27
Ерітінді – ветеринарияда кең тараған сұйық дәрілік зат түрі. Оны қатты
немесе сұйық затты су, спирт, эфир хлороформ,
тағы басқа сол сияқты
еріткіштерде еріту арқылы алады.
Liquor-
дегеніміз арнаулы құрамды және
айрықша мақсатқа қолданылатын дәрігерлердің сұйық формасы, мысалы,
Буров сұйығы, Дакен сұйығы т.б. Көбінесе еріткіш ретінде: кәдімгі (aqua
fontana),
қарапайым (aqua communis), қайнаған (aqua cocta), дистилденген
(adua destillata) және екі рет дистилденген (adua destillata немесе adua
redestillata) сулары қолданылады.
Егер еріткіш көрсетілмесе, оның орнына
дистилденген, ал денеге енгізу үшін – екі рет дистилденген су қолданылады
деп түсіну керек.
Ерітінділер алу үшін қарапайым және күрделі рецепт жазылады.
Бірінші жағдайда заттың қатынасы алынбай, оның пайызы (пайызы %) ғана
көрсетіледі. Ерітінділер официналды және магистралды әдіспен (тәсілмен)
жазылады. Рецепт официналды тәсілмен жазылса, оны Rp.: - алыңыз деген
сөзден кейін дәрілік формасын жазу керек:
Бірінші жағдайда дәрігер фармацевтіге зарарсыздандырылған натрий –
бензоатының 10 пайыз ерітіндісінің 20,0
алу керек екенін көрсетсе, екінші
жағдайда ол фармацевтке бұйрық беріп – зарарсыздандырыңыз деп жазады,
төртінші жағдайда - араластыр және зарарсыздандырылған ерітінді жаса деп
нұсқау береді.
Мысалы- Rp.: Solutionis –алыңыз ерітіндіні.
Зарарсыздандырылмаған ерітінділер төмендегі тәсілмен жазылады:
Официналды тәсілі:
Магистралды тәсілі:
Rp.: Solutionis Coffeini natrio- Rp.: Coffeini natrio- benzoici 2.0
benzoici 10% - 20,0 Aquae destillatae ad 20,0
D.S.
М.f. solutio
D.S.
Зарарсыздандырылған ерітінді төмендегі тәсілмен жазылады:
Официналды тәсілі:
Магистралды тәсілі:
Rp.: Solutionis Coggeini natrio- Rp.: Coffeini natrio- benzoici 2.0
benzoici sterilisatae 10% - 20,0 Aquae destillatae ad 20,0
D.S. M.f. solutio. Sterilisetur!
D.S.
Есептеу:
1)
10%,
г---100 мл
Х г ------20 мл
х= 10х20 : 100
х= 200: 100, х=2 г
28
Күрделі рецепт M. D. S. формуласымен, ал қарапайым рецепт
-
D.S
формуласымен аяқталады.
Спирттік, эфирлік немесе глицериндік
ерітінділер жасау қажет болса,
сулы ертіндегідей, күрделі рецепт ерітетін зат пен керекті еріткіш
көрсетіледі; қарапайым рецептте қандай ерітінді алу туралы нұсқау беріледі.
Мысалы:
Официналды тәсілі:
Официналды тәсілі:
Rp.: Solutionis Veratini Rp.: Solutionis Veratini in
Spirituosae 0.5% - 10,0 spiritus vini 0.5% - 10,0
D.S. D.S.
Официналды тәсілі:
Магистралды тәсілі:
Rp.: Solutionis Lodogormii Rp.: Veratini 0,05
Aethereae 10% - 20,0 Spiritus vini ad 10,0
D.S. M.D.S.
Есептеуі: 0,5(%) г ----100 мл
х г -----10 мл
х= 0,5х10 / 100
х= 5 : 100, х= 0,05 г
Спирттік және эфирлік ерітінділер зарарсыздандырылмайды. Егер олар
жіберуге
енгізуге тағайындалса, оларды құятын ыдыс пен тығынды
зарарсыздандырылса де жеткілікті.
Әсер тигізетін негізнің өзі ерітінді болып келген ерітінділерді (мысалы,
пергидрол, яғни сутегінің асқын тотығының 30 пайыз ерітіндісі; формалин,
яғни формальдегидтің судағы 40 пайыз ерітіндісі), қате кетпес үшін, күрделі
рецептпен жазып, рецепт құрамына кіретін барлық
заттарды тізіп көрсету
керек. Мысалы:
Официналды тәсіл:
Rp.: Solutionis Formalini 10% - 200,0
D.S
Магистралды тәсіл:
Rp.: Formalini 20,0
Aquae destillatae 180,0
M.f. solutio
D.S.
Есептеу: 10(%)г ----100 ml
29
x г ---------200 ml
x г = 10x200 / 100
x г = 20 г
Егер формалиннің 10 пайыздық ерітіндісі қарапайым рецепт күйінде
ғана жазылса, онда қате болып саналады: Мысалы:
Бірінші жағдайда оны 20,0 формалин мен 180,0 судан, ал екінші жағдайда –
2,4 формалин мен 197,6 судан дайындауы мүмкін.
Денеге жіберу үшін ампулаға құйылған ерітінділерді алған жөн:
өйткені олардың барлығы зарарсыздандырылған, әрі официаналдық
дәрілерге жатады; әрбір ампуланың дозасы және керегіне сай қанша ампула
жіберу қажеттілігі көрсетіліп, олар тек
қарапайым рецептімен ғана
жазылады; Мысалы:
Жылқыға: Официналды тәсілі
Rp.: Solutionis Atropini sulfurici 1% - 5,0
D.t.d.
№ 3 in ampullis
S.
үш рет жылқы
Rp.: Solutionis Arecolini hydrobromici 10% - 5,0
D.t.d. № 2 in ampullis
S. 2
рет жылқы терісінің астына терісінің астына
Енгізу мақсатымен медициналық ампулаға құйылған препараттарды
пайдалануға болады: ол үшін 1 рет енгізу мақсатымен бірнеше ампула жазу
керек.
Мысалы: Глюкозаның дозасы сиырға 40,0 г бір ампулада 20% - 10 ml
глюкоза бар. Күре тамырға бір инъекцияға рецепт жаз.
Rp.: Solutinis Glucosi – 20% -10 ml
D. t. d. № 20 in ampullis
S. Венаға бір инъекцияға 200 мл
Есептеуі:
1
әдісі. 1) 20(%) г ----100 мл 2) 1 ампулада---- 2,0 г
х г------- 10 мл
х ампула ---- 40,0 г
х = 20 х 10 /100
х = 1 х 40,0/ 2,0
х = 2 г
х =20 ампула
2 әдісі. 1) 20 г – 100 мл
2)
1 ампулада – 10 мл
40
г – х мл
х ампула – 200 мл
х = 40 х 100/ 20
х =1 х 200/ 10
х =200 мл
х = 20 ампула
