Араб халифатының мемлекеті мен құқығы

Араб халифатының құрылуы

Араб халифатының мемлекеттік басқармасының құрылымы

Араб халифатындағы жерге меншіктің түрлері

Ислам құқығының негіздері

Глоссарий

Араб халифатының құрылуы

632 жылы Мұхаммед пайғамбар өлген соң қауым басшысы болып Мұхаммед пайғамбардың әрі жақын досы брі кайын атасы Әбу-бәкір (632 634) жарияланды. Ол "Халиф" (орынбасары) деген атак алды. Бұл өте мазасыз кезең еді, Жан-жансы Мединаның билігін мойындағысы келмеген жалған пайғамбарлар шыға бастады. Осындай мазасыз тайпалар арасынан кезең тек із араб жазушылары мен тарихшыларының еңбектерінде “Ар Рида", яғни дінінен безу”, “дінінен бөліну", деген атаққа ие болады. Ал шын мәнінде ол “діннен безгендер” деп саналған тайпалар әлі ислам дінін қабылдамағандар еді. Жалпы Мухаммед пайгамбар елген кезде Ислам дінін қабылдаған араб тайпаларынан ол дінді әлі қабылдап үлгермеген тайпалар көп болатын. Олардың кейбіреулері өздерінің бұрынғы нанымдарында қалғанымен, мединалық қауымның саяси билігін мойындады. Енді біреулерінің арасында ислам дінін қабылдап, Мединаның ықпалына бағынуды жақтайтын топтары болды. Сондай-ақ ислам туралы хабары жоқ, мединалық туымнын оданалын сезінбеген тайпалар да болды.

Араб халифатының мемлекеттік басқармасының құрылымы

ХАЛИФ
УƏЗІР
ЖƏНЕ
БАСҚА ДА ШЕНЕУНІКТЕР
Диван-ал-джунд
(əскерлерді қаруландыру
жəне қамтамасыз ету)
Диван-ал-харадж
(қаржы органдарының
қызметін қадағалау)
Диван-ал-барид
(жолдарды, пошталарды;
халықты құпия бақылау
жəне т.б.)

Араб халифатындағы жерге меншіктің түрлері

Хиджаз – мұсылман қоғамының алғашқы территориясын құрады (Мекке жəне оған тиісті территория) ерекше құқықтық режимді иеледі.

Вакуф – қандай да бір діни немесе қайырымдылық мақсатында иесінің берген жері (мешіттерге, медреселерге жəне т.б.)

Икта – уақытша қызметі үшін берілген жер.

Мульк – жеке феодалдық меншік.

Ислам құқығының негіздері

ҚҰРАН – мұсылмандардың қасиетті қітабы, діни-моральдық қондырмалармен сипатталады.

СУННА – Мұхаммед пайғамбардың (с.ғ.с) күнделікті өмір салтынан (хадистерден) тұрады.

ИДЖМА – діни жəне құқықтық сипаттардағы ұқсас ойлар бойынша «мұсылмандық қоғамның жалпы тұжырымы».

ФЕТВА – жекелеген муфтилердің құқықтық сұрақтар бойынша шешімдері мен ойлары.

Қияс – ұқсастығы бойынша құқықтық істер шешімі.

Құран кітап
Сунна

Глоссарий

Халифат

Феодалдық мемлекет

Хиджаз

Икта

Вакуф

Сунна

Қияс

Мульк

Пайғамбар

Иджма

Фетва

жүктеу 0,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: