Ароматты көмірсутектер (Арендер)



жүктеу 0,53 Mb.
бет2/5
Дата08.10.2023
өлшемі0,53 Mb.
#43700
түріҚұрамы
1   2   3   4   5
5-апта Ароматты көмірсутектер

Н
Н
120 0
0,140 нм
Хюккельдің ароматикалық ережесі. Кез-келген жазық орналасқан тұйық система ароматты болады, егер оның құрамындағы гибридтелмеген π электрондарының саны 4n+2 тең болса (n=0, 1, 2, 3 және т.б.).
бензол
нафталин
1
2
5
4
3
2
1
6
3
6
7
8
5
4
9
10
6=4n+2
n=1
10=4n+2
n=2
Арендердің номенклатурасы

қосылыс

тарихи

рационалды

систематикалық

толуол

метилбензол

ксилол

диметилбензол

1,2-диметилбензол

стирол

винилбензол

п - ксилол

диметилбезол

1,4-диметилбензол

СН3
СН3
СН3
СН3
СН3
СН=СН3
Бензол мен толуолдың радикалдары:
СН2 -
СН3
СН3
СН3
СН3
фенил
толуол
о - толил
м - толил
п - толил
бензил
Арендердің изомериясы.
СН3
СН3
орто-диметилбензол
(о-ксилол)
СН3
СН3
СН3
СН3
мета-диметилбензол
(м-ксилол)
пара-диметилбензол
(п-ксилол)
Молекулада үш орын басушы болса.
СН3
СН3
қ - үшметилбензол
1,2,3-үшметилбензол
СН3
СН3
СН3
СН3
сим – үшметилбензол
1,3,5 - үшметилбензол
ас – үшметилбензол
1,2,4 - үшметилбензол
СН3
Н3 С
СН3
Арендердің алынуы
1. Сәйкес алкандарды катализатор қатысында ароматтап дегидрлегенде (риформинг) бензол мен оның туындылары түзіледі:
2. Циклогексан мен оның гомологтарын дегидрлеп алуға болады. Н. Д. Зелинский мұнайдың құрамындағы циклогександы Pt, Pd катализаторлары қатысында 300°С температурада дегидрлеп бензол алды:
3. Ацетиленді белсендендірілген көмір қатысында қыздырып бензол алуға болады:
4. Бензолдың гомологтарын катализатор (алюминий хлориді немесе темір (III) бромиді) қатысында бензолды алкилдеп алуға болады. Фридель-Крафтс-Густавсон реакциясы (AlCl3) (1877):
5. Бензой қышқылының тұздарын сілтімен қосып айдау арқылы бензол алады:
C6H5COONa+NaOH
C6H6+Na2CO3
6. Бензол гомологтарын галоген туындылардан Вюрц-Фиттинг (1864) реакциясы бойынша жеңіл алады:
C6H5 Br+2Na+BrC2H5
C6H5-C2H5 +2NaBr
7. Ароматты кетондарды тотықсыздандыру арқылы бензолдың алкил туындыларын алады (Клеменсен):
C6H5 –СО-СН3 +2Н2 Н2О
Тотықсыздану реакциясы қышқылдық ортада мырыш амальгамасының қатысуында жүреді.
C6H5-C2H5 +
Химиялық қасиеттері
Орынбасу реакциялары. Бензол ядросы едәуір тұрақты болғандықтан, бензолға орынбасу реакциялары тән.
  • Галогендену.

  • Галогендермен орынбасу реакциялары темір (III) тұздарының қатысында жүреді:

Электрофильді орынбасу механизмі:
Cl
H
Cl
H+
бензол
π- комплекс

жүктеу 0,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау