Ӛнеркәсіптік революция ӛндірісті механизациялау үшін қажетті жағдайларды жасады, бірінші кезекте, жіп, тоқу, металл және ағаш ӛңдеу.
Электр қуатының механикалық кӛздері пайда болғанда – электрлік қозғалтқыштар мен тұрақты және айнымалы ток (динамикалық машиналар, генераторлар) пайда болды, энергияны генерациялауды орталықтандырып, оны қашықтықта айтарлықтай ауыстырып, тұтыну орындарында дифференциалды пайдалану мүмкін болды. Сонымен қатар, генераторлардың кернеуін автоматты түрде тұрақтандыру қажеттігі туындады, бұл ретте олардың ӛндірістік қолданылуы шектелді. Тек кернеу реттеушілері ӛнертабысынан кейін электр қуатын ӛндіріс жабдықтарын жүргізу үшін қолданылды. Энергия беріліс шахталары мен машиналардағы белбеу дискілері арқылы таратылатын бу қозғалтқыштарымен қатар, таратқыштарды айналдыруға арналған бу қозғалтқыштарын алғаш орналастырған электржетек біртіндеп таратылып, жеке қолданысқа ие болды, яғни машиналар жеке электр қозғалтқыштарымен жабдықтала бастады.
Орталық трансмиссиядан жекеге кӛшу ӛңдеу технологиясын жетілдіру және экономикалық тиімділікті арттыру мүмкіндігін айтарлықтай кеңейтті. Жеке электр қозғалтқышының қарапайымдылығы мен сенімділігі машиналардың энергетикасын ғана емес, оларды басқаруды механикаландыруға мүмкіндік берді. Осы негізде әртүрлі станоктар, кӛп станциялық станоктар және автоматтандырылған желілер пайда болды. Автоматтандырылған электржетекті кеңінен қолдану кӛптеген ӛндірістерді механикаландыруға мүмкіндік беріп қана қоймай, ӛндірісте заманауи автоматтандырудың басталуын белгіледі. Осылайша
«Ӛндірісті автоматтандыру» термині пайда болды.
Ӛнеркәсiптiң, кӛлiктiң, коммуникацияның, сауда мен әртүрлi қызметтердiң автоматтандыру саласында кеңiнен таралуына жоғары экономикалық тиiмдiлiк пен технологиялық қажеттiлiк әсер етті. Оның негізгі алғышарттары: экономикалық ресурстарды неғұрлым тиімді пайдалану - энергетика, шикізат, жабдықтар, еңбек және инвестициялар. Сонымен бірге сапа жақсарып, ӛнімнің біртектілігі қамтамасыз етіліп, қондырғылар мен құрылыстардың сенімділігі артады.
Металлургия ӛнеркәсібінде автоматтандырылған пештерде шамамен 95% шойын және 90% болат балқыды; Алғашқы автоматтандырылған илектеу станоктары пайдалануға берілді. Мұнай ӛңдеу зауыттарында автоматты қондырғылар іске қосылды. Газ құбырларын телемеханикалық бақылау жүзеге асырылды. Кӛптеген сумен жабдықтау жүйелерін автоматтандыру да іске асырылды. Автоматты бетон зауыттары жұмыс істей бастады.
Метал ӛңдеу ӛнеркәсібінде бағдарламаларды басқару жүйесі бар машиналар пайда болды. Роторлы автоматты желілер жаппай ӛндіріс үшін пайдаланылды. Жарылғыш химия ӛнеркәсібінде процестерді телемеханикалық бақылау кең таралған. Машина жасауда - тракторларды, машиналарды және ауылшаруашылық техникаларын ӛндіру - автоматтандырылған желілер іске қосылды.
Автомобиль қозғалтқыштары үшін поршенді автоматтандырылған зауыт іске қосылды. ГЭС қондырғыларын автоматты басқару жүйесіне кӛшу аяқталды,
|