73
құрылыс мамандықтарының білікті кадрларын дайындау жүйесінің осал
дамуы;
жер учаскелерін сатып алуға және құрылысқа рұқсат алуға байланысты
күрделі бюрократиялық тетік.
көлік саласында:
автожолдардағы жүктеменің өсуі, бұл транзиттік ағын есебінен автокөлік
құралдары санының тез өсуімен негізделеді. Нәтижесінде жол жабынының
маңызды түрде тозуы байқалады, қарбалас уақытында мамандандырылған көлік
қозғалысы қиындайды;
тұрақ орындарының жеткіліксіз саны сондай-ақ тұрғын үй орамдарына және
іскери орталықтарына жақын орналасқан автожолдардың шығару қабілетіне кері
әсерін тигізеді;
жол қозғалысына жеке қатысушылардың ережені сақтамауы.
тұрғын үй – коммуналдық шаруашылықта:
тұрғын үй қорының, инженерлік – коммуникациялық инфрақұрылымның,
оның ішінде энергия және су беру көздерінің тозуының жоғары деңгейі,
энергияның баламалы көздерін және «жасыл» экономика элементтерін
қолдану саласында жаңа талаптарға сай әзірлемелерді енгізудің төмен деңгейі;
нөсер
кәріздерініғ
магистральды
және
тазарту
жабдықтары
коллекторларының аз шығару қабілеті;
инфрақұрылымдық объектілерді дамыту бойынша жаңа бастамаларға
республикалық бюджеттен шығыстарды оңтайландыру.
2.5. Экология
Жаңа өндірістерді ашу есебінен индустриялық саланы кеңейтуді қамтитын
елорданың қарқынды экономикалық дамуы қоршаған ортаны ластаудың алдын
алады, нәтижесінде антропогенді әсер етуді төмендету бойныша прогрессивті
тетіктерді қолдануды қажет етеді.
Сонымен, 2015 жылы ИЗА5 атмосфераны ластау индексі Астана қаласы
бойынша 4,2 бірлікті құрады және 2014 жылмен салыстырғанда 12%-ға (3,7) және
2013 жылмен салыстырғанда 20%-ға (2,95) ұлғайды.
Бұл үрдіс қала инфрақұрылымын дамытуға, автокөлік құралдары санының
ұлғаюына, сондай-ақ, қолайсыз ауа – райы жағдайларына (штиль) байланысты
болды.
Қазгидрометтің жаңа болждамы бйоынша бұл деңгей І топқа сәйкес. Өзгеше
айтқанда, елорданың әуе бассейнінің жағдайы халықтың тұрмыс тіршілігі үшін
экологиялық қолайлы болып табылады, себебі, бекітілген нормативтер бойынша
бұл мән
«атмосфераның ластануының төмен деңгейі» тобына жатады.
Сонымен бірге, су ресурстарын қорғау шегінде жер бетіндегі судың
гидрохимиялық мониторингі, суды қорғау жолақтарын салу және жайластыру,
түбіне терең бойлау жұмыстарын жүргізу бойынша іс-шаралар өткізілуде.
Тұрақты негізде «Таза жағалау», «Жасыл планета үшін», «Экологиялық таза
қала» атты экологиялық акциялар, сондай-ақ, экологиялық сенбіліктер және
өзгелер жүргізіледі.
74
36-диаграмма
Атмосфера ауасының (ИЗА
5
) және жер бетіндегі судың (КИЗВ) ластану
көрсеткіштері
* 2015 жылдан бастап атмосфера ауасының және жер бетіндегі судың ластану
деңгейі
ИЗА
5
орнына ИЗА
6
, ИЗВ орнына КИЗВ жаңа көрсеткіштерімен бағаланады, сондықтан 2015
жылдың көрсеткіштері өткен жылғы көрсеткіштермен тең емес.
Қаланың автокөлік құралдарының санын 100% қамту мақсатында жол
полициясының техникалық диагностика станциясында техникалық байқаудан өту
сәтінде қолданылған газ қалдықтарын бақылау бйоынша тексеру бекеті
ұйымдастырылған.
«Жасыл жолақты» дамыту, «жасыл клиньдер» қалыптастыруды дамыту.
Жобаны іске асыру шегінде «Астана орманы» жааупкершілігі шектеулі
серіктестігі 2012 жылдан 2016 жыл кезеңінде алаңы 1323,5 гектарда 1 846 560
бірлік талдар екті, оның 56% шырша түрі (шыршалар, қарағай, жапырақты) және
44 % жапырақты. 452 га алаңда көпжылдық шөптер егілді.
Жобаның екінші кезеңін іске асыру үшін 2014-2015 жылдарға 1 359,9 млн.
теңге бөлінді, бұл қаражат отырғызылған желектер мен өскіндерді күту үшін
жұмыстарға бағытталды, ағымдағы жылы 291,1 га жабық тамырлы 353 560 мың
өскін егілді (135 238 бірлік шырша, 218 322 бірлік жапырақты тұқым).
Сондай-ақ, Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысының және
Премьер – Министрінің тапсырмасына сәйкес Астана қаласын дамытудың бас
жоспарында қарастырылған үздіксіз көгалдандыруды ұйымдастыру үшін алаңы
11 мың га жер учаскесін беру қамтамасыз етілуде.
Аталған объектінің жобалық – сметалық құжаттамасын әзірлеу техникалық
– экономикалық негіздемені аяқтағаннан кейін жоспарланды. ТЭН әзірлеуді
бастау мерзімінің болжамды мерзімі – 2017 жыл.
Бүгінгі таңда «жасыл жолақтың» орман алқаптарында 9,6 миллионнан астам
ағаш, шамамен 1,9 млн. желек өсуде. Тұжырымдаманың барлық кезектерін іске
асыру жоғары декоративті желектерді қалыптастыруға, сондай-ақ, Орта Азияда
ұқсастығы жоқ орман алқаптарына айналуға мүмкіндік береді.
2015 жылы 2014 жылмен салыстырғанда бір тұрғынға есептегенде жасыл
желектер алаңы маңызды түрде өсті (12,7 м
2
–ден 15-15,5 м
2-ге
).
75
Жалпы Астана қаласының жер бетіндегі су көздерінің ластанудың негізгі
және басты проблемасы су артерияларына ағынды, сарқынды судің рұқсат
етілмеген қалдықтары болып табылады.
Сарыбұлақ өзенінің және Нұра – Есіл арнасының жағдайы алаңдатады, бұл
жерлерде судың ластануы жоғары. Ақбұлақ бұлағының және Астана қаласы
басты артериясы Есіл өзенінің ИЗВ
6
өсуде.
Қолданыстағы тазарту құралдары ескрігендігін және шұғыл түрде
жаңартуды қажет ететіндіктен бұл іс-шараларды ауыз суының сапасын жақсарту
үшін жүргізу қажет.
Астана қаласының санитарлық жағдайын қамтамасыз етуді қатты
тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) жинаумен және тасымалдаумен айналысатын
мамандандырылған кәсіпорындар («Астана - Тазарту» ЖШС, «Техсервис Астана
НС» ЖШС және өзгелер) айналысады.
Бүгінгі күні қалдықтарды шығаратын кәсіпорындарға ҚТҚ уақытында
шығару және халықты қызметтермен 100% қамту, контейнерлік алаңдар мен
контейнерлердің санитарлық және техникалық жағдайын қамтамасыз ету,
мамандандырылған парктерді жаңарту, өндірістік базаларды жандандыру және
т.б. міндеті қойылған.
2015 жылдың 1 қаңтары жағдайы бойныша қалада 2306 контенйер
алаңдарында орналасқан 9 529 контейнер бар. Қаланың аумағынан коммуналдық
қалдықтарды шығаруға шамамен 100 бірлік мамандандырылған техника («Астана
- Тазарту» ЖШС - 59, «Техсервис Астана НС» ЖШС - 29, «Таза Әлем - Астана»
ЖШС – 11 бірлік) тартылды. Күн сайын қала аумағынан жиналатын ҚТҚ көлемі
орта есеппен маусымына байланысты 700-750 тоннаны құрайды.
2015 жылы қалдықтарды қалыптастыру көздерінің құрылымында үй
шаруашылығы қалдықтары (237,7 мың тонна), өзгелер (оның ішінде көше
қалдығы, саябақтағы қалдықтар және базарлардағы қалдықтар) (112,6 мың тонна)
және тұрмыстық қалдықтар (100,9 мың тонна) ие.
37-диаграмма
2015 жылы қалдықтардың қалыптасуы көздерінің құрылымы, %
