Қарауылкелді орта мектебі

оқушылардың білімін пысықтау, машинатану негіздері,

тігін машинасының шығу тарихымен таныстыру,

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыта отырып, көргендерін еске сақтап , оны қайта жаңғыртуға уйрету.

Тәрбиелік мақсаты: әсемдікке, ұқыптылыққа, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, ойын, сұрақ жауап.

Сабақтың көрнекілігі: проектор, слайд, тігін машинасы, плакаттар. Сабақтың барысы:

• 
  Ұйымдастыру кезеңі
  

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру: оқу құралдары

• 
  Өткен сабақты пысықтау
  

Олай болса бастайық.

Балалар менің кеңестерімді

тыңдаңдар :

• 
  Қайшы, ине, түйреуішті барлық жерлерге қойып шығыңдар, сонда оңай табасыңдар.
  
• 
  Егер қайшыны беретін болсаң ұшын қолына тығып ал, қызық болады.
  
• 
  Тот басқан инелер, қайшылар сенің достарың.
  
• 
  Жұмыс орныңда зат көп шашылып жатса жақсы болады, керек затыңды тез тауып аласың.
  
• 
  Тігу барысында инені аузыңа ұста, сонда ешкім таба алмайды.
  

Қол жұмыстарына қажетті құралдар және оларды қандай жұмысқа қолданамыз

Сызбаны толтырыңдар

Кез-келген киімді жылдам әрі сәнді тігетін машинаны бірінші ойлап тапқан – екі сөздің басын құрап айталмайтын, жаза білмейтін, жас шағынан бұзақылықпен аты шыққан Исаак Зингер. Он екі жасында мектепті тастап, үйінен қашып кеткен Зингерге айналада болып жатқан оқиға – құбылыстардың бірде бірі ұнамай, сотанақтық жасау арқылы қарсылық көрсеткісі келе беретін. Актёр болып та байқаған. Жасы 20 – ға толғанда ағаш өңдеу зауытына орналасып, байсалды болғансиды. Бірақ ұзамай оданда жеріп, іші пысқан соң, ағаш өңдейтін машина ойлап табады. Бұл шын мәніндегі жаңалық еді. Қалтаға қомақты қаржы түседі. Енді күллі Нью-Йоркті аузына қарату үшін жұмысы маңдымай жүрген Джордж Зибер екеуі Бостондағы тігін машинасын жасайтын Фелпс дейтін біреудің шеберханасын жалға алып, үшейлеп іске кіріседі. Бірақ, жолдары болмай, тақыр кедейленеді. Сыбайластары Зингердің қолына 40 доллар ұстатып, қайыр-қош деседі.

Осы 40 доллар Зингердің басына бақыт құсы болып қонады. Ол Фелпстің жарымжан тігін машинасын он күн ішінде жетілдіріп, болашақта өз атымен аталатын ғаламат жаңа тігін машинасын ойлап шығарады. Сонымен, он бірінші күні ғажайып тігін машинасы дүниеге келеді. Бұл 1850 жылдың басы еді. Оның бұрынғы сыбайластары Зибер мен Фелпс оның табысына ортақтасуды ойластырады. Белгілі адвокат Э.Кларктың көмегімен Зингер барлық пәле жаладан құтылып, тәуелсіз өнер тапқыш атанады, адам қатарына қосылады. Кларктың арқасында Зингердің даңқы артып, оның тігін машиналарын Америка емес, Европа сатып ала бастайды. Ақыр соңында біздің Қазақстанғада жетіп жығылады. Әлемдік бизнес тарихындағы елден ерек, қияли, ата сақалы аузына түскенше оқида, жазада алмаған сауатсыз Исаак Зингер мен бүгін де алдын – ала есеппен ойлап пішетін Кларк есімдерінің ел жадында мәңгі сақталу сыры осындай.
“Машинатану негіздері. Машинаның шығу тарихы”

Тақтаға күннің жадысын жазу. Дәптермен жұмыс.

Машина- бұл материалдарды, энергияны өңдеуге арналған, механикалық қозғалыс жасайтын құрылғы. Тігін машинасы аяқ киім, киім және тағы басқа тігін бұйымдарын дайындауға қолданылады.

• 
  XV – ғасыр - Леонардо да Винчи – тігін машинасының жобасын ұсынды.
  
• 
  1755 жыл – Англия, Карл Вайзенталь – бір жіпті тігін машинасын ойлап тапты.
  

Тігін машинасы қол жетегінде, аяқ жетегінде және электр жетегіндегі машиналар болып бөлінеді. Заманауи тұрмыстық машинасы негізінен электр тоғының күшімен жүргізіледі.

Тігін бұйымдарын дайындауға арналған жабдықтардың ең негізгісі – тігін машинасы.

Ал сен үйде қол және аяқ жетегіндегі немесе қазіргі заманғы бағдарламамен басқарылатын машинаны қолдана аласың ба ? Мұндай машиналар компьютер көмегімен көптеген тігін операцияларын ( кестелеу, ілмек жасау, түйме қадау және т. б.) орындай алады.

Ең дұрысы, тіке тігісті орындайтын қарапайым машинамен тігуді үйрене бастау керек. Тігін бұйымдарын дайындау көбіне тігін машинасында жұмыс істеуді игеруге байланысты.

ТІГІН МАШИНАСЫМЕН ТАНЫСУ

Биыл сендер заманауи тігін машинасының көмегімен тігіс операцияларын – түзу және ирек тігістертерді сапалы орындай аласыңдар.

Тігін машинасы қол жетегіндегі, аяқ жетегіндегі және электр жетегіндегі машина болып бөлінеді. Жетек – бұл машинаның жұмысшы бөлігін қозғалысқа келтіру қондырғысы.

Заманауи тұрмыстық электр жетегіндегі тігін машинасы өте шағын, оны жұмысқа тез дайындай аласың.

Тігін машинасын жұмыс орнында жарық сол жақтан түсіп тұратындай етіп орналастырады.

Тұрмыстық тігін машинасы өзінің құрылымы, техникалық мүмкіндігі және сыртқы көрінісі бойынша түрліше болып келеді. Бірақ олардың құрылысы, реттеуі және пайдалану ережелерінің көпшілігі ортақ.

(Слайдпен машина құрылысын көрсету)

1-шөрнек құрылғысы; 2-басу табаны; 3-мата жылжытқыш; 4-жіптартқыш; 5- жіп бағыттағыш; 6- жеңқап; 7- жіп орағышқа арналған өзек ; 8-жіп орағыш; 9- айналма дөңгелек; 10-тігіс ұзындығын көрсеткіш; 11- кері жүргіш тетігі; 12-тегіс адымын реттегіш тұтқа;13-жеңқап тіреуі; 14-тұғыр; 15-жіп бағыттағыш; 16-ысырмалы пластина.

Тігін машинасының инесі

Ине – тігін машинасының ең маңызды жұмыс органы. Ине конструкциясын Америкада XIX ғасырдың 30 – жылдарында ойлап тапқан.

1 – колба

2 – қысқа жәнге ұзын сызық

ойық сызықшалары

3 – алмас

4 – көзі

• 
  ине сақтайтын қораптың түбіне магнит салып қойсаңыз, инелеріңіз ешқашан шашылмайды.
  
• 
  ине тот баспас үшын оны сабынға тығып қою керек.
  
• 
  егер үтіктің астына синтетикалық талшықтар жабысса оны ацетонмен сүрту керек.
  
• 
  киім тіккенде жіпті киім түсінен күреңдеу етіп таңдаңыз, себебі катушкада оралған жіп өз түсінен әлдеғайда күреңдеу болып көрінеді.
  
• 
  қалың матаны тігу оңайырақ болу үшін инеге сабын жағыңыз
  

тігін машинасы оқулық, жұмыс дәптері

• 
  1.Жұмыс орнымен таныс. Бұл- тігін машинасы қондырылған және қажетті құрал-саймандар, құрылғылар мен бөлшектер қойылатын үстел . Тігін машинасымен жұмыс жасаған кезде дұрыс отыру ережесін сақтау керек, ережеге кіретіндер:
  
• 
  Түзу отыру;
  
• 
  Басын иіп және денесін сәл ғана алға беріп отыру.
  
• 
  Көз бен жұмыс үстелінің арақашықтығы 30-40 см болу керек;
  
• 
  Қолы машина тұғырында ал, шынтақтары – үстел үстімен деңгейлестірілуі керек;
  
• 
  Тігін машинасымен жұмыс істер кезде жұмыс орны жарық болуы керек. Үстел бетінде тек технологияорындауға арналғанөңделетін бөлшектер, құрал-саймандар мен құрылғылар ғана болуы керек.
  

2. тақтадағы тігін машинасының құрылысы құрылымының негізгі элементтерін анықтап қарап, оларды машинадан тап

3. Өз денсаулығына зиян келтірмес үшін тігін жұмыстарын орындау кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережелерімен таныс:

• 
  Саусағыңды инемен шаншып алудан сақтан;
  
• 
  Шаштың немесе киім шетінің машинаның айналып жатқан бөліктеріне оралып кетуінен және электр тоғының соғуынан сақ бол;
  
• 
  Машина үстінде бөтен заттар болмасын;
  
• 
  Жұмыс соныңда машинаны сөндір және жұмыс орнын тазала.
  

• 
  Тігін машинасының жобасын ұсынған кім?
  
• 
  1870- АҚШ-та Исаак Зингердің ашқан зауыты қалай аталады?
  
• 
  Тігін машинасының атасы кім?
  
• 
  Машинаның құрылысын атаңдар
  
• 
  тігін жұмыстарын орындау кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережелері
  
• 
  Көз бен жұмыс үстелінің арақашықтығы қанша см болу керек?