26
Еуропа елдерінде ММС жүйесінің айтарлықтай сипаты болып
сақтандырылған азаматтардың
өздері
сақтандыру жарнасын
қалыптастыруға қатысуына негізделеді. Германияда жұмыс істейтін
азамат үшін ММС жүйесіне енгізілетін жарна жұмыс беруші мен
жұмыскер арасында, зейнеткер мен зейнетақы қорының арасында тең
бөлінген.
Міндетті
медициналық
сақтандыру
жүйесінде
екі
тәсіл
қолданылады. Мысалы, Германия мен Нидерландыда қызмет көрсету
қағидаты әрекет етеді. Бұл мемлекеттік денсаулық сақтау жүйесі бар
елдердегідей, емделушіге тегін қызмет көрсетіледі дегенді білдіреді.
Оған сақтандыру туралы куәлігін көрсету жеткілікті. Бельгияда, Франция
мен Люксембургте басқа қағидат қолданылады, ол – шығындарды
өтеу. Ол елдерде сақтандырылған емделуші алдымен медициналық
қызметтің ақысын төлейді. Содан кейін белгілі өзіндік қатысуды ескере
отырып, аурухана кассаларында тағайындалған тарифтерге сәйкес
шығындар толықтай немесе ішінара өтелетін болады.
Медициналық сақтандырудың мәселелерінің бірі сақтандыру
қорларының арасында емделушілер үшін жүргізілетін
бәсекелестік
табылады. Теңсіздікті жою үшін Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымы
қаражаттардың бірыңғай пулын қалыптастыруға кеңес береді, бұл
көптеген елдерде бір ғана қорды құру арқылы ММС жүйесімен бірге
(Корея, Жапония, Венгрия және басқалары), не болмаса қорларды
кезең-кезеңмен біріктіру арқылы (Эстония), сондай-ақ тәуекелдерді
теңестіру механизмдерінің көмегімен (Германия, Франция, Бельгия
және басқалары) жүзеге асырылады.
Германия. Германияның сақтандыру қорлары үкіметпен өзара
тығыз әрекеттесетіндігін және медициналық қызметтер құнының өсуін
ұстап тұру саясатын жүргізетіндігін, медициналық мекемелермен есеп
айырысудың анағұрлым қатаң жүйесі бойынша және сақтандырылған
тұлғаларға және өзге адамдарға қосымша төлем жүргізу бойынша өзіне
міндеттемелер қабылдайтынын атап өткен жөн.
Германиядағы міндетті медициналық сақтандырудың басты
артықшылығы болып осы сақтандырудың
полистері жанұялық болып
табылатындығы табылады. Асырауындағы тұлғалар (жұмыс істемейтін
әйелі, күйеуі және балалары) жанұяның жұмыс істейтін мүшесінің полисі
бойынша дәл сол ауруханалық кассада қосымша сақтандыру
жарналарын енгізбей-ақ сақтандырылады. Балалар 18 жасқа толғанға
дейін ата-анасының бірінің полисі бойынша сақтандырылады, ал жоғары
оқу орнында оқуға түскен жағдайда 25 жасқа дейін сақтандырылады.
Сақтандыру
жарнасының
мөлшері
сақтандырылған
тұлғаның
асырауындағы балалардың санына тәуелденбейді.
Жапония. Елде қоғамдық денсаулықтың заманауи күйі өте жоғары
көрсеткіштермен сипатталады: өмірдің болжалды ұзақтығы – 80 жыл
(
әлемнің дамыған елдері үшін ең жоғары көрсеткіш). Нәрестелердің
өлім-жітімі – 1000 нәрестеге шаққанда 4,4 жағдай – әлем бойынша ең
27
төмен. Бұл жетістіктер ұлттық міндетті медициналық сақтандыруды
ұйымдастырудың жоғары деңгейімен шартталады. Жапонияда
халықтық
әртүрлі
топтарының
табыс
деңгейіне
қарамастан,
медициналық көмек алу үшін мүмкіндіктері бірдей.
Франция. Франциядаға заманауи денсаулық сақтау жүйесі
орталықтандырылған болып табылады. Бірыңғай сақтандыру ұйымы
бар, ол – ел бойынша көптеген филиалдары бар Ұлттық ауруханалық
касса. Филиалдар бәсекелестер болып табылмайды, олар Ұлттық
кассаға бағынады. Еңбек және әлеуметтік қамтамасыздандыру
министрлігі денсаулық сақтау жүйесінің қызметін бақылайды.
Швейцария. Елде тұратын барлық азаматтар сақтандырылуы
тиіс.
Швейцарияда
міндетті
медициналық
сақтандыруға
профилактикалық іс-шаралар да кіреді. Тұмауға қарсы екпелер,
жылына бір рет өтетін медициналық тексерулер – аурулардың алдын
алуға, ауруларды дер кезінде диагностикалауға бағытталған сақтық
шаралары.
Бельгия. Бельгияда
медициналық қызметтердің ақысын төлеу
үшін мемлекеттік демеуқаржылар басқа елдерге қарағанда ертерек
тәжірибеге енгізілді. Медициналық сақтандыру жүйесінде сақтандыру
қорларының алты жалпыұлттық одақтар жұмыс істейді, олар:
католикалық (халықтың 45%), әлеуметтік (26%), либералдық (7%), кәсіби
(15%),
тәуелсіз
(4%)
және
қосалқы
(1%).
Осылайша,
бельгиялықтардың 98% міндетті медицинадлық сақтандырумен және
1%
ғана жеке медициналық сақтандырумен қамтылған.
Нидерланды. Нидерландыда
халықтың басым бөлігі міндетті
медициналық сақтандырумен ауруханалық қорлар арқылы қамтылған.
Медициналық көмекті қаржыландыру негізінен медициналық сақтандыру
мекемелеріне
(ауруханалық
қорлар)
және
жеке
сақтандыру
компанияларына жүктеледі. Аурузаналық қорлар жалпы тәжірибедегі
дәрігерлермен науқас санына негізделген шарттар жасасады немесе
маман-дәрігерлермен қызметі үшін ақы төлеу негізінде шарттар
жасасады.
Израиль. Денсаулықты мемлекеттік сақтандыру туралы Заңға
сәйкес, Израйилдің әр тұрғыны денсаулық сақтау жүйесінде
сақтандырылған. Израйилдің 18 жасқа толған және асқан әр тұрғыны
Ұлттық сақтандыру ведомствосына сақтандыру жарналарымен бірге
денсаулықты сақтандыру бойынша жарналар төлеуге міндетті.Үй
шаруасындағы әйелдерге ғана төлемеуіне болады (егер үй
шаруасындағы әйелдер қартаюы бойынша жәрдемақы алса немесе
олардың күйеуі қартаюы бойынша жәрдемақыға үстемеақы төленсе,
олар денсаулығын сақтандыру бойынша жарналар төлеуге міндетті).
БАӘ. Біріккен Араб Әмірліктері өз азаматтарын медициналық
сақтандыру жүйесін енгізген елдердің қатарына қосылды. Денсаулықты
сақтандыру туралы Заң 2014 жылдың қаңтар айынан бастап күшіне енді.
