Сұрақтар мен тапсырмалар:
Ұрыстың түрлерін ата?
Шабуыл дегеніміз не?
Қорғаныс дегеніміз не?
Бетпе-бет ұрыс дегеніміз не?
3. Ядролық шабуыл құралдарына қарсы күрес секілді қарсыластың танктеріне және басқа да сауытты машиналарына қарсы күрес жалпыәскерлік ұрыста аса маңызды міндеттердің бірі болып табылады.Бұл күресте неғұрлым табысқа жету үшін жауынгер қарсыластың танктері мен сауытты машиналарының күшті және босаң жақтарын, әсіресе олардың неғұрлым осал тұстарын, ұрыста білікті қолдану үшін өз қару жарағының ұрыстық мүмкіндіктерін жақсы білуі керек.
Шетелдік армияларда негізгі ұрыстық танктер орташа танктер болып табылады.Олар мотожаяу әскер бөлімшелерімен және өз алдына ұрыс жүргізе алады. Шетел мамандарының пікірінше шетел армияларының танктерінің сауыттық қорғанышы жақсы, маневрлігі жоғары. Олар түнде ұрыс жүргізуді қамтамасыз ететін инфрақызыл көздеуіштермен және бақылау аспаптарының толық жинағымен жарақталған.Танктердегі қару – жарақ екі жазықтықта тұрақтандырылады.Танктердің сүзгіш – желдеткіш қондырғышы , өртке қарсы жабдығы және су астында жүргізуге арналған жабдығы бар. Кейбір танктердің кумулятивті снарядтардан қорғануды қамтамасыз ететін кемерлік қалқаншалары болады.Танк экипажы әдетте төрт адамнан тұрады: командир, көздеуші, оқтаушы және механик - жүргізуші.
Кумулятивті снаряд – негізгі мақсаттағы артилериялық снаряд; онда нысананы жою үшін кумулятивтік әрекетті заряд пайдаланылады. Кумуляция – жарылыс әрекетін белгілі бір бағытта күшейту – жарылғыш зат зарядына жойылатын обьект жаққа бағытталған кумуляциялық ойық жасау арқылы болады.Снаряд сауытты нысаналарды атуға арналған.
Шетелді армиялардың бөлімдері мен бөлімшелерінің қару жарағында жеке құрамды тасуға, ұрыс жүргізуге, барлаудағы іс қимылға және басқа да жауынгерлік міндеттерді орындауға арналған көпртегене сауытты машиналар болады. Бұл машиналардың әдетте оққ қарсы сауыт қорғанышы болады, маневрлілігі мен өтімділігі жақсы, ұшақтар мен және тік ұшақтармен әуе арқылы жеткізілуі мүмкін.Алайда танк қандай жетілген болып көрінсе де , оның сауыты қаншалық берік болса да, оның осал тұстары мен конструкциялық жетімсіздіктері бар. Осының өзі ұрыс қимылдарының барысында танктерге қарсы ойдағыдай күресуге мүмкіндік береді.Танктің неғұрлым осал тұстары жүріс бөлігі, шынжыр табаны мен бағыттаушы доңғалақтары, корпустың кемері мен артқы бөлігі,мұнарасы, ату және бақылау аспаптары, зеңбірегі мен пулеметінің ұңғысы. Конструкциялы кемшіліктері деп қаруы барынша төмендетілген кездегі танктің алдына қалатын кеңістіктің болуын, сондай ақ бақылаудың кедергілері мен бөгеттерден өтуді шектеулілігін айтуға болады.
Мотоатқыш бөлімшеде қарсыластың танктері мен сауытты машиналарымен күресу үшін танкке қарсы ракеталық кешен, ЖҰМ қаруы, танкке қарсы қол гранатаатқышы және танкке қарсы кумулятивтік қол гаранаттары болады. Танкке қарсы бұл құралдардың ұрысты қ мүмкіндіктері олардың сипаттамаларына қарай: сауыт бұзарлығына, ату қашықтығына, атыс дәлдігіне, ату жылдамдығына қарай анықталады. ТҚБР кешені, ЖҰМ қаруының снаряды мен ТҚГ гранатаатқышы іс жүзінде осы заманғы қай танктің болсын сауытын тесіп өтеді. Қашықтық тұрғысынан танкке қарсы неғұрлым нәтижелі атыс мынадай ТҚБР кешенінен - 3000 м , ЖҰМ қаруынан – 1300 метрге дейін, ТҚР – 300 – 500м , ал бір жолдық ТҚГ – 100-300м. Кумулятивтік қол гранатын нысанаға тигенде лезде жарылады, ол жарылған кезде кумуляциялық ағым түзіліп сауытты тесіп өтеді не шынжыр табанды бұзады, жабдық пен қару - жарақты жояды, сондай ақ жанармайды тұтандырады. Бұған қоса пулеметтер мен автоматтардан танктермен сауытты машиналарды атып, байқау аспабы мен көздеуішті зақымдауға болады.Танктер мен сауытт машинармен күрестің табысты болуы көбіне жеке құрамның молральдық – жауынгерлік қасиеттеріне, оның ұрысқа қатысушы барлық күш құралдармен бірлесіп әрекет етуіне, жергілікті жердің ауа райының жағдайына, тәулік пен жыл мезгіліне байланысты.Бұл факторлардың әрқайсысының танкке қарсы құралдарды қолданудың нәтижелілігіне ықпалы болады. Мысалы, 28 панфиловшының фашист танктеріне қарсы ойдағыдай соғысыуында өлсіпей беріспеген кеңес жауынгерлерінің ерлік пен табандылық сияқты қасиеттері шешуші роль атқарды.Панфиловшфларға фашистердің бір топ батырларды орағытып өтуіне мүмкіндік бермеген жергілікті жердің де көмегі болды.
Қазіргі заманғы ұрыста қарсыластың танктерімен және сауытты машиналарымен күрес негізінен танкке қарсы артиллерияға,ТҚБР кешеніне,сондай-ақ танкке қарсы гранататқыштар мен мина жарылғыш бөгеттерге жүктеледі;бұл орайда жекелеген танктер мен сауытты машиналардың қорғаныстың алдыңғы шебіне өтуі мүмкін екені жоққа шығарылмайды.Оларды танкке қарсы қолданылатын қол гранаттарымен жою керек.
Білікті де батыл сарбазға жақындаған танк қауіпті емес.Бұған Ұлы Отан соғысының тәжірибесі айғақ.
Егер окопқа не гранат лақтырмақ болып тұрған жерге танк жақындап келе жатса,сарбаз оның 25-30 метр қашықтықта жақындап келуін тосады да,өлі кеңістікті пайдаланып танкке қарсы қолданылатын гранатты танкке лақтырады.Егер танк қирамай, тура жүре беретін болса сарбаз окоптың түбіне жата қалады не бір жағына қарай жалт береді.Танк жүріп өткен кезде тез қарғып тұрып,оның осал тұсына гранат лақтырады.Қираған танктің экипажы одан түсүге әрекеттенген кезде,оны автоматтан атып жояды.
Танкке қарсы қолданылатын гранатты тік түрегеп тұрып,тізерлеген күйінде,жатқан қалпында лақтыруға болады,алайда міндетті түрде тасадан лақтыру керек,өйткені жарылыс толқыны мен жарылған гранаттың жарықшақтары тиюінен тасаланбаса болмайды.Гранатты құлаштауда баяу бастап,одан соң қолдың қозғалыс жылдамдығын біртіндеп ұлғайтады;құлаштап бола бергенде лақтыруға бүкіл күшті салып,гранатты қолдан шығарғанда білекпен шалт жұлқа қимылдайды.Бұл орайда лақтырылған гранаттың ұшу уақыты кезінде танктің 5-10 метр жүріп өтетінін ескеру керек.
Достарыңызбен бөлісу: |
