39
11.
мониторинг (АЖО-ның жұмыс істеуінің үзіліссіз қаралуы
және алынған нәтижесінің белгілеу);
12.
жоспарлау (әрекет тізбегінің қамтамасыздандырылуы);
13.
жобалау (қолданушы интерфейсінен қамтамасыздандыруы
және дамуы).
40
2 АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН ЖҰМЫС ОРНЫН ҚҰРУ
2.1 АЖО құру үшін программалау ортасын таңдау
АЖО құруды жобалау үшін ең алдымен программалау ортасын таңдап
алу қажет. Компьютерді, программалау ортасын пайдалану технологиясының
жұмыс жасауға өзіне тән талаптар қоятыны белгілі. Сондай талаптардың бірі -
жұмыс жасауға қажетті деректер базасын (МБ) құру. Күнделікті өмірде біздің
кездестіретін нәрселеріміздің барлығы қандай да бір қордың элементтері
болып саналады. Деректер базасымен жұмыс істей білу бүгінгі таңда
компьютермен жұмыс істеудегі маңызды дағдылардың біріне айналды.
Деректер базасын басқару жүйесі (МББЖ) - деректер базасымен жұмыс
істеуге арналған программа. Олардың қатарында DBASE, FOXPRO, т.б.
программалар бар.
Деректер қоймасы қазіргі кезде компьютерді мәліметпен қамтамасыз ету
процесстерінің негізін құрайды және де ол адамның барлық дерлік қызмет
саласына кіреді десе болады.
Деректер қоймасында бір-бірімен байланысқан деректер сақталады.
Коммерциялық компаниялардың деректер қоймасында инвентарлық деректер,
қызметкерлер, келісім шарт, туралы деректер сақталады . Деректер
қоймасымен жұмыс істеуге арналған көптеген коммерциялық деректер
қоймасын басқару жүйелері (ДҚБЖ), Borland компаниясынан Interbase,
Microsoft компаниясынан Access және FoxPro, Corel компаниясынан Paradox,
Oracle Corporation компаниясынан Oracle, FileMaker компаниясынан FileMaker
Pro және т.б. “Деректер қоймасы” термині деректер қоймасының деректері
сақталатын файл деп және сол файлдарды басқаруға арналған ДҚБЖ
программасы деп те айтылады.
Delphi – Windows топтамасының операциялық жүйесiнде жұмыс iстеуге
бағдарланған жоғырғы деңгейдегi программалар құру ортасы. Delphi-де
программа Turbo Pascal тiлiнiң жалғасы болып табылатын Object Pascal
тiлiнде қазiргi заманғы визуалдық технологиямен жасалады. Object Pascal
және Delphi созылмалы, ұзақ эволюцияның нәтижесi және де қазiргi мезетте
ең алдыңғы қатарлы компьютерлiк технологияның өнiмi болып табылады.
Delphi-дiң мүмкiндiктерi консольдық қосымшамен басталып деректер
базасымен аяқталады.
Delphi – де дайын бөліктерді біріктіру арқылы программа құруға болады
және осы құрылған программаны тексеруге және жұмыс істеуге болады.
Delphi – дегі программалаудың бір ерекшелігі, программист өзінің істеп
отырған жұмыстарын шешімдерін, нәтижелерін көзбе – көз көруіне болады
болып табылады (визуалды программалау).
Программаны құруды пернетақта және тышқан арқылы басқаруға
болады. Delphi- дің көптеген элементтері Windows – тің стандартты
41
компоненттеріне ұқсас болып келеді. Delphi – дің интегралдау аймағына
келесі мүмкіндіктермен кіруге болады.
Windows – тың жұмыс аймағында – монитор экранындағы негізгі аймақ
Delphi – дің сілтеуіші орналасуы мүмкін. Оны тышқанмен активтендіру керек.
Бұл нұсқа ең тез және оңай болып келеді.
Компьютер программасын жасауда әйгілі Борланд компаниясы
программаға көптеген жасау программаларын ұсынды. Ол қарапайым Паскаль
тілінен бастап кейіннен Borland Pascal7 түріне айналды. Олардың негізінде
объектіге бағыталған программалау амалдары мен Windows операциялық
жүйе қолданылатын көзбен шолу тәсілі қосылып, бұл компания жаңа
программалық құралды әлемге паш етті. Оның аты грек Delphiп аңызы тұрған
Delphi атымен атаған бұл ұйымның оңалып жаңғырғанын білдірген болар.
Delphi 1, Delphi2, Delphi3, Delphi4, Delphi5, Delphi 6, Delphi 8 версиялары
бірін – бірін толтыра келе, сапа, көркем, ыңғай әлін екпіндетті. Оған қоса
компания Borland атын Inprise атына ауыстырды.
АЖО-ны деректер базасы ретінде құрастырамыз.
Деректер
базасы
дегеніміз
–
ақпарат
сақтауға
арналып
ұйымдастырылған құрылым. Қазіргі жағдайда деректер базасы деректерден
басқа олармен монекуляция жасайтын әдістермен құралдарда сақталады.
Деректер базасын қарастырайық ондағы деректермен көп қызметкерлер
жұмыс істейді бірақта барлық базаға ешкімнің кіруге мүмкіндігі жоқ әр
қызметкер тек қана өзіне тиісті маліметтерді өзгерте алады. Деректер
базасына жақын байланысқан түсінік деректер базасын басқару жүйелері
(система управление базами данных (СУБД)). Деректер базасын басқару
(МББЖ) жаңадан база құруға оны толтыруға, өзгерістер еңгізуге ақпарат
беруге арналған программалық құралдар әлемде әр түрлі. Деректер базасын
басқару бір консепцияға негізделген. Ақпарат қайдан шығады, қалай қай
уақытта және қандай мақсатта қолданылады. Деректер мен ақпарат арасында
қандай айырмашылық бар. Деректер тек олардың мәні қажет болған кезде
ақпаратқа айналады, шешім қабылдауға керек болғанда деректер ақпарат
болады.
Деректер базасын құру
Деректер базасын бір-бірімен байланысқан деректер жиынтығы ретінде
анықтайды мынадай сипаты бар. Көп қосымшаларға қолдану мүмкіндігі бар.
Қажетті ақпаратты жылдам алып және өзгертуге мумкіндік бар. Ақпараттың
артық қайталануын минималды түрде сақтайтын қолданбалы программаларға
тәуелсіз жалпы ақпаратты іздеу жүйесі бар. Бұлардың ішіндегі ең негізгісі ол
ақпаратты басқаратын деректердің оларды өңдейтін программа тәуелсіздігі.
Деректер базасының жіктелуі
Деректер базасын екіге бөлуге болады:
