АқШ зейнетақы жүйесі

XX ғасырда дамыған мемлекеттер арасындағы зейнетақы жүйелерінің бірқалыпты ұқсастығы байқала бастады. Солтүстік Америкада мемлекеттік жасына байланысты зейнетақының таралуы салыстырмалы баяу жүрді.

АҚШ-та үкімет 1920 жылдары қажеттілікке негізделген зейнетақы жүйесін енгізе бастады. 1934 жылы бұл жүйе 28 штатта жұмыс атқара бастады. 1935 жылы АҚШ-та федеративті зейнетақыны сақтандыру жүйесін енгізді.

1937 жылы туған азаматтар үшін зейнеткерлік жас 65 жастан басталады. Ал, 1943 жылдан бастап 1955 жыл аралығында туған азаматтар үшін толық зейнеткерлік жас 66 жас. 1960 жылдан кейін туылған азаматтар үшін 67 жасқа толғанға дейін зейнеткерлікке шығу кезеңі біртіндеп артып келеді. АҚШ-тағы зейнеткерлік жастың өсуі бүкіл ел бойынша орташа өмір сүру ұзақтығының артуымен байланысты құбылмалы болып келеді.

Бұл жүйенің ерекшеліктері:

• 
  АҚШ-та зейнетке шығу жасына жетпестен зейнеткерлікке шығуға болады, бірақ зейнетақы толық берілмейді.
  
• 
  Жұмыс істейтін зейнеткердің жылдық табысы лимиттен асатын болса, оның лимиттен асқан әр доллары үшін зейнетақысынан 50 цент ұсталып қалады. Бұл азаматтың толық зейнеткерлік жасқа толған айына дейін жалғасады.
  
• 
  Әлеуметтік қамсыздандыру бағдарламасына сәйкес, толық зейнеткерлік жасқа жеткен азамат зейнетке шықпай тұрып тапқан ақшасының 44%-ын алатын болады.
  

2017 жылғы дерек бойынша Қытайда 200 миллионнан астам қарт адамдар өмір сүруде. Қытайлық билік халықтың белсенді қартаюына байланысты зейнетақы жүйесіне түзетулер енгізген жоқ, сондықтан қарт адамдар қытайлықтардың қайыршылық шегіне жетейін деп отыр.

Зейнетақымен қамтамасыз етудің негізгі шарттары:

• 
  Ерлердің жасы — 60 жас, әйелдерге — 55 жыл.
  
• 
  Физикалық қиын жұмыспен айналысатын әйелдердің жасы — 50 жыл.
  
• 
  Тәжірибесі — 15 жыл.
  
• 
  Мемлекеттік немесе өнеркәсіптік кәсіпорындардағы еңбек қызметі.
  
• 
  Жеке бизнес жүргізу.
  

Азаматтардың мына санаттары мемлекеттік зейнетақы алуға мүмкіндіктері бар:

• 
  лауазымды тұлғалар;
  
• 
  менеджерлер;
  
• 
  өнеркәсіптік өндірісте жұмыс істейтін адамдар;
  
• 
  жеке кәсіпкерлер;
  
• 
  ауылдық елді мекендердің тұрғындары — жалақыдан 10% зейнетақы төлемдерін алады.