534
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
специалистами по управлению для решения производственных проблем, является
линейное программирование. Далее следует его описание, чтобы проиллюстрировать, как
используются научные методы для выработки решений при управлении активами
коммерческого банка. Этот метод увязывает проблему управления активами с проблемой
управления пассивами, с учетом ограничений в отношении как прибыльности операций,
так и ликвидности. [4, с.120]
При управлении активами и в иных сферах деятельности руководство
коммерческого банка может эффективно использовать также и другие методы научного
управления.
Модель линейного программирования - это метод математического моделирования,
выражающий взаимосвязь различных элементов принятия решений в стандартной
математической форме. Модель использует один из стандартных вычислительных
методов, например, симплекс-метод, для определения оптимального сочетания элементов,
подлежащих контролю со стороны лица, принимающего решения. Математические и
вычислительные аспекты модели и ее конкретное применение - дело весьма сложное,
однако совсем не обязательно, чтобы их разрабатывали лица, применяющие линейное
программирование.
Метод научного управления банковскими активами дает заметные преимущества
банкам, располагающим либо сотрудниками, либо консультантами, математическая
подготовка которых позволяет его использовать. Руководство банка должно
рассматривать подобные методы как путь совершенствования процесса принятия
решений, но не как замену их собственного опыта суждений. Использование достаточно
разработанной модели линейного программирования позволит руководству банка увидеть
последствия некоторых его решений. Модель можно использовать для проверки
чувствительности этих решений к изменениям экономической конъюнктуры или к
ошибкам в прогнозах. И уж конечно, она полезна тем, что позволяет использовать
преимущество быстрой обработки данных на компьютерах для обобщения сложных
взаимодействий большого числа переменных, с которыми управляющим приходится
иметь дело при размещении средств в различные активы.
Однако на завершающей стадии анализа руководство банка должно принять на
себя ответственность за формулирование модели и за те решения, которые основываются
на полученной благодаря ей информации. Одно из главных преимуществ, которое
получает руководство при формулировании модели, состоит в том, что заставляет
тщательно определять цели и в явной форме выражать различные ограничения. Более
того, этот процесс принуждает руководство банка изучать портфель кредитов и
инвестиций для выявления объемов различных видов инвестиций, возможностью дохода
и издержек по ним. Полученная информация представляет исключительную ценность
независимо от метода ее получения.
Основной недостаток использования научных методов управления касается
главным образом мелких банков. Оно предполагает наличие сотрудников или
консультантов с соответствующей подготовкой, а также вычислительного оборудования
мощности, достаточной для расчета крупных моделей. И то и другое обходится очень
дорого.
Список использованных источников
1. Смирнов А.В. Риск-менеджмент и управление ресурсами коммерческого банка
// Банки Казахстана. - 2012. - №11. - с. 39-47
2. Положение Национального банка Республики Казахстан «О пруденциальных
нормативах», 2005 г.
3. Шарыгин Е. Повышение ликвидности активов банков путем секьюритизации
их кредитных портфелей // Рынок ценных бумаг Казахстана. - 2010. - №5. - с. 40-41
4. В.В. Иванов. Анализ надежности банков. М.: Русская деловая литература,
1996. – с. 120
535
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
Қазақстан Республикасының Ұлттық банк жүйесі
Мамырова П.
Алматы экономика және статистика академиясы, Алматы қ.
E-mail:
peri.91@mail.ru
Банктердің және тауарлы –ақшалай қарым –қатынастарының дамуы тарихи
тұрғыдан қатарлас жүрді және де олар бір –бірімен өзара тығыз байланысты. Банктер
халық шаруашылығы қызметінің барлық деңгейіндегі басқарумен тікелей байланысты
болады. Олар арқылы ұдайы өндіріс үрдісіне қатысушыларының экономикалық
мүдделерін қанағаттандыру жүзеге асырылады. Осы кезде банктер қаржылық делдел
ретінде шаруашылық органдарының капиталдарын, халықтық жинақтарын және
шаруашылық қызметтерінің үрдісінде босаған басқа да бос ақша қаражаттарын тарта
отырып, қарыз алушылардың уақытша пайдалануына береді, ақшалай есеп айырылысу
жүргізіледі және экономика үшін басқа да көптеген қызметтер көрсетіледі, соның
арқасында өндірістің тиімділігі мен қызметтері өнімнің айналасына тікелей ықпал етеді.
Орталық банктер бүкіл елдің несие жүйесін бақылаушы әрі реттеуші бас органның ролін
атқара отырып, ерекше орынға ие және экономикалық басқарудың мемлекеттік органы
болып табылады. Олардың басшылық ролі мемлекет берген үлкен өкілеттіліктермен
анықталады.
Орталық банк елдің эмиссиялық, резервтік және кассалық орталығы, сондай-ақ ол
норма шығару, басқару құқықтарына ие “банктердің банкі”, “соңғы сатыдағы несие
беруші” ролін атқарады, ақша несиелік және валюталық саясатты анықтайды оның негізгі
мақсаты пайда табу емес, ақша-несие саясатын жүзеге асыру және елдің несиелік жүйесін
басқару болып табылады.
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекеттік Орталық банкіге кең өкілеттік беруі
екінші деңгейлі банк жүйесінің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
Орталық банк мемлекет берген эмиссиялық құқығы негізінде экономиканы жалпы
мемлекетті тұрақтандыру саясатын тауар-ақша тепе-теңдік саясатын жүргізеді.
Орталық банк тарапынан ақша-несиелік реттеудің негізгі объектісіне
экономикадағы қолма-қол және қолма-қолсыз ақша массасы жатады, оның динамикасына
төлеуге қабілетті сұраныстың әр түрлі компонеттерінің өзгерісі тәуелді болады. Қазіргі
даму сатысында ақша несиелік сипат алады, яни ақша массасы нагізінен банктердің несие
депозиттік қызметіне байланысты пайда болады, сондықтан Орталық банк ақша
айналымының құрылымын және көлемін екінші деңгейлі банктердің операцияларын
басқару арқылы реттейді.[1]
1.1 Ұлттық банкі, оның мақсаттары мен міндеттері, қызметінің бағыттары,
меншікті қаражаттары мен пайдасы “Қазақсатн Республикасының Ұлттық банкі туралы”
Заңы бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі Қазақстан Республикасының
Орталық банкі және республикамыздағы банк жүйесінің жоғарғы деңгейі болып
табылады.
Тәжірибе жүзінде кассалық резервтердің барлығы Ұлттық банкке шоғырланады
және олардың шаруашылық айналымға түсуі Ұлттық банкінің мекемелері арқылы
коммерциялық банктердің кассаларын толтыру негізінде жүреді. Барлық банктер қолма-
қолсыз есеп айырысуларды Ұлттық банктердің мекемелері арқылы жүргізеді, ал қажет
жағдайда Ұлттық банкіден несие алады. Осының нәтижесінде қолма-қол және қолма-
қолсыз есеп айырысу айналысы Ұлттық банкіде және оның мекемелерінде шоғырланады.
Ұлттық банк – ақша резервтерінен, басқа да материалдық құндылықтардан
тұратын жекеше мүлкі бар заңды тұлға. Мүліктің құралу көздеріне – банк ісінен түскен
табыстар, бағалы қағаздан түскен табыстар және бюджеттен түскен дотациялар жатады.
Негізгі Ұлттық банк унитарлық орган болып табылады.
