«актер шеберлігі және режиссура» кафедрасы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІ 

Т.Қ.ЖҮРГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР АКАДЕМИЯСЫ 

 

 

«АКТЕР ШЕБЕРЛІГІ және РЕЖИССУРА» кафедрасы 

 

 

 

 

                                        «БЕКІТЕМІН» 

О ж/е ОӘЖ  жөніндегі проректор 

                                                                    ___________ Амирбеков Ш.А. 

                                                                  «____» _____________ 2017 г. 

 

 

 

 

 

 

 

«6М040600-РЕЖИССУРА»  

/ «Драма театрының режиссурасы»,  

Көпшілік қойылымдар және шоу режиссурасы»/  

мамандандыруы бойынша магистратураға қабылдау емтиханының 

БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                      

 

 

Алматы, 2017

БЕКІТЕМІН: 

Ғылыми  жұмыстар  жөніндегі  проректор _______  Халықов Қ.З.                                                                                                 

«___»_______     2017ж.      

Оқу-әдістемелік қызмет басшысы   ______________ Гизатова Г.Б. 

 

«___» ________ 2017ж 

 

ЖООКББ ҒПО басшысы:._____________ Есенбекова Г.Ж. 

«___» ________ 2017ж. 

 

 

Дайындағандар:  ҚР  еңбек  сіңірген  қайраткері,  «Актер  шеберлігі  және 

режиссура»  кафедрасының  меңгерушісі,  аға  оқытушы    Ақжарқын-Сәрсенбек 

О., профессор Рахимов А.С. 

Актер  шеберлігі  және  режиссура»  кафедрасы  мәжілісінде  талқыланып, 

қаралды. 

№____ «____»___________2017ж.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«6М040600  –  Режиссура»  /«Драма  театрының  режиссурасы»,  Көпшілік 

қойылымдар  және  шоу  режиссурасы»/  мамандандырулары  бойынша 

магистратураға    түсуге  бағытталған    бағдарламасы  (бакалавриат)  оқу  жұмыс 

жоспарының  талабына  сай  алынған  білімдері,  біліктері,  іскерлікті  және 

құзыреттілікті анықтауға бағытталып жасалды. 

 

  

Мамандық пәндері бойынша түлектерге деген жалпы талаптар: 

 

Міндетті компонент: 

Режиссура I-X 

Таңдау компоненті: 

Сахна тілі; 

Әлемдік және қазақ театрының тарихы 

 

Міндетті компонент «Режиссура I-X» пәні 

 

Мамандық пәндері бойынша түлектерге деген жалпы талаптар: 

-  білуі керек: 

-

  

режиссер мен актер шығармашылығаның терең ғылыми негізі болып   

табылатын    К.С.Станиславскийдің  жүйесі  мен  В.И.Немирович-

Данченконың теориялық мұраларын; 

-  режиссура  мамандығының теориялық негіздерін; 

-  -өзінің  болашақ  мамандығының  мақсатын,  міндетін,  мазмұнын,үлгісін 

(форма) жұмыс әдістемесін білуі; 

-  - актер шеберлігінің әртүрлі мектебінің ерекшелігін, драматургиядағы     

   жанр мен стилдің міндетін; 

-  актер шеберлігінің негізгі элеметтерін игеруден; 

-  режиссерлік  жаттығулардан,  этюдтарды,  пьесалардың  көрінісі  мен 

актларын қоюдан; 

-  пьесаны режиссерлік талдау; 

-  режиссерлік түпкі ой мен қойылымдық жоспарды жасаудан; 

-  суретші, композитор және балетмейстермен жұмыс; 

-  өндірістік тәжірибелерден. 

-  сахналық бейнемен жұмыс істеудің әдістемесін; 

-  -әдеби  нұсқамен  жұмыс  істеудің  әдістемесін,  көркемдік  оқылымға 

арналған өлеңдердің теориялық негізін; 

-  -грим мен жұмыс істеу принциптерін; 

 

Қабілетті болуы керек :- көркем шығармалардың  аралас  түрлеріне арналған 

әдебиеттерден өзіндік өнердің ерекшелігіне қажеттісін таңдай білуі; сахналық 

бейнемен  жұмыс  барысында  өнертуындысымен  әдебиетке  шығармашылық 

талдау әдістемесін игеру; 

-  мамандыққа  сай  сахналық  өнердің  әртүрлі  әдістемелерін  игере  отырып, 

кәсіби жұмысында актерлік шеберліктің негіздерін қолдану,  

-  шығармашылық  ұжыммен  жұмыс  барысында  ортақ  көркемдік  шешімнің 

шеңберінде кәсіби біліктілігін қолдану (өзге орындаушылармен, режиссермен, 

суретшімен, балетмейстермен, концертмейстермен және т.б. мамандықтарына 

байланысты)  

- болмысты көркемдік- сезіммен, бейнелі ойлаумен қабылдауын дамыта білу; 

-мамандыққа сай көркемдік бейнені актерлік тәсілдермен жасау;  режиссерлік 

шешімнің  негізінде  өз  бетінше  сахналық  бейнемен  жұмыс  барысының  

әдістерін меңгеру (партитура, жеке номерлер- мамандыққа байланысты) ; 

- кәсіби жұмысында сахналық қойылымның шарттарына сай, көрермендермен 

қарым-қатынас  жасаудың  тәсілдерін.  Сондай  ақ  студиялық    жұмыстың 

тәсілдерін қолдану; 

-тәжірибеде  дене  мүшелерінің  мүмкіндігін  (пластика,  икемділік,  күш, 

жылдамдық, координация, би, әсемділік), музыкалық қабілеті, ырғақты сезіну, 

әншілік ерекшеліктерін қолдану; 

-  кәсіби  деңгейде  қойылған  сөз  сөйлеу  тәсілін  қолдану,  сөз  өнерін  ұлттық 

мәдениетіміздің жетістігі ретінде меңгеру; 

-тәжірибеде гриммен жұмыс істеу тәсілдерін қолдану. 

Дағдысы болуы керек : 

- нақты өнер туындысымен көркемдік процестерді талдай білуі; 

- кәсіби қызметінде театртану әдебиеттерін қолдана білуі; 

-көркемдік  шығарманың  әртүрлі  режиссерлік  шешімдерді  (интерпетация) 

салыстырмалы түрде талдауы; 

-  дауыс  екпінімен  және  ырғағын  меңгеруі,  жалғыз  дауысқа  арналған 

қарапайым  ноталарды  партитурадан  оқи  білуі,  музыка  элементтерін  есту 

арқылы анықтау; 

-кәсіби жұмысында ақпараттық технологияны меңгеру

 

- спектакль құрылымының барлық күрделі комплексін меңгеріп оқуға; 

- болашақ 

қойлымының  бейнелі  көрілімін,  пьесаның  әрекетке, 

мизансценаларға,  ырғаққа  айналуын  спектакльдің  сахналық  формаларының 

барлық элеметтерін дамытуға; 

- режиссураның  кәсіби  негізін  –  түпкі  ойдың  бірлігі  мен  оның  нақты 

көркем кейіптелуін игеруге; 

- спектакль шешіміндегі сан қилы көркем тәсілдерді меңгеруге; 

- өзінің шығармашылық қиялын дамытуға; 

- өзінің көркемдік талғамын тәрбиелеуге; 

- өзінің сахналық мәдениетін дамытуға және көтеруге; 

К.С.Станиславский  жүйесі  өнерде  өмір  шындығын  терең  бейнелейді, 

театрдың шығармашылық өмірінің үлкен мәселелерін қамтиды, оның міндеті 

мен  мәнін  драма  теориясына  қатыстыра  байланыстырып  анықтайды, 

шығармашылық  ұжымының  этикасын,  актердің  сыртқы  және  ішкі 

техникаларын нақтылайды. Жүйенің мақсаты – суреткердің органикалық және 

шығармашылық табиғатын үйлесімді дамыту. 

 

1.  Мемлекеттік емтихан бағдарламасы сұрақтарының мазмұны 

 

1 Пән  «Режиссура I-X»  

 

«Режиссура»  курсының  мақсаты.  Оқу  процесі  кезінде  режиссер 

актердің образ жасау кезіндегі қиын да,  көп қырлы тәсілін меңгеру керек. Ол 

актердің жеке қабілетінің ерекшеліктеріне ден қоя білетін және роль үстіндегі 

шығармашылық  ізденісі  барысында  өзін  табуға,  актерлерден  бірыңғай 

шығармашылық  ансамбль  жасауға,  әрбір  орындаушының  еркін  түрде, 

спектакльдің  идеялық  көркемдік  мақсатын  іске  асыруға  бағыттай  алатындай 

қарымды педагог болуға міндетті

. 

Курс міндеттері:  

- режиссер  мен  актер  шығармашылығаның  терең  ғылыми  негізі  болып 

табылатын    К.С.Станиславскийдің  жүйесі  мен  В.И.Немирович-Данченконың 

теориялық мұраларын оқуға; 

- спектакль құрылымының барлық күрделі комплексін меңгеріп оқуға; 

- болашақ 

қойлымының  бейнелі  көрілімін,  пьесаның  әрекетке, 

мизансценаларға,  ырғаққа  айналуын  спектакльдің  сахналық  формаларының 

барлық элеметтерін дамытуға; 

- режиссураның  кәсіби  негізін  –  түпкі  ойдың  бірлігі  мен  оның  нақты 

көркем кейіптелуін игеруге; 

- спектакль шешіміндегі сан қилы көркем тәсілдерді меңгеруге; 

- өзінің шығармашылық қиялын дамытуға; 

- өзінің көркемдік талғамын тәрбиелеуге; 

- өзінің сахналық мәдениетін дамытуға және көтеруге; 

К.С.Станиславский  жүйесі  өнерде  өмір  шындығын  терең  бейнелейді, 

театрдың шығармашылық өмірінің үлкен мәселелерін қамтиды, оның міндеті 

мен  мәнін  драма  теориясына  қатыстыра  байланыстырып  анықтайды, 

шығармашылық  ұжымының  этикасын,  актердің  сыртқы  және  ішкі 

техникаларын нақтылайды. Жүйенің мақсаты – суреткердің органикалық және 

шығармашылық табиғатын үйлесімді дамыту. 

 

Бағдарлама мазмұны: 

 

1 Пән  «Режиссура I-X» 

 

Режиссура-І 

Қоғам  өміріндегі  театрдың  ролі.  Театр  өнерінің  өзіне  тән  ерекшелігі: 

театрдың  синтездік  табиғаты,  театр-ұжымдық  өнер.  Спектакль  жасаушы 

шығармашылық  ұжым-  драматург,  режиссер,  актерлер,  суретші,  композитор. 

Спектакль жасаушылардың арасындағы өз ара шығармашылық байланыстар. 

Драматургия-  режиссердің  түпкі  ойының  бірінші  негізі.Драмалық 

шығармадағы  басты  міндет  пен  өзекті  әрекет  түсінігі.  Тақырып,  басты 

конфликт  және  драмалық  шығармадағы  образдар  жүйесі.  Режиссураның 

негізін игеру. 

Этюдтармен  жұмыс.  Нағыз  өмір  көріністерін  студенттің  меңгеруі. 

Этюдтағы  басты  оқиғаны  анықтау.  Этюдтің  түпкі  мақсаты.  Этюдқа 

қатысушылардың  әрекеттерінің  логикасы.  Әрекеттің  органикасы.  Тәндік 

сезіну шындығы. Мінез логикасы және ойлау логикасы. Ішкі монологты игеру. 

Этюдтегі сөз. Мәтін серіктеске әсер етудің қажетті құралы. Оқиға-драмадағы 

өзекті әрекеттің негізгі тіні ретінде. 

Режиссердің  өзіне  тән  қабілеттері  мен  дағдыларын  дамытумен  жұмыс. 

Кеңістікті  ұйымдастырудың  жаттығуларын  игеру.  Елестету  мен  қиялды 

дамытатын  ойын  жаттығулары,  композиция  сезімімен  сахналық  көркемдік. 

Театрдың көркемдік құралдарын таңдау. 

Режиссура-ІІ 

Режиссерлік  ой  және  оны  кейіптеу  шығармадағы  басты  ой.  Актер 

театрдағы  орталық  шығармашылық  тұлға.  В.Н.Немирович-Данченконың 

режиссер  шығармашылығының  үш  түрлі  қыры  туралы  ілімі.  Режиссердің 

мақсаты-  спектакльдің  көркемдік  образын  қалыптастыру.Әрекет-сахна 

өнерінің  негізгі  көркемдік  құралы.  Пьесаны  талдау:  пьесадағы  оқиғаны  және 

қатысушы  кейіпкерлердің  әрекеттерінде  көрініс  берген  мінездерін 

режиссерлік  анықтау.  Спектакльдің  өзекті  әрекеті.  Сахналық  тұтастық, 

спектакль образын шырайлаушы ретінде. 

Театрдың көркемдік құралдары. Спектакльдің композициясы және екпін-

ырғағы. Жарық, музыка.Бейнелеу өнері шығармашылық тақырыбына этюдтер. 

Кескіндеме  шығармашылығындағы  оқиғаларды,  анықтау,  конфликтіні  және 

берілген  жағдайларды  талдау.  Суреттің  мазмұны.  Мизансценаларды  игеру  

қатысушы  кейіпкерлердің  мақсаттары.    Атмосфера.    Таңдалған  кескіндеме 

туындысының  стилі  мен  жанрын  ашу.Көркем  әдебиет  шығармаларының: 

әңгіме,  новелла,  повесть  негізіндегі  этюдттер.  Өзіндік  ойға  сәйкес  кеңістікті 

ұйымдастыру. Музыкалық, дыбыстық, жарықтық безендірілуге кіріспе. 

Режиссера-ІІІ 

Пьесаны  режиссерлік  таңдау.  Режиссерлік  талдаудың  негізгі  бөлімдері. 

Шығармашылық  эмоцияның  дәнін  анықтау.  Түпкі  ойдың  алғашқы    пайда 

болуы.Шығарманың  тақырыбымен,  оның  өзектілігін  анықтау.  Тақырыптың 

идеясын  ашу.  Шығарманың  тарихи  жағдайын  оқу.Тарихи,  ғылыми,  әдеби, 

публицистік,  мемуарлық,  иконографиялық,  аудио,  видео  және  интернет 

материалдарын оқу, өзінің жеке  бақылауларын пайдалану.Идеялар мен басты 

міндеттерді анықтау. Драматургтің танымы. Драматург пен режиссердің өзара 

бірлігі. 

Режиссура-IV 

   Негізгі  конфликтіні  анықтау.  Конфликтідегі  қатысушы  кейіпкердің 

қатынасы. 

Өзекті 

әрекетті 

анықтау. 

Әрекеттің 

дамуы 

мен 

контрәрекет.Пьесадағы басты оқиғаларды анықтау, актілер, көріністер. Өзекті 

әрекетті  үздіксіз  дамытушы  кезеңдер  ретінде.  Барлық  қатысушы  кейіпкерлер 

үшін  мақсатты  анықтау.  Қатысушы  кейіпкерлердің  мінезі  мен  олардың 

өмірбаянын талдау. Рольдердің өзекті  әрекеттерін талдау.Аталмыш пьесаның 

кейіпкелері өмір сүріп әрекет етіп жатқан атмосфераны анықтау. 

Режиссура-V 

Отандық 

және 

әлемдік 

театрлардың 

көрнекті 

режиссерлердің 

шығармашылық  мұрасы.Режиссерлердің  өнері:  К.С.  Станиславский  т.б. 

Драмалық  шығармалар  мен  инсценировкалардың  үзінділермен  өзіндік 

жұмыс.Режиссерлік түпкі ой. Драматург мәтінімен жұмыс. Режиссерлік түпкі 

ой  және  басты  міндет  және  өзекті  әрекет.Инициативаларды  дамыту,  талғам, 

шығармашылық  процесті  ұйымдастыру,  актерлермен  жұмыс  істей  алу, 

спектакльдің  барлық  компоненттерін  игеру.Спектакльдің  қойылымдық 

жоспары. 

- спектакль идеясы. 

- негізгі конфликтіні ашу, рольдерге трактовка, 

- Болашақ  театр  туындысының  образы,  оның  жанрлық  және  стильдік 

ерекшеліктері; 

- спектакль  композициясы,  идеялық-мағыналық  акценттік  қойылуы, 

оқиғалық, 

- спектакльдің 

көркемдік    құралы  ретіндегі  мизансценалардық 

принциптері мен сипаттталуы; 

- спектакль атмосферасының түзілуі, 

- спектакльдің безендірілуі. 

Режиссура-VI 

Әдеби 

шығарманың 

сахналық- 

театрлық 

спектакльге 

айналу 

кезеңдері.Студенттің  драмалық  шығармалардан  үзінділер  қоюдағы  өзіндік 

жұмысы.    Театр  өнерінің  сымбаттылық  құралдарының  барлық  арсеналдарын 

игеру.Драматургпен  жұмыс.Пьесаны  оқу  және  талдау.Декорациялық 

эскиздері.Эскиздер  мен  макеттерді  жасаудағы  суретшілермен  жұмыс. 

Орындаушылармен  репетициялар.Спектакльді  музыкамен  және  жарықпен 

безендіру. Жазбаша жұмыс : спектакльдің қойылымдық жоспарын жазу. 

Режиссура-VII 

В.  Немирович  –Данченконың  спектакльді  қабылдаудың  үш  түрлі  ілімі: 

әлеуметтік,  өмірлік,  театрлық.Режиссерлік  мамандықтын  әлеуметтік  мәні. 

Режиссер-суреткер-азамат. Мақсатқа ұмтылушылық. Рольдің психофизикалық 

әсерін анықтау. 

Театрдың мәні. Жарқын, тартымды форма. Драматургиялық материалмен 

автордың жеке даралығын образды қабылдау.Театрдағы үйымдастырушылық - 

шығармашылық  жұмыстардың  принциптері.  Күнтізбелік  жоспарларды  құру, 

репетициялардың  жоспарын  жасау,  жүйелеп  жоболау  мен  жарық 

репетицияларын өткізу, спектакльге кіріспе.Ассистенттік режиссерлік жұмыс. 

Орындаушылармен жұмыс.  Көріністі орындаушылармен өзбетіншелік талдау 

мен даярлық. Суретшімен, композиормен жұмыс. 

 

Режиссура-VIII 

Режиссер  қызметінің  этикалық  жақтары.Драматургиялық  ойы  аяқталған 

күрделі  үзіндімен  өзбетіншілік  режиссерлік  жұмыс.  Спектакльді  өз  бетінше 

безендіру: сценограф пен композитормен жұмыс. Драматургпен жұмыс. 

- қойылымдық жоспарлар; 

- декорацияның эскизі мен макеті, костюмдердің эскизі; 

- дыбыс партитулары, жарық пен музыкамен безендірілу; 

- Үзінділерді костюмдермен және гриммен көрсету; 

Режиссура – IX 

Пьесаны  таңдау  және  режиссерлік  экспликацияны  жүзеге  асыру. 

Драматургиялық  шығарманы  талдау.  Жанрды  анықтау.  Болашақ  спектакльді 

образды  көру.  Спектакльді  театрда  қою.  Теориялық  бөлігін  театрдағы 

тәжірибелік курстық қызметте қайталау. 

Режиссура – X 

Дипломдық спектакльдің кәсіптік сахнадағы қойылымы. 

Емтихан сұрақтарының тізімі 

 

1.  Мизансцена режиссураның құралы. 

2.  Қақтығыс табиғаты. 

3.  Бейнелеу өнері және режиссура. 

4.  Жанр мен стиль. 

5.  Әрекет арқауы. 

6.  Композициялық құрылым. 

7.  Физикалық талдау- әрекет арқылы талдаудың негізі. 

8.  Оқиғалар легі. 

9.  Конфликтіні  басты  оқиғаларды,  жанама  әрекеттер  мен  атмосферасын 

анықтау. 

10. М.Чехов: қойылымның үш бірлігі. 

11. Қойылымның тұтастығы.(целостность спектакля) 

12. Қойылымның көркемдік шешімі. 

13. Режиссердің азаматтығы және театрдағы ролі.  

14. Театр өнерінің ерекшеліктері.  

15. Театр өнерінің негізі драматургия. 

16. Режиссердің актермен жұмыс істеу принципі. 

17. Режиссердің инсценировкамен жұмысы. 

18. Спектакльдің қойылымдық жоспары. 

19. Спектакльді қоюдың үш бірлігі туралы ұғым ( В.И.Немирович-Данченко 

бойынша). 

20. Режиссердің драматургпен жұмысы. 

21. Режиссердің суретшімен,композитормен, балетмейстермен, т.б. жұмысы. 

22. Театрдағы шығармашылық жұмыстарды ұйымдастыру принциптері. 

23. Режиссер қызметінің этикалық жақтары. 

24. Режиссер-ұстаз. 

25. Режиссура және сахналық эффектілер( кино және ТВ синтез). 

26. Әлемдік режиссураның өкілдері.(П.Штайн, П.Брук, Е.Гратовский, т.б.). 

27. Режиссерлік экспликация. 

28. Режиссердің шығармашылық және қоюшы топтармен жұмысы. 

29. Қай  уақыттан    бастап  алғашқы  алаңдық  көпшілік  іс-шаралар  дүниеге 

келді. 

30. Режиссерлік-қойылым  тобы  дегеніміз  не?  РҚТ  және  оның  құрамдас 

бөліктері. 

31. Көпшілік шоу іс-шараларды (концерт) қою: қандай жұмыс цехтары  

қойылым кезінде жұмыс жасайды. 

32. Күнтізбелік-қойылым  іс-шаралар  жоспары  және  оның  жұмыс  жасау 

кезеңдері.  

 

                                   

Ұсынылған әдебиеттер: 

1.  Авдеев Д.А. Происхождение театра. – Л.-М.: 1959 

2.  Акулов Е. Оперная музыка и сценическое действие. – М.,1979 

3.  Аникст А.А. Теория драмы в России от Пушкина до Чехова. – М.: 1972 

4.  Аникст А.А. Теория драмы от Гегеля до Маркса. – М., 1983 

5.  Ансимов Г. Режиссер в музыкальном театре. – М., 1980 

6.  Антарова  К.  Беседы  К.С.Станиславского  в  студии  Большого  театра.  – 

М.,1952  

7.  Асафьев Б. Об опере. – М., 1976 

8.  Бояджиев Г.Н. Вечно прекрасный театр эпохи Возрождения. – Л:1973 

9.  Брехт Б. Театр. Пьесы. Статьи. Высказывания. Изб. произ. Т.5/2. – М.:1965 

10. Брук П. Пустое пространство. – М.,1976  

11. Друскин М. Вопросы музыкальной драматургии. – М.,1952 

12. Захава Б.Е. Мастерство актера и режиссера. – М.: 1986 

13. Мейерхольд В.Э. Статьи. Письма. Речи. Беседы. Ч.2. – М.: 1968 

13. Немирович-Данченко В.И. Статьи. Речи. Беседы.  Письма. – М.,1952  

14. Покровский Б. Об оперной режиссуре. – М., 1973 

15. Покровский Б. Размышления об опере. – М.,1979 

16. Поляков М.Я. Теория драмы. Поэтика. Учебное пособие по курсу «Теория 

драмы»  для  студентов  театроведческих  и  режиссерских  факультетов 

театральных вузов. М.;1980 

17. Попов А.Д. Спектакль и режиссер. – М.: 1972 

18. Ратнер Я.В. Эстетические проблемы зрелищных искусств.- М.: 1977 

19. Ротбаум Л. Опера и ее сценическое воплощение. – М.,1980  

20. Рубб А.А. Тайна режиссерского замысла. – М.: 1999 

21. Румянцев П. Станиславский и опера. – М., 1969 

22. Станиславский К.С. Соб. соч. в 8 т.М.: 1954-1961 

23. Фельзенштейн В. Беседы о музыкальном театре. – Л.,1972 

24. Черная Е. Моцарт и австрийская музыкальная культура. – М.,1960 

25. Шаляпин Ф. Маска и душа. М.,1990 

26. Ярон Г.М. О любимом жанре. – М.: 1963 

27. Янковский М.О. Оперетта. М.-Л.:   

28. Ярустовский Б. Драматургия русской оперной классики. – М,1952 

 

 

  

2 Пән. Таңдау компоненті «Сахна тілі» пәні 

 

Білуі керек: 

-  «Сахна тілі» пәнінің  теориялық негіздері; 

-   «Сахна тілі» пәнінің  мақсаты мен міндеттері;  

-  Болашақ  өнер  саласы  мамандарының  табиғи  сөйлеу  және  дауыс 

мүмкіндіктері;  

-  жанрлық    және  стильдік  жағынан  өзгеше  әдеби  шығармаларды  талдау 

арқылы бейнелі ойлау қабілеттерін қалыптастыру;  

-  шығармашылық 

ынтасына,  жігеріне  дем  бере  отырып,  әдеби 

шығармаларда  болған  оқиғалар  мен  келтірілген  фактілерге  өзіндік  баға 

беруге талпындыру, 

-  Актерлік  өнеріндегі  сөз  мәдениетіне,сөйлеу  техникасына  байланысты 

мәселелер ауқымы; 

-  Меңгерілген тіл техникасы  арқылы қазақ тілі заңдылығын сақтай отырып, 

оқылатын  мәтінді    тыңдаушы  –  көрермен  қауымға  толық  жеткізуге 

әрекеттену.  

-  - Сахна тілі және оның негізгі ерекшеліктерін игеру; 

-   -Сөздерді  дұрыс  айту  ережелерінің  жиынтығын  немесе  дұрыс  айтылу 

нормасын игеру; 

-  - Қазақ театрындағы тіл өнерінің тууы және қалыптасуы; 

-  - Тыныс алудың физиологиялық және фонациялық түрлерін қолдану. 

-  - Дем алудың үлгілерін игеру; 

-  -Тілді жаттықтыратын жаңылтпаштарды игеру; 

-  -Қалыпты  тыныс  алуға  машықтандыратын  және  дыбыс  үндестігін 

бақылауға арналған мәтіндер қолдану; 

-  -Драмалық актер дауысының кәсіби сапасын тәрбиелеу; 

-  -Әдеби – көркем мәтінмен жұмыс істеудің әдіс – тәсілдерін меңгеру; 

-  -Актердің  дауысы  мен  тілін  тәрбиелеугедегі  жаттығулардың  біртұтас 

жүйесін қолдану; 

Дағдысы болуы керек : 

-Дем, дауыс, тіл тазалығы жаттығуларымен күнделікті өздігінен жұмыс жасау; 

- Әр түрлі жанрдағы мәтіндерге өздігінен талдай білу; 

Қабілетті болуы керек: Кәсіби қызмет саласында ұйымдастырудың 

инновациялық әдістерін, әдіснама-тәсілдері сұрақтарын,  білім беру  

әдістемесін, педагогика саласындағы аналитикалық ақпаратты, тәлім- тәрбие 

мен шығармашылықты, практикалық мәселелерді шешуде және 

ш

ығармашылық еңбектің нәтижесін тәжірибелік  жұмыста тиімді пайдалана 

білуге қабілетті болуы  керек.

 

 

 

 Магистратураға  түсуші  емтихан  барысын  ауызша  немесе  тест  әдісі  арқылы 

тапсыруларына болады. 

  

Міндетті компонент: «Сахна тілі» пәні 

 

 

 

Пәндер атауы және олардың  негізгі бөлімдері: 

 

 

Бағдарлама мазмұны 

2 Пән. «Сахна тілі»  

1. Дем мен дауыс.  

2.Дикция-тіл тазалығы. 

3.Орфоэпиялық заңдылықтар.  

4.Мәтінді қисынды талдау 

5.Тыныс тұрақтылығы, дауыс еркіндігі. 

6.Тіл тазалығы. 

7.Өлең оқу ерекшеліктері.  

8.Бірнеше оқиғаларға құрылған мәтінді талдау. 

9.Тыныс күші. 

10.Дауыс ауқымдылығы  

11.Әдеби тіл нормалары 

12.Монологпен жұмыс істеу ерекшеліктер 

                                           

Емтихан сұрақтарының тізімі 

1. Қазақ театрындағы тіл өнерінің тууы және қалыптасуы 

2. Сахна тілі және оның негізгі ерекшеліктері 

3. Қазақ театрындағы сахна тілі 

4. Актер творчествосының қайнар көзі неде 

5.Тіл мәдениеті 

6. Мүсін түзулігі актерге не үшін қажет 

7. Дұрыс тыныс алу не үшін қажет 

8. Тыныс алудың физиологиялық және фонациялық түрлерін қалай түсінесіз 

9. Дем алудың түрлері 

10. Мұрынмен дұрыс тыныстауды қалыптастыру үшін қандай жаттығулар 

жасайсыз 

11.Фонациялық тыныс алудың ерекшелігі 

12. Диафрагма дегеніміз не 

13. Сахна  өнерінде дем алудың  қай түрі лайықты 

14.Актер дауысының гигиенасы 

15. Дем мен дауыстың өзара байланыстары 

16. Тыныс алу – дыбыстың қуат күші 

17.Қандай демді фонациялық дем дейміз 

18. «Дикция» деген сөз нені білдіреді 

19. Тіл дыбыстары: дауысты және дауыссыз 

20. Дыбыс дегеніміз не 

21. Дауыссыз дыбыстар айтылу жолдарына қарай артикуляциялық 

орындарына  байланысты нешіге бөлінеді 

22. Дауыссыз дыбыстар айтылуына қарай қанша топқа жіктеледі? 

23. Дауысты дыбыстардың айтылуындағы тілдік аппараттың жағдайы 

24. Дауыссыз дыбыстардың айтылуындағы тілдік аппараттың жағдайы 

25.Сыртқы  артикуляциялық органға  не жатады 

26.Сөйлеу техникасын меңгерудің жолдары 

27. Сөйлеу аппаратының құрылысы және жұмысының негізгі принциптері 

28.Сөз тазалығын қалай ұғасыз 

29.Тіл кемшіліктерін жою жолдары 

30. Сөздің дұрыс айтылу заңдылықтары 

31.Сөздің тілмен байланысы 

32.Сөздің оймен байланысы 

33.Сөйлеу техникасын шыңдауға драматургиялық туындылардың әсері 

34.Дикциямен жұмыс жасаудың негізі кезені 

35.Әдеби мәтіндермен жұмыс жасаудың ерекшеліктері 

36.Актер тілін дамытудағы монологтың рөлі 

37.Өлең тілін оқудың ерекшелігі 

38.Ақ өлеңнің ерекшеліктері 

39.Резонатордың дұрыс дыбысталуын қалай түсінесіз 

40.Регистрларды дамыту  әдістемелері 

 

НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР: 

1. Р.Сыздықова Сөз құдіреті»,Алматы, 1997 

2. Б.Адамбаев «Қазақтың  шешендік өнері» Жазушы,1984 

3.Ж.Дәуренбаев «Сөз киесі» Ана тілі 1996  

4.С.А.Қасқабасов  «Ел қазынасы ескі сөз» Ғылым, 1994 

5.Негимов С. Шешендік өнер.- Алматы: Ана тілі, 1997. 

6.Адамбаева Б. Алтын сандық.- Алматы: Жазушы, 1989.- 195 6.  

7. Р.Сыздықова «Тіл мәдениеті» Жазушы,1997 

8. Қ.Жұмалиев Стиль өнер ерекшелігі - Алматы, 1976 

9. Б.Шалабай Қазақ тілінің стилистикасы – А., 2006 

10.Д.Т.Тұранқұлова «Сырлы сөз – сахна сәні» А.,2003. 

11. Аристотель и античная литература. М., 1978 

12.Кохтев Н.Н. Основы ораторской речи.- М.:Изд-во МГУ,1992.  

 

ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР: 

 

13. М.Ғабдуллин «Қазақ халқының ауыз әдебиеті» Мектеп,1974.  

14. Н.Төреғұлов «Қанатты сөздер»  

15. Античные риторики. М., 1978. Античные теории языка и стиля. СПб., 1996. 

16. Диоген Лаэртский. О жизни, учениях  и  изречениях  знаменитых 

философов.  М., 1979. 

17. Лосев А. Ф. История античной эстетики.  Аристотель  и  поздняя  классика. 

М., 1976. 

18. Брынская  О.П.  систематизация  основных  понятий  риторики,  данных   в 

трактате Аристотеля "Риторика". М., 1987 

19. Риторика.   Кн.III//Аверинцев    С.С.     риторика     и     истоки     европейской 

литературной традиции. М., 1996 

20. Михайличенко Н.А. Риторика. - М.: Новая школа 1994.  

21.  Андреев  В.И.  Деловая  риторика.  Практический  курс  для  творческого 

саморазвития  делового  общения,  полемического  и  ораторского  мастерства.  - 

Казань: Изд-во Казанского университета, 1993.  

22.  Сопер  П.  Основы  искусства  речи/Пер,  с  англ.  -  М.:  Прогресс-Академия, 

1992.  

 

3 Пән. Таңдау компоненті «Қазақ театрының тарихы» пәні 

 

3 Пән. «Әлемдік және қазақ театрының тарихы» 

 

1.Қазақ театр өнерінің негізгі бастаулары.  

2.Қазақ театр өнерінің тууына орыс мәдениеті мен татар труппаларының әсері. 

3.Қазақ драматургиясының қалыптасуы 

4. Қазақ ұлттық мемлекеттік театрының құрылуы  

5.1920 жылдардағы актерлік өнер 

6. 1930 жылдардағы қазақ театры. Ұлттық драматургия негізіндегі 

қойылымдар 

7. Қазақ театрының дамуына орыс режиссерлік мектебінің ықпалы 

8. Ұлттық классиканың сахналануы 

9. Тарихи-төңкерістік тақырыптың игерілуі 

10. Музыкалық драма театрының ашылуы 

11. Соғыс жылдарындағы театр өнері. Қаһармандық тақырыптағы 

қойылымдар 

12. Фольклорлық тақырыптағы спектакльдер 

13. Әлем классикасының сахналануы 

14. Қазақ театры соғыстан кейінгі жылдарда. Соғыс тақырыбындағы 

қойылымдар. 

15.Жастар мен балалар театрының құрылуы. 

16.Тарихи шығармалар негізіндегі спектакльдер. 

17.Елуінші жылдардың екінші жартысындағы ірі серпілістер 

18.1960 жылдардағы сахналық өнер. Бүгінгі заман тақырыбы 

19.Тарихи-төңкерістік тақырыптардың игерілуі 

20.

 

Комедиялық спектакльдер 

21. Шыңғыс Айтматов және қазақ театры 

22. Аударма шығармалардың жаңаша сахналануы 

23. Классикалық шығармалардың сахналануы 

24. Ұлттық классиканы сахналаудағы режиссерлік шешімдер. 

 

 

НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР 

 

1.  Аникст А.А. Театр эпохи Шекспира. М., 2006 

2.  Аникст А.А. Шексир. Ремесло драматурга. М., 1974. 

3.  Бояджиев Г.Н. Вечно прекрасный  театр эпохи Возрождения. М., 1973. 

4.  Буркгардт Я. Культура Италии в эпоху Возрождения. – М., 2002. 

5.  Головня В.В. История античного театра. М., 1972. 

6.  Гвоздев  А.А.,Пиотровский  А.  История  европейского  театра:  Античный 

театр. Театр эпохи феодализма. – М., 2013.  

7.  Гораций. Об искусстве поэзии. - М., 1970. 

8.  Гуревич А.Я. Проблемы средневековой народной культуры. – М., 1981. 

9.  Гуревич А.Я. Категория средневековой культуры. – М., 1984. 

10. Дживелегов А.К. Итальянская народная комедия. М., 2015. 

11. История западноевропейского театра. т.1. М., 1956. 

12. Дживелегов  А.К.,  Бояджиев  Г.Н.  История  западноевропейского  театра  от 

возникновения до 1789 года: Учебник для студентов театральных вузов.  – 

М., 2013. 

13. Каллистов Д.П. Античный театр. Л., 1970. 

14. Комарова В.П. Личность  и  государство  в исторических драмах Шекспира. 

Л., 1977. 

15. Мокульский С.С. История  западноевропейского театра. Т.1. 

16. Морозов М. О Шекспире – в кн.: М. Избранное. М., 1979. 

17. Пинский Л.Е. Шекспир. Основные начала драматургии. – М., 1971. 

18. Средневековые  французские фарсы. М., 1981. 

19. Силюнас В. Испанский театр ХУ1-ХУ11 веков. – М., 1995. 

20. Томашевский  Н.В.    Вступит.  статья  в  кн.  «Кальдерон.  Пьесы»  в  2-х  т. 

М.,1961. 

21. Тронский И.М. История античной литературы. М., 1988. 

22. Ярхо В.Н. Драматургия Эсхила и некоторые проблемы древнегреческой 

трагедии. М., 1978. 

23. Бобылева А.Л., Западноевропейский и русский театр ХІХ-ХХ веков. –М., 

2011.  

24. Аймауытов Ж. Шернияз, (Құрастырған Б.Құндақбаев. Алматы,1990ж.) 

25. Ахтанов Т.  

Ана дауысы. Пьесалар. А.,”Жалын”, 1978ж. 

26. Әуезов М. 20 т. Шығармалар жинағы. 9 т. Пьесалар. А.”Жазушы”, 1969 ж. 

27. Байсейiтов Қ. Шаңғытбаев Қ. “Беу қыздар-ай”, Пьесалар жинағы. А., 

“Жазушы”, 1972  

28. Бадыров Қ. Театр моя судьба. А., “Өнер”, 1987 ж. 

29. Бел-белестер. (Құрастырған Б.Құндақбаев) А.,1987 ж. 

30. Байсеркенов М. Қойылым және қолтаңба. А., “Өнер”,1989ж. 

31. Байсеркенов М. Сахна және актер. А., “Ана тiлi”, 1993 ж. 

32. Богатенкова Л.И. Вернось времени. А., “Өнер”,1981 г. 

33. Богатенкова Л.И. 

Современное казахское сценическое искусство. А., 

Наука”, 1979 г.  

34. Богатенкова Л.И. Театр поиски и надежды. А., “Наука”, 1983г. 

35. Богатенкова Л.И. В поисках невымышленного времени. Алматы, 

Ғылым,1996 г. 

36. Казахские областные театры. А.,”Наука”,1996 г. 

37. Қазақ театрының тарихы. I том, А., “Ғылым” 1975 ж. 

38. Қазақ театрының тарихы. II том, А., “Ғылым” 1978 ж. 

39. Қазақ халқының салт-дәстүрлерi. А.,”Рауан”, 1994 ж. 

40. Құндақбаев Б. Путь театра. А.,”Жалын”, 1976 ж. 

41. Құндақбаев Б. Уақыт және театр. “Өнер”, 1981 ж. 

42. Құндақбаев Б. Мұхтар Әуезов  және театр. А., “Өнер”, 1981 ж. 

43. Құндақбаев Б. Заман және театр өнерi. А., “Өнер”, 2001 ж. 

44. Қуандықов Қ. Тұңғыш ұлт театры. А., “Жазушы”, 1969 ж. 

45. Қуандықов Қ. Театрда туған ойлар. А., ”Жазушы”, 1972 ж. 

46. Қойшыбаев Б. Ұлт театры шаңырағын көтерушi. Алматы,2000ж. 

47. Тоқпанов А. Бүгiнгi күнге дейiн. А., “Жалын”, 1971 ж. 

48. Тоқпанов А. Iңкәр дүние. А., ”Жалын”, 1991 ж. 

49. Тоғжанов Ғ. I.Жансүгiров. Қазақ театр өнерi туралы, А.,1933 ж. 

50. Сығаев Ә. Iңкәр шақ.   А., “Жалын”, 1978 ж. 

51. Сығаев Ә. Сахнаға сапар. А., “Өнер”, 1990 ж. 

52. Сығаев Ә. Сыр сандық.   А., “Өнер”, 1981 ж. 

53. Львов А.И. Казахский театр. Очерки истории. М.”Искусство”, 1961 ж. 

54. Нұрпейiс Б. Қазақтың жастар мен балалар театры. А., «Алматы  

баспа 

үйі», 2006 ж. 

55. Бентли Э. Жизнь драмы. М. : Симпозиум, 2004. – 416 с. 

56. Волькенштейн В. Драматургия. М. : Искусство, 1937 . – 273 с. 

57. Egri L. The Art of Dramatic Writing: Its Basis in the Creative Interpretation of  

Human Motives. New York: Touchstone, 1972. –  305 p. 

58. Parra A. Playwriting for Dummies. Indianapolis, Indiana: Wiley Publishing Inc., 

2011. –  384 p. 

59. Владимиров  С.  В.  Действие  в  драме.  2-е  изд.  доп.    СПб.:  Издательство 

СПбГАТИ, 2007. – 192 с. 

60. Костелянец  Б.О.  Драма  и  действие:  Лекции  по  теории  драмы.  М.: 

Совпадение, 2007, 502 с. 

61. Квинт  Гораций  Флакк.  Послание  к  Пизонам.  Хрестоматия  по  античной 

литературе  в  2  томах.  Т.2.  Римская  литература.  Сост.  Н.Ф.  Дератани, 

Н.А.Тимофеев. М.: Просвещение. 1965. –  679 с. 

62. Джонстон Б. Текст и сверхтекст в драматургии Ибсена/Границы спектакля. 

Сборник статей и материалов. Под ред. Ю.М. Барбой, Л.И. Гительман, Е.И. 

Горфункель. Спб.. 1999. – 175 с. 

63. Зингерман Б.И. Очерки истории драмы XX века: Чехов, Стриндберг, Ибсен, 

Метерлинк, Пиранделло, Брехт, Гауптман, Лорка, Ануй. М.: Наука, 1979. – 

392 с. 

64. Балухатый  С.Д.  Проблемы  драматургического  анализа.  Чехов.  Л.: 

Academia, 1927. – 186 c. 

65. Аникст А.А. Теория драмы от Пушкина до Чехова. М.: Наука, 1972 г. – 642 

с. 

66. Jordan.  E.  Chambers  L.  The  Theatre  of  Martin  McDonagh:  a  World  of  Savage 

Stories. Dublin: Carysfort Press, 2006. – 443 p. 

67. Громова М. Русская драматургия конца XX – начала XXI века. М.: Флинта, 

2009. – 460 с. 

68. Леман Х-Т. Постдраматический театр. М.: ABCdesign, 2013. – 312 c.