Айнымалы токтың тармақталмаған тізбектері

Элементтерді тізбектей қосқан кезде (2.5.10-сурет) кернеудің лездік және комплексті мәндері мына қатынастармен жазылады

Векторлық диаграммадан кернеудің комплексті түрдегі өрнегін жазуға болады:

немесе . (2.5.13)

айырымы реактивті кедергі деп аталады, оның комплексті түрі .

;

;

(2.5.14)

өрнектерін комплексті түрдегі толық кедергі деп атайды. Толық кедергінің модулін былай өрнектеуге болады:

ал ток пен кернеу арасындағы бұрыш – мына қатынастан анықталады:

Векторлық диаграммадағы тікбұрышты үшбұрышты кедергілер үшбұрышына түрлендіруге болады (2.5.12-сурет). Кедергілер үшбұрышынан мынадай қатынастар шығады:

Фазалық ығысу оң деп есептеледі, егер .

2.5.12-сурет. Кедергілер үшбұрышы: активті кедергі; реактивті кедергі; толық кедергі, ток пен кернеу арасындағы бұрыш

Тармақталмаған тізбекті тұрақты токтың тізбегі сияқты символдық әдіспен есептеуге болады. 2.5.13-суреттегі тізбекті есептеу үшін толық кедергіні анықтау қажет, яғни мына қатынасты жазуға болады:

2.5.13-сурет. Активті және реактивті элементтері бар тізбек

Сонымен барлық индуктивті кедергі « » символына көбейтіледі, ал барлық сыйымдылықты кедергі « » символына көбейтіледі. Егер , , , , , , онда



. (2.5.21)

Осыдан шығатын қорытынды: барлық тізбекті эквивалентті кедергімен ауыстыруға болады. Бұл кедергі нақты (активті кедергі 5 Ом) және жорамал (индуктивті реактивті кедергі 4 Ом) бөліктерден тұрады.