101
мерейтойын тойлау аясында «Тарихи кеңістіктегі тілдер дамуының өзектілігі» жəне
Қаздауысты Қазыбек бидің туған күніне 350 жыл толуына байланысты «Ұлттық руханият
жəне Қаздауысты Қазыбек би мұрасы» атты ғылыми-практикалық конференциялары
ұйымдастырылды.
Жыл сайын Қазақстан тілдерінің күндері жəне славян жазуының күндері өткізіледі,
оның мақсаты этникалық, тілдік жəне мəдени əр алуандықты тануға негізделген, қазақстандық
ерекшелікті жəне халықның бірлігін нығайту болып табылады.
Облыста 60 этно-мəдени бірлестіктер жұмыс жасайды, олардың 24 облыстық деңгейдегі
этно-мəдени бірлестіктер болып табылады. Тілдерді, мəдениеттер мен əр түрлі халықтардың
салт-дəстүрі мен əдет-ғұрпын сақтау мақсатында, жыл сайын 700 мың теңге көлемінде облыс
əкімінің гранты бөлінеді. Соңғы жылдары өңірлерде Тіл күндерін тойлау кезінде мəдени
бірлестіктерге берілетін, қалалар мен аудандар əкімдерінің гранттары бөлінеді.
Орта білім беру мектептерінің негізінде қосымша сабақтар ретінде поляк, корей, татар
тілдерін оқыту ұйымдастырылған. Жыл сайын этномəдени бірлестіктерде жұмыс жасайтын
курс оқытушылары үшін «Мемлекеттік жəне ана тілдерді оқытудағы өзекті мəселелерə
семинары өткізіледі.
2014-2017 жж. арналған жоспарлармен қарастырылған барлық іс-шаралар, халық бірлігін
күшейтудің негізгі факторы ретінде мемлекеттік тілдің дамуының маңыздылығына
негізделген, жəне азаматтардың рухани-мəдени жəне тілдік қажеттіліктерін толықтай
қанағаттандыруға бағытталған.
БАҚ мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруды жəне мемлекеттік тілдік дамуының
өзекті мəселелері бойынша насихат жұмыстары жүргізілуде.
Облыс телеарналары 2014 жылы – 20 бағдарлама мен 4 бейнебаян, 2015 жылы – 20
бағдарлама мен 8 бейнебаян, 2016 жылы – 20 бағдарлама жəне 5 бейнебаян, 2017 жылы 62
бағдарлама, 37 сюжет жəне 3 бейнебаян ұсынылды: «Мəңгілік ел», «Кешкі ертегілер», «Тіл –
тағдырым» арнайы бағдарламалары, танымдық интеллектуалдық ойындар «Жаңғырық» жəне
«Сыр сандық».
Сонымен қатар, халықтың көпшілігін қазақ тілін үйренуге баулу үшін 2014-2015
ж.облыстық «Қазақстан-Қарағанды» телеарнасы бойынша «Тілашар» үйретуші бағдарламасы
көрсетілді, 2014 жылы көрермендерге «Бірінші Қарағандылық» телеарнасы бойынша
«Тілтану» бағдарламасының қазақ тілінің 34 сабағы көрсетілді.
2017 жылы «Қазақстан-Қарағанды» облыстық телеарнасы бойынша, үш тілге үйрететін
«ТВ сабақ» 48 телесабақтар көрсетілді. Ағылшын тілін үйрететін 6 телесабақ «Балхаш ТВ»
телеарнасы бойынша көрсетілді.
Облыстың жазба БАҚ өкілдері мемлекеттік тіл саясатын насихаттау бойынша
мақалаларды тұрақты түрде жариялайды. Жазба БАҚ жарияланған материалдардың саны 2014
жылы – 300, 2015 жылы – 380, 2016 жылы – 400, 2017 жылы – 670 құрады.
2.1.2.8.1.
Тілдер SWOT-сараптамасы
Оң əсер
Теріс əсер
Ішкі
орта
Күшті жақтары:
1) түрлі іс-шаралар өткізу арқылы
мемлекеттік тілді жəне Қазақстан
халықтары тілдерін насихаттау.
Əлсіз жақтары:
1) мемлекеттік мекемелерде ісқағаздар
жүргізуді мемлекеттік тілге көшіру баяу
жүзеге асырылуда.
102
Сыртқ
ф
о
рта
Мүмкіндіктер
1)
қала
тұрғындарының
мемлекеттік тілді жəне ана тілдерін
үйренуге мұқтаждықтары;
2) орта мектептер мен қаланың
этномəдени бірлестіктеріндегі оқу-
жаттығу орталықтарының жоғары
белсенділігі;
3) мемлекеттік тілде білім алушы
өзге ұлт балаларының санының
көптігі мен жарыстарға қатысу
белсенділігі;
4)
мемлекеттік
тілге
деген
сұраныстың арттыру.
1)
Қауіптер
1) жеке сектор тарапынан сұраныстың
жоқтығынан мемлекеттік тілді меңгерген
тұрғындар санының төмендеуі.
2)
жарнама
агенттіктері
тарапынан
«Қазақстан Республикасы Тілдері туралы».
ҚР Заңдары талаптарының сақталмауы.
2.1.2.8.2.
Тілдердің өзекті мəселелері
- қызмет көрсету саласының қызметкерлері арасында ресми функцияларды орындау
үшін қажетті деңгейде мемлекеттік тілді меңгеруі жеткіліксіз мамандар емес;
- мектеп, оқыту мемлекеттік тілде бар балабақшаларға қажеттілік бар. Оқу мемлекеттік
тілге арналған клубтар желісін кеңейту қажет.
- тілдерге оқыту инфрақұрылымының дамуы жеткіліксіз;
- мемлекеттік тіл аудармашылар сарапшылар құжаттарды толтыру сапасына жауапты
мамандар, оның ішінде мемлекеттік тілді, жəрдемдесу мамандандырылған кадрлардың
жетіспеушілігі;
- білікті мамандар тапшылығы облыстар мен қалалардың басқарма əкімдіктерде
синхронды аудару айналысатын мамандардың болмауы;
2.1.2.9. Ішкі саясат
Ішкі азаматтық қоғам қолдауға бағытталған саясатты анықталған, ұлтаралық жəне
конфессияаралық келісімі, мемлекеттілікті нығайту, əлеуметтік жəне саяси тұрақтылықты
қамтамасыз ету жəне облыстың халық арасында кең қамту дамыту.
Облыста саяси партиялардың филиалдары 6, 75 этно-мəдени бірлестіктер, 1187 үкіметтік
емес ұйымдар 13 бағыттары бойынша, 17 кəсіподақ ұйымдары мен 175 бұқаралық ақпарат
құралдары жұмыс істейтін жұмыс істейді.
Қоғамның əлеуметтік мəселелерді шешуде азаматтық қоғам дамып келе жатқан сұраныс
жыл сайын ҮЕҰ əлеуметтік маңызды жобаларды іске асыру үшін мемлекеттік тапсырысты
қаржыландыру көлемін ұлғайту. Облыс бойынша барлығы 1187 ҮЕҰ, өсіп отырған саны бар:
2014 жылы - 877, 2015 жылы – 1073, 2016 жылы -1159. 2013 жылдан бастап, 2015 жылға қарай
бес ұзақ мерзімді жобалар іске асырылды. 2017 жылдан бастап 7 ұзақ мерзімді жоба жүзеге
асырылуда:
-
«Мүгедек (спорт жəне мүгедек балалардың шығармашылық фестивалі) əлеуметтік
оңалту жөніндегі іс-шаралар ұйымдастыру»;
-
«Облыс ардагерлер ұйымдарының қолдау қызметті ұйымдастыру»;
-
Гендерлік теңдік стратегиясы «(Əйелдер көшбасшылығы мектебі, саясаткер əйелдер
клубы)» аясында ерлер мен əйелдер арасындағы теңдік «жобасын іске асыру»;
-
«ҮЕҰ фестивалінің ұйымдастыру жəне өткізу (əлеуметтік жобалар байқауының
жəрмеңкесі» Жылдың ең үздік ҮЕҰ ҮЕҰ конференциясы)»;
-
«Ақпараттық жəне білім беру орталығы ҮЕҰ жасау»;
-
«Мерейлі отбасы» Ұлттық конкурсы аясында өңірлік іріктеу өткізу;
-
«Қарағанды облысындағы ҮЕҰ қызметін қолдау жəне мониторингілеу бойынша
арнайы сайттың жұмыс жасауы».
Достарыңызбен бөлісу: |
