33
бойынша білім алатын тұлғалар, сондай-ақ жоғары білімнен кейін
резидентура ретінде білім алатын тұлғалар;
8) бала (балалар) тууына байланысты, жаңа туған нәрестені
(нәрестелерді) асырап алуына байланысты, үш жасқа толғанға дейін
баласына (балаларына) күтім жасау үшін демалыстағы тұлғалар;
9) жұмыс істемейтін жүкті әйелдер, сондай-ақ үш жасқа толғанға дейін
баласын (балаларын) тәрбиелеп жүрген жұмыс істемейтін тұлғалар;
10) зейнеткерлер;
11) әскери қызметкерлер;
12) арнайы мемлекеттік органдардың қызметкерлері;
13) құқық қорғау органдарының қызметкерлері;
14) сот үкімі бойынша қылмыстық-атқарушы (пенитенциарлық) жүйе
мекемелерінде жазасын өтеп жатқан тұлғалар (минималды қауіпсіздік
мекемелерін ексермегенде);
15) уақытша ұстау изоляторларында және тергеу изоляторларында
отырған тұлғалар.
Заң жобасына сәйкес, халықтың келесі санаты үшін жарналарды
мемлекет енгізетін болады:
1) балалар;
2) жұмыссыз ретінде тіркелген тұлғалар;
3) жұмыс істемейтін жүкті әйелдер;
4) үш жасқа толғанға дейін баласын (балаларын) тәрбиелеп жүрген
жұмыс істемейтін тұлғалар;
5) бала (балалар) тууына байланысты, жаңа туған нәрестені
(нәрестелерді) асырап алуына байланысты, үш жасқа толғанға дейін
баласына (балаларына күтім жасау үшін демалыстағы тұлғалар;
6) 18 жасқа толмаған мүгедек баласына күтім жасайтын жұмыс
істемейтін тұлғалар;
7) зейнетақылық төлемдерді алушылвр, соның ішінде Ұлы Отан
соғысына қатысушылар мен мүгедектер;
8) сот үкімі бойынша қылмыстық-атқарушы (пенитенциарлық) жүйе
мекемелерінде жазасын өтеп жатқан тұлғалар (минималды қауіпсіздік
мекемелерін ексермегенде);
9) тергей изоляторларында отырған тұлғалар;
10) жұмыс істемейтін оралмандар;
11) «Алтын алқамен», «Күміс алқамен» марапатталған немесе
ертеректе «Батыр ана» атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежедегі
«Материнская слава» орденімен марапатталған көп балалы аналар;
12) мүгедектер;
13) орта, техникалық және кәсіби, орта білімнен кейінгі, жоғары
білімнен кейін білім беру ұйымдарында күндізгі білім беру нысаны
бойынша білім алатын тұлғалар, сондай-ақ жоғары білімнен кейін білім
алатын тұлғалар;
34
14) орта, техникалық және кәсіби, орта білімнен кейінгі, жоғары
білімнен кейін білім беру ұйымдарында, сондай-ақ жоғары білімнен
кейінгі мекемелерде білім алуын аяқтаған тұлғалар білім адуы
аяқталғаннан кейінгі үш ай ішінде.
Сондай-ақ
жұмыс
берушілер
келесі
қызметкерлер
үшін
аударымдарды төлеуден босатылады:
1)
әскери қызметкерлер үшін;
2.
арнайы мемлекеттік органдардың қызметкерлері үшін;
3.
құқық қорғау органдарының қызметкерлері үшін.
8)
Ерікті медициналық сақтандыру сақтала ма? МӘМС немесе
ЕМС жүйесіндегі қызметтер қайталанатын бола ма?
ЕМС (ерікті медициналық сақтандыру) алынып тасталмайды.
МӘМС пакетіне кірмейтін медициналық қызметтердің жекелеген түрлері
ЕМС арқылы төленуі мүмкін.
Мысалы: ересектерге арналған тіс емханасы, зиянды өндірістерде
жұмыс істейтін жұмыскерлерге арналған міндетті жүйелі тексерулер,
санаторийлік-курорттық емдеу және т.б.
Барлығы жеке тұлғалардың немесе кәсіпорындардың ниетіне және
қаржылық мүмкіндіктерне байланысты. Жеке тұлға немесе кәсіпорын
(ұжымдық
шарттың
негізінде)
МӘМС
пакетіндегі
қызметтерді
қайталамайтын ЕМС қызметтерінің пкетін таңдай алады.
9)
МӘМС енгізу айқымында жемқорлықпен күресудің қандай
механизмдері қарастырылған?
МӘМС енгізудің мақсаттарының бірі – бұл жеке шығындардың
көлемдерін төмендету: яғни халықтың көрсеткен медициналық қызметі
үшін дәрігерлерге беретін «алғысын» азайту. Сақтандырылған азамат
МӘМС пакетінде кепілденген медициналық қызметтер үшін қосымша ақы
төлемейтін болады.
Жұмыс берушінің немесе мемлекеттік жарналары, аударымдары
Қорға жолданады, одан кейін бекітілген тарифтер бойынша
медициналық ұйымға төленеді. Бірақ міндетті шарт болып көрсетілген
медициналық көмектің сапасы мен көлемін растау табылады.
10)
Экономикалық ахуал нашарланған жағдайда резервтерді
қорғау бойынша Қордың қандай механизмдері бар?
Экономикалық ахуал нашарлаған жағдайда Қор мыналарды
пайдаланатын болады:
контрциклдік шаралар – мемлекет экономикалық белсенді емес
жарналарды аудару қарастырылатын шаралар.
Сома ағымдағы қаржылық жылға дейінгі екі жылдағы экономика
бойынша
орташа
айлық
еңбекақыдан
есептеледі.
Дағдарыс
кезеңдерінде бұл жұмыс берушілерден емес, бюджеттен төленетін
жарналардың анағұрлым жоғаы деңгейді қамтамасыз етеді;
35
Күтпеген жағдайлар үшін Қор активтерінен 3% дейінгі мөлшерде
қалыптасатын резервтер.
Сонымен бірге, Қорда қаражатты әртүрлі қауіптен, бірінше кезекте,
инфляциядан қорғау қарастырылған. Біріншіден, Қорда қаражат
жинақталмайды, күнделікті көрсетілетін медициналық қызметтердің
ақысын төлеу үшін жолданады.
Екіншіден, медициналық қызметтер құнының артуы жұмыспен
қамтылған халықтың табысынан инфляцияны ескере отырып, өтелетін
болады.
11)
Қордың шығындары бойынша ақпарат халық үшін
қаншалықты айқын болады?
Жаңа үлгіде қаражаттарды жинау мен бөлудің айқын жүйесі
қарастырылған. Қор қызметінің айқындығы мыналардың есебінен
қамтамасыз етілетін болады:
• Жарналар мен қаражаттың түсуіне күнделікті мониторинг
жүргізу;
• Көрсетілетін медициналық қызметтерге ай сайын мониторинг
жүргізу, уәкілетті органдарға (ҚР Денсаулық сақтау минитсрлігі, ҚР
Қаржы минисрлігі, Үкімет, Есеп комитеті) қаражаттардың пайдаланылуы
туралы стандартты есептер беру;
• Жұртшылық үшін жыл сайынғы жылдық есеп жариялау
(үнжарияларға қысқа есеп, веб сайтта және жекелеген БАҚ
басылымдарында толық есеп);
• Қордың стратегиялық құжаттары (5 жылға арналған даму
жоспары, қысқа мерзімге арналған даму жоспары, жылдық жоспар)
орналастырылған Қордың порталы.
