«АРСЕЛОР МИТТАЛ ТЕМІРТАУ» АҚ

Теміртау» АҚ

- Кокс цехы.

Кокстеу кезінде негізгі ӛнім химиялық жинауқтау цехына, түзетуге, шайыр балқыту цехына түсіп, соның нәтижесінде түзілген химиялық ӛнімдерді алатын - кокс және оған байланысты газ және шайыр пайда болады.

Агломерат ӛндірісі. Агломерат ӛндірісінің жобалық қуаты жылына 6 млн. тоннаны құрайды. Орташа сақтау қоймалары, зарядтау материалдарын және шламдарды, агломерат зауыттарын, домна пештер цехын және шлакты қайта ӛңдеу цехын құрайтын бӛлгіш комбайнды қамтиды. Ұнтақтау және сұрыптау фабрикасы агломератты ӛндіруге арналған материалдарды қабылдауды, ұсақтауды, қоймалауды және орташалауды қамтамасыз етеді. Жалпы агломерациялық алаңы 1008 ш.м. үш агломерация машинасы. домна пештің цехының қажеттіліктері үшін агломерат шығарады. Шикізат ретінде Ӛркеннің кендері мен концентраттары, сондай-ақ «ССГПО» АҚ концентраттары мен түйіршіктері пайдаланылады. Ағын ретінде – әктас, доломит және әк ӛнімдері қолданылады.

Домна цехы конвертор және құйма құю цехы үшін қайта жасалған және құйма шойындар балқытады.

Домна цехының құрамына ДП1 – 1719 м3, ДП2 – 2291 м3, ДП3 – 3200 м3 және ДП4 – 3200 м3 кӛлемді тӛрт пеш кіреді. ДП-2 – техникалық жабдықтау, сенімділік және қоршаған ортаға әсер ету бойынша жаңа буын бірлігі. Домна пешін қайта жаңғырту «АрселорМиттал Теміртау» компаниясының ең ауқымды және қымбат инвестициялық жобаларының бірі болды. Пештің жобалық қуаты жылына 1,3 млн. тонна шойын құрайды.

Қайта құру нәтижесінде пештің кӛлемі 300 текше метрге артып, оның ӛнімділігі 15% -ға артты. Сонымен қатар күрделі жӛндеуден кейін пеш еуропалық деңгейге сәйкес келеді. Жобаның бірегейлігі пештің барлық бӛліктерінде заманауи жабдықтарды орнатуда негізінен батыс ӛндірісінің компоненттері қолданылған. Жобалық құжаттаманы «Арселор Миттал» компаниясының құрамына кіретін PAUL WURTH компаниясы металлургиялық зауыттың жобалау-конструкторлық бӛлімімен бірлесіп әзірледі. Ашық пештің жұмыс істеуі мен оның ӛнімділігін қамтамасыз ететін, сондай-ақ коксты тұтынуға байланысты жаңа, еркін ағынды құю құрылғысы орнатылған. Сонымен қатар, қайта құру барысында Калугиннің жаңа ауа жылытқыштары салынды. Олар жарылыс температурасын 1230 градуста ұстауға мүмкіндік береді. Осындай жылытқыштар әлемдегі ең үздік металлургиялық зауыттарда, оның ішінде Арселор Миттал зауытына да орнатылды. Барлығы шамамен 230 құрылғы.

Тегіс құю ауласы жұмыс орнында таудың жұмыс жағдайын жақсартуға және қауіпсіздікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Шойын шырақтарын ашу және толтыру үшін жаңа құрылымдағы шағын ӛлшемді машиналар орнатылады. Шойын мен шлактың бар шұңқырлары қорғалған, қалдық газдар ұсталып, тазаланып, содан кейін ғана атмосфераға шығарылады. Жаңа пештің газы енді жаңа қазандықта бу шығаруға қызмет етеді. Шойын шығару үшін қазіргі заманғы жоғары технология қолданылады. Шойын темір кендерін домна пештерінде балқыту арқылы алынатын ӛңдеудің бастапқы ӛнімі.

8

Болат балқыту. Болат балқыту ӛндірісіне оттегі конвертерлік цех және үздіксіз құю машинасының 3 желісі бар. Үздіксіз құю машинасы – МНЛЗ-3 операциялық конвертер цехының аумағында 130130 және 150150 мм ӛнімдерді ӛндіруге арналған. Машинаның ӛнімділігі жылына 1,2 млн тонна есептеледі, бұл жылжымалы құрамның қажеттіліктерін қамтамасыз етеді. МНЛЗ-3 қолданыстағы цехқа толығымен бейімделген.

Конвертер цехында қуаттылығы 300 тонна болатын екі оттегі конвертері және 2000 тонналық екі араластырғыш бар. Екі жылжымалы пештер, жылына 2,6 миллион тонна тақтайша шығаратын екі радиалды үздіксіз құю машиналары бар. Фосфор шойынынан жасалған конверторлық болатты ӛндірісте металл балқытудың заманауи әдістерінің кешені пайдаланылады.

Илектеу ӛндірісі. Илектеу ӛндірісінде ыстықтай илектеу цехы, екі суықтай илектеу цехы және полимерлік қаптамалар желісі бар ыстықтай мырыштау және алюминирлеу цехы бар.

Ыстықтай илеу. Ыстықтай илеу алдында тақтайшаларды іріктеп алу, мырышталған және қалайы қапталған болаттың сапасына тікелей әсер ететін металл қоспалары мен кеңістіктегң басқа да ақауларды қоспағанда, тұтқырлықтан босатылған металдың сапасын қамтамасыз етеді. Илектеудің температурасы мен жолақты тексеруді қатаң бақылау арқылы механикалық қасиеттер оның барлық бағыттарында бірдей. Металдың тұрақты қалыңдығын қамтамасыз ету үшін желіде үздіксіз қалыңдығын бақылау жүйесі бар.

Суықтай илеу. Суықтай илектеуге дейін ыстықтай илектелген металдың беті екі қайнатқыш жолақта тұз қышқылымен қайнатылады. Содан кейін қажетті қалыңдығына қарай жолақ 5 немесе 6 торлы суықтай илектеу диірменінен ӛтеді. Бұл кезеңде шеттері кесіледі. 5 торлы цехтың жобалық қуаты жылына – 1300 мың тонна, ал 6 торлы цехтың қуаты – 850 мың тонна.

Ақ қалайы. Технологиялық процесс келесі ӛңдеу қадамдарын қамтиды:

• 
  кӛміртекті болаттан жасалған суықтай илектеу;
  
• 
  жолақты жырту және дайындау механикалық қоспаларынан бетінің электролитті тазалануы;
  
• 
  негізгі үрдісті, электролитті калмалауды (үш желінің жобалық қуаты жылына 375 мың тоннаны құрайды) майсыздандыру және жолақты дайындау;
  
• 
  парақтарды кесу.
  
• 
  Ыстықтай мырыштау және альюминирлеу цехы (ЦГЦА). Негізгі агрегаттар:
  
• 
  жылына 620 мың тонна жалпы ыстық алюминий-мырыш жабынының жиынтығы;
  
• 
  кӛлденең кесу жиынтығы;
  
• 
  роликті құрастыру машинасы;
  
• 
  Жобалық қуаты жылына 85 мың тонна болатын полимерлік жабындардың желісі.
  

9

қаптауды, қаптаманың қалыңдығын бақылауды, температураны, салқындатуды, металды байытуды және байытуды, пасивацияны және қапталған илемді майлауды қамтиды.

Полимерлік жабындымен қапталған илек. Полимерлі жабындысын қолдану технологиясы жолақты химиялық препараттаудан, жолақта бояуды қолданудан, бояудың полимерлеуі (бекітілуі) үшін жолақты жылу ӛңдеуден тұрады. Міндеті – жабынды біркелкі қолдану, біркелкі кеңістікті алу және қажетті қаптау қалыңдығы. Боялған болатты қаптау автоматтандырылған желілерде илектеу әдісімен жүргізіледі. Илек ӛнімдерін бояу үшін полимерлі жабын пайдаланылады.

Сұрыпты илек. Сұрыпты илекті ӛндіру қарапайым сапалы кӛміртекті болатты немесе тӛмен легірленген болат маркаларын пайдаланғанда, прокат зауытында ыстық илектеу әдісімен жүзеге асырылады. Роликті цех, құрылыс индустриясы мен машина жасау үшін әртүрлі металл бұйымдарын: арматура, шеңбер, квадрат, жолақ, бұрыш, швеллер ӛндіруге арналған. Фабриканың қуаттылығы – жылына 400 мың тонна ӛнім. Роликті диірмен құрамында торларды тегістеу, аралық және аяқталу топтары, прокатқа арналған жылу ӛңдеу жүйесі, тоңазытқыш, кесу орны және жӛнелтуге арналған дайын бұйымдарды жасау кіреді.

Бірыңғай жӛндеу және орнатуды басқару. Біртұтас жӛндеу және орнату департаменттері «АрселорМиттал Теміртау» АҚ-ның басқару құрылымының дербес құрылымдық бӛлімшесі болып табылады және тікелей жӛндеу жұмыстарының директорына бағынады.

БЖОБ-ның негізгі мақсаты: «АрселорМиттал Теміртау» АҚ бӛлімшелерінің механикалық жабдықтарының сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету, ең аз еңбек, материалдық және қаржы ресурстарын жұмсайтын бәсекеге қабілетті ӛнім шығаруға қажетті.

БЖОБ жоспарлары:

• 
  Жабдықтар мен агрегаттарды ағымдағы және күрделі жӛндеу;
  
• 
  «АрселорМиттал Теміртау» АҚ бӛлімшелерінің жабдықтарын пайдалануды қамтамасыз ету үшін қажетті жартылай фабрикаттар, қосалқы бӛлшектер мен ауыстыру жабдығы;
  
• 
  «АрселорМиттал Теміртау» АҚ жабдықтарының бӛлімшелерінің жұмысын қамтамасыз ету үшін қажетті жӛндеу жұмыстарын жасау;
  
• 
  «АрселорМиттал Теміртау» АҚ бӛлімшелерінің жӛндеу және техникалық қызмет кӛрсету қажеттіліктері үшін металл ӛндіру.
  
• 
  БЖОБ профилактикалық қызмет кӛрсету кестесін әзірлейді, негізгі бірліктер мен жабдықтар мен мерзімдерді реттейді, ӛндірістік қажеттілікке байланысты жӛндеу жұмыстарын жүргізеді.
  

• 
  Жылу электр орталығы – бу шығаратын станция;
  
• 
  ЖЭО-2;
  
• 
  Бу электр станциясы (ПСЦ);
  
• 
  Оттегі цехы;
  
• 
  Газ цехы;
  

10

• 
  Сумен жабдықтау цехы (ЦВС);
  
• 
  Гидротехникалық құрылыстар мен гидротранспорт (ГТСиГ) цехы;
  
• 
  Тазарту зауыттары цехы (ЦОС);
  
• 
  Металлургиялық дүкендердің энергетикалық жабдықтарын жӛндеу цехы (ЭнРЦ);
  
• 
  Металлургиялық дүкендердің электр жабдықтарын жӛндеу цехы (ЦРЭМЦ);
  
• 
  Электрмен жабдықтау цехы (ЭРЦ);
  
• 
  Желі және қосалқы станциялар шеберханасы (ЦСП);
  
• 
  Технологиялық диспетчерлендіру цехы (ЦТД);
  
• 
  Желдету цехы;
  
• 
  Орталық зауыт электротехникалық зертханасы (ЦЗ ЭТЛ);
  
• 
  Орталық жылуэнергетика зертханасы (ЦТТЛ).
  

ЖЭО-2 – электр және жылу энергиясымен, химиялық тазартылған және тұщы сумен шеберханаларды қамтамасыз ету. Сонымен қатар, ЖЭО-2 Теміртау қаласына жылу мен электр энергиясын береді. ЖЭО-2 орнатылған қуаты – 435 МВт/сағ.

Бу электр станциясы – зауыттың цехтар мен ӛндірістік нысандарын энергетикалық тасымалдаушылармен (бу, сығылған ауа, химиялық тазартылған су) әр түрлі параметрлермен қамтамасыз етуге арналған.

Оттегі цехы ауаны бӛлу ӛнімдерін (оттегі, азот, аргон) ӛндіруді қамтамасыз етеді, сондай-ақ тұтыну цехтары үшін шикі және құрғақ сығылған ауаны шығарады. Оттегінің ӛнімділігі сағатына 144000 текше метрді құрайды.

Кӛлік департаменті. Кӛлік қызметтеріне мыналар кіреді:

• 
  Кӛліктік логистика, жүк және коммерциялық жұмыстар департаменті;
  
• 
  Сыртқы кӛлікті, жүк және коммерциялық жұмыстарды ұйымдастыру;
  
• 
  Автокӛлікпен жүретін зауыттың ӛндірістік циклін қамтамасыз ететін автокӛлік бӛлімі, комбайн персоналын тасымалдауды, автокӛлік
  

• 
  Темір жол кӛлігін басқару. ТЖКБ мыналарды қамтиды:
  
• 
  Ӛндірілетін жолды ағымдағы жӛндеу және жӛндеу бойынша теміржол трассаларын, ғимараттар мен құрылыстарды жӛндеу және техникалық қызмет кӛрсету, жол және қар тазалау құралдарын пайдалану цехы.
  
• 
  Жылжымалы құрамның цехы локомотивтерде, арнайы вагондарда және станцияларда күнделікті жӛндеу жұмыстарын жүргізеді.
  
• 
  Техникалық қызмет кӛрсету цехы ішкі, оның ішінде технологиялық, тауарларды тасымалдауды, сондай-ақ шеберханалар мен ӛндірістердің фронттарыда жүкті тиеу-түсіру жұмыстарын ұйымдастырады.
  

11

Кӛмір департаменті 1996 жылғы маусымда құрылды және коксталған кӛмірдің ӛндірістік қуаты жылына 7 миллион тоннадан астам болды. Кӛмір департаментінің шахталарында пайдалы қазбаларды ӛндіру жерасты әдісімен жүзеге асырылады. «АрселорМиттал Теміртау» АҚ кӛмір департаментінің құрамына кіреді:

• 
  Абай кеніші (бұрынғы Калинин кені) 1961 жылы пайдалануға берілді. Абай кенішінің ӛндірістік бірлігі ретінде 1998 жылы екі кенішті: Калинин кеніші мен Абай кенішін біріктіру арқылы құрылды. Тау-кен кӛмір сорты
  

• 
  «Саранская» шахтасы 1955 жылы пайдалануға берілді. Шахтаның жобалық қуаты жылына 1,8 млн. тонна кӛмірді құрайды. Ӛндірілетін кӛмір сорты – KР.
  
• 
  «Қазақстан» шахтасы 1969 жылдың маусымында пайдалануға берілді. Тау-кен кӛмір сорты – КЖ, 1К.
  
• 
  «Шахтинск» шахтасы 1973 жылы пайдалануға берілді. Жобалық қуаттылығы жылына 1,8 млн. тонна кӛмір. Тау-кен кӛмір сорты – Ж, КО, КЖ.
  
• 
  «Тентек» шахтасы 1979 жылы қолданысқа берілді. Жобалық қуаты жылына 4 млн.тонна кӛмір есептелген. Тау-кен кӛмір сорты – КЖ, К, Ж.
  
• 
  Костенко шахтасының жұмысы 1934 жылы – Гигант-А және Гигант-Б шахталары салынған кезде басталды. 1934 жылы 13 тамызда «Гигант-А» шахтасы 1934 жылы 27 шілдеде ұшақ апатында қайтыс болған
  

• 
  В.И. Ленин кен орны 1964 жылы пайдалануға берілді. 1968 жылы 1/2 шұңқырымен «Инклинттен» біріктірілді. Кеніштің жалпы қуаты жылына 2,1 млн. тонна кӛмірді құрады. Тау-кен кӛмір сорты – КЖ.
  
• 
  Тусуп Күзембаев кеніші 1959 жылы пайдалануға берілді. 1998 жылы КСРО-ның 50 жылдық мерейтойымен аталды. Кен орнының жобалық қуаты жылына 1,6 млн. тонна кӛмірді құрайды. Тау-кен кӛмір сорты – К.
  
• 
  «ЦОФ Восточная» тау-кен байыту комбинаты. «Восточная» орталық кен- байыту фабрикасы 1980 жылы жобалық қуаты жылына 6 млн. тонна қарапайым кӛмірмен пайдалануға берілді және Қазақстан Республикасындағы ірі кӛмір ӛндіруші кәсіпорын болып табылады. Қазіргі уақытта зауыт KЖ, K дәрежесіндегі отқа тӛзімді кӛмірлерді және
  

Қарағанды облысының аумағында орналасқан жер үсті қосалқы кәсіпорындары (Қарағанды, Сарань, Абай, Шахтинск):

12

• 
  «Тау-кен машиналары» зауыты;
  
• 
  РГТО зауыты;
  
• 
  НОММ зауыты;
  
• 
  «Углесервис» мамандандырылған шахтаны түзетін және реттейтін кәсіпорын;
  
• 
  «Спецшахтомонтаждегазация» басқармасы;
  
• 
  Технологиялық кӛлік департаменті;
  
• 
  Шахта мен жӛндеу жұмыстарын басқару;
  
• 
  «Энергуголь» ӛндірістік басқару;
  
• 
  Қарағанды кӛмір электростанциясы;
  
• 
  Қарағанды қаласындағы «Шахтоосушение» құрылыс-монтаждау бӛлімі;
  
• 
  Қарағанды жүк тасымалдау бӛлімі.
  

• 
  «Ӛркен» ЖШС Лисаковск филиалы (Қостанай облысы);
  
• 
  «Ӛркен-Кентоба» ЖШС ӛкілдігі «Ӛркен» ЖШС (Қарағанды облысы);
  
• 
  «Ӛркен-Атансор» ЖШС Ӛскемен ӛкілдігі (Ақмола облысы);
  
• 
  Ӛркен-Атасу ЖШС ӛкілдігі (Қарағанды облысы).
  

«Ӛркен» ЖШС-нің Лисаковск филиалы темір кенінің тӛрт бӛлімшесінің бірі болып табылады («Ӛркен» ЖШС). Оның тарихы 1949 жылы Лисаковское қоңыр- олеолит рудаларының алқабын ашумен басталды. Бұл алқаптың негізгі ерекшелігі кеннің жер бетінде орналасқандығында. Кеннің бұлай орналасуы елеусіз капитал мен операциялық шығындармен заманауи жоғары технологиялық тау-кен техникасын пайдалану арқылы кен орнын тиімді және үнемді дамытуға мүмкіндік береді.

«Ӛркен-Кентобе» ЖШС Ӛркеннің ӛкілі. Кентобе темір рудасы Қарағанды қаласының Қарқаралы ауданында орналасқан. Жалпы геологиялық қорлар 131,6 млн. тоннаны құрайды, оның ішінде ашық жұмыстар 22,6 млн. тонна.

Кентобе кені – жақсы магнитті қасиеттері бар аздап байытылған шикізат. 2001 жылдың 16 ақпанынан бастап кәсіпорын «АрселорМиттал Теміртау» АҚ темір рудасы департаментінің мүшесі болып табылады. Оның құрылымына мыналар кіреді: тау және ұсақтау учаскелері, теміржол және автомобиль кӛлігі, техникалық бақылау бӛлімі, электр станциясы, әкімшілік персонал.

«Ӛркен-Атасу» ӛкілдігі «Ӛркен» ЖШС 2003 жылдың 6 қаңтарында темір рудасы бӛлімшесінің мүшесі болды. Негізгі қызмет түрлері «Батыс Қаражал» кен орнының темір рудасын ӛндіру, ӛңдеу және байыту және кейіннен дайын ӛнімді, темір рудасының концентратын, негізгі тұтынушы – «АрселорМиттал Теміртауға» жеткізу.

«Ӛркен-Атансор» ЖШС-нің ӛкілдігі – ӛте жас компания. 2004 жылдың 12 қарашасында «АрселорМиттал Теміртау» АҚ («Ӛркен» ЖШС) темір рудасы бӛліміне енді. «Атансор» кен орны Ақмола облысының Еңбекшілдер ауданында, Степногорсктан 80 шақырым жерде орналасқан. Мұнда марит және магнетит

13

кендері ӛндіріледі. «Атансор» кен орнының геологиялық жағдайлары оны ең тиімді түрде - ашық әдіспен әзірлеуге мүмкіндік береді.

«АрселорМиттал Теміртау» компаниясы ӛнеркәсіптің жүзеге асырылуын және келесі 4.0 индутстриясын енгізу жұмыстарын жүргізіп жатыр:

• 
  MES Ӛндіріс Менеджменті Жүйесі (ӛндірісті басқару жүйесі). MES- жүйелері автоматтандырылған технологиялық процестерді басқару жүйелерінің мыңдаған датчиктерімен жасалатын деректердің үлкен кӛлемін жинауға және ӛңдеуге мүмкіндік береді. «АрселорМиттал Теміртау» АҚ-да MES пилоттық жобасы үздіксіз құю (үздіксіз құюға арналған барлық машиналарда), ыстықтай илектеу цехында және прокат зауытына сәтті енгізілді.
  
• 
  SAP жүйесінің бағдарламалық жасақтамасы. Кәсіпорынның ішкі процестерін басқаруды автоматтандыруға, процестердің ашықтығын арттыруға, қызметтің тиімділігін талдауды және деректерді жинау процесін жеңілдетуге мүмкіндік беретін бірқатар функционалдық бірліктерді табысты іске асыруда.
  
• 
  Вагон нӛмірлерін танитын салмақтық кешендер. Жүйе зауыттың периметрін қамтитын вагондар сандарын тану арқылы ӛлшенген теміржол кешендерін басқаруға мүмкіндік береді.
  
• 
  Автомобильдер мен теміржол кӛліктеріне GPS мониторинг. Кӛлік құралының қозғалыс бағытын нақты уақыт режимінде қадағалауға, отын шығынын бақылауға, қозғалтқыш сағаттарын, жол жүру уақытын, бос уақытты, жүгіруді, орташа және ең жоғары жылдамдықты бақылауға мүмкіндік береді.
  
• 
  Бұлтты технологияларға кӛшу. «O365» ДК пайдаланушыларына файлдар бұлт қоймасын пайдалануға, ақпаратты орналастыру үшін порталды қолдануға, кез-келген құрылғыдағы құжаттармен және кестелермен жұмыс істеуді және т.б. пайдалануға мүмкіндік береді.
  
• 
  Бет биометриясының технологиясына негізделген (Система контроля доступа, СКД) жүйесі. СКД - осы аумаққа қолжетімділікті басқаруға, персонал мен келушілердің деректер базасын сақтауға, қызметкерлер мен мердігерлердің жұмыс уақытын есепке алуға, SAP HR жүйесімен біріктіру кезінде жалақыны есептеуге және терроризм қаупін барынша азайтуға мүмкіндік беретін бағдарламалық және аппараттық құралдардың үйлесімі.
  

14