34
«қажеттіліктеріне жауап беру» деген ұғымдар арасында жиі кӛтерілуі оның ӛндірістік
үрдістегі функцияларының кеңейуіне алып келеді.
Шығарылатын ӛнім сапасын жақсарту ӛндіріс тиімділігін ұлғайту мәселесінің бір
бӛлігі болып табылады. Сонымен қатар тиімділік пен сапаға қол жеткізу дегеніміз
экономикалық ӛсудің сапалық кӛрсеткіштерге бағытталуы мен ӛнім сапасының жақсаруы
мағынасын білдіруде. Ӛндіріс кӛлемі мен ӛткізудің ӛсуі, сапаның жоғарлауы жалпылама
шығындар мен табыс кӛлеміне, табыстылық пен рентабельділікке, және кәсіпорынның
қаржылық тұрақтылығына алып келеді. Сондықтанда аталған кӛрсеткіштерді талдау
кәсіпорын үшін маңыздылығы жоғары қадамдардың қатарында болуда.
Сапаның негізгі анықтамасына – «қажеттілік» ұғымына сай. Олардың объект
сипаттамалары сапа талаптарына сай болуы тиіс. Осындай жағдайларда нарықта
субъективті ұғым және сапа үлкен роль атқарады – ол «қажеттілікті қанағаттандыру
дәрежесі» немесе «сапа – ол үшін ақша тӛлейді».
Өз-өзін бақылау сұрақтары:
1. ҚР сапа стандарты.
2. Кәсіпорынның сапа стратегиясы.
3. Шығарылатын ӛнімнің сапасын жақсарту үрдісі.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1 Производственный менеджмент/ Под ред. С.Д.Ильенковой, М: ЮНИТИ Дана,
2014*
2 Макаренко М.В., Махалина О.М. Производственный менеджмент - М: Приор,
2010*
3 Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф. Основы менеджмента / Пер с анг. - М: 2009*
4 Фатхутдинов Р.А. Производственный менеджмент, - М:ЮНИТИ, 2010*
5 Управление производством. Учебник/ Под ред. И.А.Саломатина, М:ИНФРА-М,
2014*
6 Управление организацией. Учебник/ Под ред. Поршнева А.Г. и др., М:ИНФРА-М,
2010*
7 Фатхутдинов Р.А. “Конкурентоспособность: экономика, стратегия, управление”.
Учебное пособие, - М:ИНФРА-М, 2011*
8 Раицкий К.А. Экономика предприятия. Учебник, - М:Маркетинг, 2011*
9 Котлер Ф. “Менеджмент. Маркетинг. Экспресс-курс”. Учебник, С-Пб: Питер,
2014*
10 Стивенсон В.Дж. Управление производством. Уч.пособие, М:БИНОМ, 2011*
Лекция 8.
Тақырыбы: Ӛткізуді ұйымдастыру және кәсіпорындағы маркетинг
Лекцияның мақсаты – ұйымның ӛтімділік қызмет мәселелерін ұйымдастыруды
зерттеу.
Лекция сұрақтары:
1. Ӛнеркәсіп кәсіпорнының маркетингін тұжырымдау.
2. Ӛндіріс жағдайында ұйымның ӛтімділігі.
3. Маркетингтік қызметтің негізгі түрлері және маркетингтік іс-шараларды
ұйымдастыру.
Лекция мазмұны – Тауарлардың ӛтімділік жүйесі – маркетингтің алдыңғы буыны және
ӛз кезегінде фирманың тауарды тұтынушыға жеткізудегі және ӛндірудегі, құрудағы
барлық қызметінің кешені. Осы жерде тұтынушы ӛзіне қажетті және тиімді фирманың
күш салуларын мойындайды немесе мойындамайды, тиісінше олардың ӛнімдерін және
қызметтерін сатып алады немесе сатады.
Алып және орташа ӛндіруші-кәсіпорындардың кӛпшілігінде ӛткізу бӛлімшесі
ӛтімділік бӛлімі деп аталады. Ӛткізу бӛлімінің йункциясы айтарлықтай әртүрлі және
кәсіпорындағы тарихи қалыптасқан ӛндіріс қатынастарымен анықталады.
35
8-суретте ӛндіруші кәсіпорнының оратша деңгейдегі функционалды моделі
кӛрсетілген. Бұл жағдайда кәсіпорынның дистрибутивті саясатын ӛтімділік бойынша
вице-президент ӛткізеді. Ӛтімділік бойынша байланысты барлық қызметтер мәселені
оперативті шешу үшін қолайлы бір басшыға бағынады.
Транспорттық қызмет екі бағыныштылықа ие болуы мүмкін: әкімшілік – ӛндіріс
басшысына және функцоиналды ӛтімділік бойынша диреторға бағынады. Үлгіден белгілі
болғандай ӛтімділік құрылымына ең бастысы оперативті зерттеуді жүргізетін маркетинг
қызметі кіреді.
Жаңа ӛніммен жаңа нарыққа стратегиялық бағытталған неғұрлым алып
кәсіпорындарғда маркетинг қызметі жеке ӛзіндік құрылымдық бӛлімше ретінде ӛзгереді.
Ӛтімділік бойынша вице-президент орнына кәсіпорынның инновациялық саясатын атай
отырып, маркетинг бойынша вице-президент лауазымын енгізу мақсатты болып
табылады. Бұл жағдайда маркетингтік шешімдер стратегиялық сипатқы ие, ал ӛтімділік
саясаты маркетингтік стратегияның ізіне түсуі қажет.
Ӛзін-ӛзі тексеру сұрақтары:
2. Ӛндіріс кәсіпорнындағы маркетинг тұжырымдамасы.
3. Ӛндіріс жағдайында ӛтімділікті ұйымдастыру.
4. Маркетингтік қызметтің негізгі түрлері және маркетингтік іс-шараларды
ұйымдастыру.
5. Ӛтімділік саясатын жоспарлау.
6. Маркетингтік зерттеулерді ұйымдастыру.
7. Ӛндіріс маркетингі.
8. Ӛнімнің ӛтімділігін ынталандыру.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1 Производственный менеджмент/ Под ред. С.Д.Ильенковой, М: ЮНИТИ Дана,
2014*
2 Макаренко М.В., Махалина О.М. Производственный менеджмент - М: Приор,
2010*
3 Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф. Основы менеджмента / Пер с анг. - М: 2009*
4 Фатхутдинов Р.А. Производственный менеджмент, - М:ЮНИТИ, 2010*
5 Управление производством. Учебник/ Под ред. И.А.Саломатина, М:ИНФРА-М,
2014*
6 Управление организацией. Учебник/ Под ред. Поршнева А.Г. и др., М:ИНФРА-М,
2010*
7 Фатхутдинов Р.А. “Конкурентоспособность: экономика, стратегия, управление”.
Учебное пособие, - М:ИНФРА-М, 2011*
8 Раицкий К.А. Экономика предприятия. Учебник, - М:Маркетинг, 2011*
9 Котлер Ф. “Менеджмент. Маркетинг. Экспресс-курс”. Учебник, С-Пб: Питер,
2014*
10 Стивенсон В.Дж. Управление производством. Уч.пособие, М:БИНОМ, 2011*
Лекция 9.
Тақырыбы: Перспективалық жобалаудың қаржылық әдісі және ӛндірістік
бағдарламаны құру
Лекцияның мақсаты – перспективті жобалаудың қаржылық әдістерін және ӛндіріс
бағдарламасын қалыптастыру методикасын үйрену.
Лекцияның сұрақтары:
1. Ӛндірісті қаржылық басқару және жоспарлаудың мәні
2. Қаржылық және оперативті басқарудың негізгі фазалары.
3. Қаржылық және оперативті басқарудың жүйесінің негізгі элементтері.
