Жұмыс жиындарына арналған ОЖ, кәсіпорын масштабы желілеріне
арналған ОЖ және корпоративті ОЖ.
Желілік операциондық жүйелер олардың жұмыскерлік топ, кампус
немесе кәсіподақ масштабындағы желіге арналғанына қарай әр түрлі
қасиеттерге ие.
• Бөлім желілері – Ортақ тапсырманы орындайтын қызметкерлердің
кішігірім тобы қолданады. Желінің басты мақсаты – қосымшалар,
мәліметтер, лазерлік принтерлер мен модемдер сияқты локалды ресурстарды
бөлу. Бөлім желілері әдетте жеке желілерге бөлінбейді.
• Кампус желілері – жеке ғимарат ішіндегі немесе бір кәсіпорын
шекарасындағы бірнеше бөлім желілерін біріктіреді. Бұл желілер, бірнеше
шаршы шақырым территорияны қамтығанмен, локалды желілер болып
табылады. Бұндай делі сервистері бөлімдер желілері арасындағы
байланысты,
берілген
кәсіпорын
базаларына,
факс-серверлерге,
жоғарыжылдамдықты модемдер мен принтерлерге өтуді қамтамасыз етеді.
• Кәсіпорын желілері – бөлек кәсіпорын территориясындағы барлық
компьютерлерді біріктіреді. Олар қала, облыс, тіпті континентті де қамти
алады. Бұл өзге қызметкерлік топтағы, бөлімдегі, корпорация штаб-
пәтерлеріндегі мәліметтермен байланыс орнатуға мүмкіндік туғызады.
Бөлім масштабындағы желіде қолданылатын операциондық жүйенің басты
мақсаты – локалды қорларды бөлу болып табылады. Әдетте бөлім желілері
бір немесе екі файлдық серверден және 30 пайдаланушыдан тұрады. Бөлім
деңгейіндегі тапсырмалар жеңіл болады. Администратор міндеттеріне жаңа
пайдаланушылар іздеу, жаңа түйіндерді инсталляциялау және бағдарламалық
қамтаманың жаңа түрлерін орнату кіреді. Бұл желі әдетте бір не екі ОЖ-ні
пайдаланады. Көп жағдайда бұл айқындалған серверлі NetWare 3.x не
Windows NT, Windows for Workgroups сияқты біррангілі жүйе.
Бірнеше бөлімдердің локалды желілердің бір ғимараттың немесе
ғимараттар топтарының ортақ желісіне біріктіру – эволюциядағы жаңа қадам
саналады. Оларды кампустық желілер деп атайды. Кампустық желілер
бірнеше шақырымға таралады, және бұған глобалды біріктірулер міндетті
емес.Бұл желідегі ОЖ бөлім қызметкерлеріне басқа бөлімдегі кейбір файлдар
мен қорларға қол жеткізуге мүмкіндік тудыру қажет. Кампустық желілердің
ОЖ-ге ұсынатын қызметтері файлдар менпринтерлерді бөлумен шектелмейді
де, факс-серверлерді және жоғарыжылдамдықты модемдерді пайдалануды
қамтамасыз етеді. Бұл желі ұсынатын маңызды сервистің бірі – мәліметтер
базасында ма, әлде микрокомпьютерлерде екендігіне байланыссыз,
корпоративті мәліметтер базасына кіру болып табылады. Кампустық желілер
деңгейінде интергация мәселесі пайда болады. Жалпы алғанда, бөлімдер
өздеріне компьютер, желілік жабдықтар мен операциондық жүйелердің
түрлерін әлдеқашан таңдап алған. Кампустық желілер әртүрлі текті
компьютерлерді байланыстырса, бөлім желілері тек біртекті компьютерлерді
пайдаланады.
Корпоративті желі айтарлықтай ара-қашықтықтағы кәсіпорындар
желілерін
байланыстырады.
Ол
локалды
желілер
немесе
жеке
20
компьютерлерді байланыстыру үшін (WAN links) глобалды байланысын
пайдаланады. Корпоративті желілер пайдаланушыларына кампустық және
бөлім
желілеріндегідей
қызметтермен
қоса,
мейнфреймдер,
миникомпьютерлер және глобалды байланыстармен байланыс сияқты
қосымша қызметтер ұсынылады. Файлдар мен принтерлерді бөлумен
байланысты базалық сервистермен қоса, корпорацияларға арналған желілік
ОЖ
пошта
қызметі,
коллективті
жұмыс
құралдары,
жойылған
қолданушыларды қолдау, факс-сервис, дыбыстық ақпаратты өңдеу,
видеоконференцияны ұйымдастыру сияқты қызметкерліктер тізімін қолдау
қажет. Корпоративті ОЖ белгілері:
Қосымшаларды қолдау. Корпоративті желілерде үлкен есептеу қуаты
қажет күрделі тапсырмалар орындалады. Мұндай қосымшалар бірнеше
бөліктерге бөлінеді, мысалы, бір компьютерде мәліметтер базасына
сауалнама әзірлейтін бір бөлігі, ал екіншіде файлдық сервиске сауалнаманың
екінші бөлігі орындалса, клиенттік машиналарда қосымша мәліметтерді
өңдеуді жүзеге асыратын және интерфейсті ұйымдастыратын басқа бөлігі
орындалады. Бағдарламалық жүйелер корпорацияларына ортақ есептеу
бөлігінің көлемі клиенттер үшін аса үлкен болуы мүмкін, сондықтан егер
оны арнайы жабдықталған қуатты компьютер – қосымшалар серверіне
жүктесе, күрделі есептеулерді шешу нәтижелі болады. Қосымшалар сервері
ОЖ-сі есептеудің жоғары өнімділігін қамтамасыз етуі тиіс, олай болса
көпорамды өңдеуді, көптапсырмалылықты мультипроцесстенуді, виртуалды
жадты және UNIX, Windows, MS-DOS, OS/2 бағдарламаларын қолдау керек.
Бұл жағдайда желілік NetWare ОЖ-ін корпоративті өнімге жатқызу қиын,
себебі оның талаптары қосымшалар серверіне қойылатын талаптарға сай
емес. Дегенмен, Windows NT-дегі универсалды қосымшалардың күшті
қолдаулары бұл жүйеге корпоративті өнімдер әлемінде беделді орынға ие
болуға әсер етеді.
Анықтамалық
қызмет.
Корпоративтік
ОЖ
бір
орталықтан
басқарылатындай түрде барлық пайдаланушылар мен қорлар жайында
барлық ақпаратты сақтай білу керек. Корпоративтік желі өзі жайлы толық
ақпаратты
орталықтан
сақтандыруға
мұқтаж. (пайдаланушылар
мәліметтерінен, серверлерден, қызметкерлерден бастап, кабельді жүйеге
дейін). Бұл ақпаратты мәліметтер базасы ретінде ұйымдастырған ыңғайлы.
Осы база мәліметтері бірталай желілік жүйелік қосымшаларға, бірінші
кезекте басқару жүйесіне қажетті болуы мүмкін. Сонымен қоса, мұндай база
электронды пошта, коллективті жұмыс жүйесі, қауіпсіздік қызметін, желінің
бағдарламалық
және
аппараттық
қамтамасын
түгелдеу
қызметін
ұйымдастыру үшін пайдалы.
Идеал түрдегі желілік анықтамалық ақпарат операциялық жүйелерде
көп кездесетіндей, ақпарат сақтауға арналған мәліметтер базасы жиыны
емес, ортақ мәліметтер базасы түрінде болуы тиіс. Мысалы, Windows NT
ішінде анықтамалық мәліметтер базасының кем дегенде бес түрі бар.
Доменнің (NT Domain Directory Service) басты анықтама құралы
пайдаланушылар жайлы ақпаратты сақтайды, бұл олардың желіге кіруінде
21
