же-
теғабыл. Жақындап кеп қал-
ған кезде ертеңгі күні 6 айдан
кейін тираж тағы төмендеп ке-
тетін де жайы бар....
— Аудандық газеттің тиражы
2000 дана болуы керек. Облыс
о р т а л ы ғ ы н а қ о н ы с а у д а р ғ а н
біраз байғаниндіктер бар. Солар-
дың барлығы аудан баспасөзін
жаздырып о қыса нұр үстіне нұр.
Сондықтан ауданнан тысқары
ж ү р г ен а з а м а т т а р ғ а н а с и х а т
жүргізу керек. Кезінде осы жер-
де қызмет жасаған азаматтар
кіндік қандары тамған жерлерінің
бүгінгі тыныс – тіршілігі туралы
білгісі келеді. Ауылдан жеткен
әрбір хабар оларға ыстық бола-
ды деп ойлаймын.
— Аудан «айнасында» қан-
д а й м ә с е ле ле р к ө т е р і л г ен і н
қалар едіңіз?
— Осы ауданға еңбегі сіңген
азаматтардың еңбегі еленіп,
олар туралы материалдар жари-
я л а н ы п т ұ р с а , к ей і н г і б у ы нғ а
патриоттық тәрбие болар еді деп
ойлаймын. Ауылшаруашылығы,
мәдениет және т.б. салаларда
қызмет жасаған еңбек адамда-
рын дәріптеудің артықтығы жо қ.
Б ү г і н д е а у д а н н ы ң т а р и х ы н
білмейтін жастар өсіп келеді. Та-
нымдық жазбаларға да орын бе-
рілгенін қалар едім. Күнделікті за-
ман талабына сай жарияланым-
дардан орын ауысуы да қиын
екенін түсінем. Дегенмен, бөліп –
бөліп болса да ауданның тари-
хына қатысты тұщымды дүние-
лер жарияланғанын қалар едім.
Мысалы, 1929 жылы ауданда
65000 халық болған. 650 000 қой
қ о р а м ы з д ы т о л т ы р с а , 7 0 0 0 0
жылқы үйірлеп бағылды. 20 000
есек Жем бойына қоныс тепкен-
дердің көлігі де, шаруашылық
мақсатқа пайдаланатын да жа-
нуары болған. Ал, қазір ауданда
24 000 шамасында халық мекен
етеді. Халықтың әлеуметтік жағ-
дайы, тұрмыстың өзгеруі секілді
факторлар адам санының азаю-
ына әкеп со қты. Көптеген елді-
мекендерден тұрғындар үдере
к ө ш і п , б і р і ж а б ы л ы п қ а л с а ,
бірінде түтін саны азайды. Бүгінгі
қоғамның шопандары, малшы-
лары шаруа қожалықтары ғой.
Сондықтан жұмысын өркендетіп
о т ы р ғ а н ш а р у а л а р д ы ң ж а й –
күйін көпке үлгі етіп, баспасөзге
жариялап тұрған жөн. Халықтың
тұрмысы, экологиялық мәселе-
лер жазылғаны дұрыс. Жақсыны
дәріптеп, кемшінді сынап жазу
баспасөздің міндеті. Сондықтан
сыни материалдар үнемі жария-
лануы керек. Халықтың пікірімен
санаспаса болмайды. Кеңес за-
манында сын садағына іліккен
адамға міндетті түрде шара қол-
данылатын еді. Ең кемі сөгіс
алатын еді.
— Ал, бүгінгі сын қауқарсыз
болса ше?
— Иә, бүгінде сыннан қоры-
тынды шығарылмайды. Сондық-
тан журналистің де мысы басы-
л ы п қ а л а д ы д е п ой л а й м ы н.
Жарық көрген сыни материал
талданып, нәтижесі шығарылса,
с о л к е з д е ғ а н а с ы н н ы ң д а
қау қары болар еді. Дегенмен,
қандай жағдай болмасын журна-
лист шындықты жазуға тырысуы
керек. Мысалы кезінде аудандық
газетте марқұм Қарабай Досқұ-
л о в
с ы н и
м а т е р и а л д а р д ы
көбірек жазды. Соның нәтиже-
сінде біраз лауазымды қызмет-
тегілер қызметтерінен босады.
— М е р е й т о й қ а р с а ң ы н д а
қарашаңыраққа қандай тілек
тілейсіз?
— Газеттің ең алдымен ха-
лыққа берері мол болсын дегім
келеді. Жақсылықтың жаршысы
болып, қаламдарыңыз қарымды
болсын!
—
Әңгімеңізге рахмет!
Бақытгүл БОРАНБАЕВА.
7
9 сәуір 2015
Наурыз - жыл басы дейді хал-
қымыз. Наурыз табиғаттың ұйқы-
сынан оянып, Жер – Ананың гүлде-
нетін кезі. Осындай керемет
мезгілді ата – бабамыз қуанышпен
қарсы алып Наурыз тойын тойла-
ған. Жер – Ананың тоң кеудесі жібіп,
Самарқанның көк тасы еріген
қасиетті Наурыз айы. Жыл сайын
«Игі істерге бастаған,
«Игі істерге бастаған,
«Игі істерге бастаған,
«Игі істерге бастаған,
«Игі істерге бастаған,
ерімнің ерен еңбегі»
ерімнің ерен еңбегі»
ерімнің ерен еңбегі»
ерімнің ерен еңбегі»
ерімнің ерен еңбегі»
тық ойындардын бірнеше түрлері ой-
натылды). Күрес тай жарысы, гір
көтеру, аударыспақ, қыздар ара-
сында қол күрестіру секілді ұлттық
ойындар болды. Өте қызықты да
тартымды өтті. Ауыл тұрғындары
осы ойындарды ұйымдастырып,
басы-қасында жүрген Өтеген Кен-
жеғазыға дән риза болды.Ойында-
рға демеушілік көрсеткен ауыл
жастарына
алғысымызды
білдіреміз. Жастарды осындай игі
бастамаларға бастап, ұйымшыл-
дықпен ұйымдастыра білген Кенже-
ғазының ерен еңбегін атап өтпеске
болмас. Жеңімпаздар жүлделі
орындарға ие болып, ақшалай сый-
лықтармен марапатталды. Кенже-
ғазы өз мамандығына адал беріл-
ген жан. Тәрбиелеп жүрген
шәкірттері жақсы жетістіктерге жетіп
жүр.Барлығы да осы маманның, өз
кәсібіне құрметпен қарауына бай-
ланысты.Кенжеғазының еңбегіне
толағай табыстар тілейміз. Көк бай-
рағымызды көгімізде желбіретер на-
мысты да жігерлі шәкірттерің көп
болсын. Ауыл тұрғындарының ал-
ғысына бөленіп жүре бер демекпіз.
Т. ҚОҢЫРБАЕВ,
Қосарал елді мекені.
Байғанин техникалық колледжі
студенттерімен ішкі саясат бөлімінің
басшысы Б. Ердауылов, аудандық
мешіттің имамы Н. Серікбаев, аудан
әкімі аппаратының ұйымдастыру
және құқықтық жұмыстар бөлімінің
бас маманы Э. Қаратаевалар осы
тақырыпта кездесу өткізді.
Кездесу барысында Б. Ердауылов
шынайы исламды «экстремизм»,
«терроризм», «фундаментализм»
деген желеумен қаралау барып
тұрған жала екендігін айтты. Оның
айтуынша, мұндай сөздер пәк дінге
өте жат ұғымдар. Осындай теңеу-
мен дін атына кір келтіріп жүргендер
жоқ емес. Терроризмнің не екендігі
жайында, жалпы діндердің ішіндегі
кемшіліксізі, кемелі мен толығы ис-
лам діні екендігін түсіндірді.
Н. Серікбаев әлеуметтік тұрғы-
дан алғанда ислам діні қоғамға ба-
Жат ағымдардың
алдын алу!
Наурыз тойы мектебімізде тойла-
нып келеді.Мектеп ұжымы ауыл
тұрғындарына наурыз көжесін
пісіріп, концерт ұйымдастырып, ме-
рекелік көңіл-күй сыйлады. Әннен
шашу шашылып, қазандары асы-
лып шаттық сыйлайтын күн – осы
білім ордасында. Әсіресе спорттық
ойындарға көп көңіл бөлінеді. Дене
тәрбиесі пәнінің мұғалімі Өтеген
Кенжеғазының ұйымдастыруымен
спорттық шаралар өте қызықты
өтті. Биыл да ұлттық спорттық ойын
түрлері ұйымдастырылды. Мұнда
ауыл жастары демеушілік көрсетіп,
ұйымшылдықпен атсалысты.(Ұлт-
ғыт- бағдар беретінін, қоғамды
біріктіретінін, жеке тұлғаның және
қоғамның мүдделерін қорғайтынын,
рухани құндылықтарға мән бе-
ретіндігін, діннің, мәдениеттің құрам-
дас бөлігі екені туралы тәжірибелік
дәлелдер келтіре отырып, мінезде-
ме беріп өтті.
Колледж студенттері келген
қонақтарға сұрақтар беріп, тұшым-
ды жауаптар алды.
Мұхаммед Пайғамбарымыз
«Отанды сүю имандылықтан баста-
лады» деп өсиет етсе, дана халқы-
мыз «иманды елді жау алмас» деп
бекер айтпаса керек. Сондықтан
мұндай кездесулердің әсіресе жас-
тарға берері мол деп есептейміз.
М. Т. ҚЫСТАУБАЕВА,
Байғанин техникалық кол-
леджінің топ жетекшілер
бірлестігінің жетекшісі.
Наурыз айының 10-14 күндері аралығында Қарауылкелді орта мек-
тебінде мектеп директорының әдістемелік ісі жөніндегі орынбасары
Даулетова Шолпан Үмбетованың ұйымдастыруымен «Мұғалімнің
кәсіби шеберлігі:қалыптасуы,дамуы»тақырыбында жас мамандар
апталығы өтті.Апталықтың ережесі бойынша әрбір жас маман бір
ашық сабақ және бір сыныптан тыс шара ұйымдастыруы керек бо-
латын.Қатысқан 14 жас маман өздерінің кәсіби шеберліктерін көрсете
білді.
Атап айтар болсам :спорт нұсқаушысы Назаралин Ермек және
дене тәрбиесі пән мұғалімі Қуанов Сәуір «Игерілген әдістерден құра-
лған қозғалыс әрекеттері», «Волейбол добын беру және қабылдау
түрлері», «Мектепшілік волейбол жарысы», биология пән мұғалімі
Аманғосова Аида «Зәр шығару жүйесінің құрылысы», «Білімді да-
рабоз», математика пәнінің мұғалімі Сәрсенбаева Динара «Коорди-
наталық жазықтық.Координаталар бойынша нүктені салу», «Мате-
матикалық саяхат», технология пәні мұғалімі Тынышбаев Ақылбек
«Аяқ киімге ұсақ жөндеу жұмыстарын жасау», «Салауатты өмір
біздің болашағымыз», информатика пәні мұғалімі Әбу Руслан «Гра-
фикалық өрнектерді және көркем жазуды кірістіру», «Жас информа-
тиктер», ағылшын пәні мұғалімі Бақытжан қызы Гүлдана «Does he
like tea?», «Happy mother s day»,география пәні мұғалімі Күшпано-
ва Гүлсезім «Солтүстік Америка материгін қайталау», «Ата жұрт»,
мектеп психолігі Жанабергенова Нұршат «Ақылын шамалаған қор
болмас» пікірталас, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Макажано-
ва Назгүл «Өтініш, арыз, өмірбаян», «Ертегілер елінен», қазақ тілі
мен әдебиеті мұғалімі Елеуова Нұршат «Үндестік заңына бағынбай-
тын қосымшалар», «Сөз мәйегі мақал»,өзін – өзі тану пәні мұғалімі
Әріпова Марал және бастауыш сынып мұғалімі Джанкараева Ми-
рамгуль «Халқым менің қонақжай», «Жабайы аңдардың көктемгі
тіршілігі», «Көктем аруы», өзін – өзі тану пәні мұғалімі Қармысова
Айгерім «Ана тілі – жүрек үні» тақырыптарында ашық сабақтар мен
сыныптан тыс шараларын өткізді.
Жас мамандар сабақтарында жаңа технологияларды қолдануды,-
деңгейлеп о қыту бағдарламасының жаңа әдіс – тәсілдерін ұтымды
пайдалана білді. Сонымен қатар өздерінің білімді, шебер ұстаз екен-
діктерін көрсете алды.
Ләйла ЖОЛДЫБАЕВА,
Қарауылкелді орта мектебінің
информатика пәні мұғалімі.
«Мұғалімнің
«Мұғалімнің
«Мұғалімнің
«Мұғалімнің
«Мұғалімнің
кәсіби шеберлігі:
кәсіби шеберлігі:
кәсіби шеберлігі:
кәсіби шеберлігі:
кәсіби шеберлігі:
қалыптасуы, дамуы»
қалыптасуы, дамуы»
қалыптасуы, дамуы»
қалыптасуы, дамуы»
қалыптасуы, дамуы»
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Пробация қызметінің есебін-
де тұрған адамдарға әлеуметтік
– құқықтық көмек тағайындау,
сот пробациялық бақылау бел-
гіленген және бас бостандығы-
нан айыру орындарынан боса-
т ы л ғ а н, о ғ а н қ а т ы с т ы со т
ПРОБАЦИЯ ҚЫЗМЕТІ
әкімшілік қадағалау белгіленген
адамдарға қатысты жүзге асы-
рылып отырылады.
Х. Б. ОТАРБАЕВ,
Темір АПҚ аға инспекто-
ры, әділет аға лейтенанты.
Ұлы Жеңістің 70 жылдық мерекесіне арналған
Қ.Жазықов атындағы орта мектепте еркін күрес-
тен мектепшілік ашық біріншілік өткізілді. Мектеп
директоры Әлиса Әзиева құттықтап, спортшы-
ларға сәттілік тіледі. Одан кейін күрес жаттықты-
рушысы Досымжан Мұңалов сөз алып, жарыс ере-
жесімен таныстырды. Жарысқа 42 палуан қатыс-
ты. Біріншіліктің өтуіне атсалысып, өз көмектерін
аямай үлес қосқан мектеп ұжымы, «Әсем» сауда
дүкені, жеке кәсіпкерлер, Балдәурен балалар бақ-
шасының ұжымы демеушілік көрсетті. Біріншілікте
б е л д е с к ен 2 4 к е л і д е Н . Н ұ р л а н ұ л ы І о р ы н,
М. Нұрмұханов ІІ орын, М. Бейімбетұлы ІІІ орын
алса, 26 келіде С. Серікбекұлы І орын М. Болатов
ІІ орын, Д. Таңбаев ІІІ орынды иемденді. Ал, 30ке-
ліде М. Бақбергенов І орын, М. Таңбаев ІІ орын,
Бозкілемде балуандар белдесті
М. Қалиев ІІІ орынды иеленді. Сонымен қатар 33ке-
ліде М. Бақбергенов І орын, Қ. Мырзанов ІІ орын,
А. Болатов ІІІ орын, 38келіде Н. Мұқыпов І орын,
А. Бейімбетұлы ІІ орын, О. Қазбеков ІІІ орын, 42
келіде А. Қалиев І орын, Д. Шайнуллин ІІ орын, М.
Қисанов ІІІ орын, 53 келіде Н. Құралбаев І орын,
Е. Қуанбай ІІ орын, Б. Рахатов ІІІ орынға лайық-
талды. Жарыс қорытындысы бойынша І. Таңата-
ров «Түйе палуан» атанды. Ал, ІІ орынды С. Ба-
хилин жеңіп алса, Е. Жолдыбаев ІІІ орынға лай-
ықталды. Әрбір жеңімпаз мақтау қағазы мен және
медальдармен марапатталды. Бағалы сыйлықтар
табысталды.
Қ. БЕРМАҒАНБЕТОВА,
тарих пәнінің мұғалімі,
Кемерши селосы.
Сарып дегеніміз антропозоо-
ноздық- адам мен жануарлар
ауратын жұқпалы ауруы. Инку-
бациялық мерзімі 1-2 аптадан 2
айға дейін созылады. Ауру та-
ратушы ауыл шаруашылық мал-
дары: ұсақ, ірі мал (қой, ешкі,
сиыр, жылқы, тұйе, шошқа).
Жұғу жолдары әр түрлі, ауру
малдармен қарым - қатынаста
болған кезде және ауру малдың
тағам өнімдерімен (қайнатылма-
ғ а н с ү т , т а ғ ы д а б а с қ а с ү т
өнімдерді) тамақтанғанда жұғуы
С А Р Ы П
мүмкін.
Адамдар уақытында дәрігерге
қаралмаған кезде ауру созыл-
малы түрге көшіп мүгедектікке
және бедеулікке дейін асқынып
кетеді.
Негізі сақтандыру және алдын
алу шаралары:
-міндетті түрде жылына екі рет
малды сарып ауруына тексеру.
Ауру анықталған кезде 3 күннің
ішінде ауру малды жою керек.
Мал ұсталған жерге зарарсыз-
дандыру шараларын өткізу.
- і ш у г е с ү т , б а с қ а с ү т
өнімдерін тек қайнатылған түрде
пайдалану керек. Ауру қоздырғ-
ышы (бруцелла) 100 градус С
температурасында қайнатыл-
ғанда 5 минут ішінде жойылады.
- с ү т , т а ғ ы д а б а с қ а с ү т
өнімдерін белгісіз адамдардан
сатып алуға болмайды.
- малдарды күтім жасаған кез-
де жеке гигиенаны сақтаған жөн
(мал жайлаған кезде темекі шек-
пеу, әдейі киім киу, жұмыстан
кейін қолды жуу).
Байғанин аудандық тұты-
нушылардың құқықтарын
қорғау басқармасы.