Тапсырмалар құнын есептеу

MS Project ортасында тапсырмалар құны мына формула арқылы есептеледі:

Белгіленген шығындарды Cost (Затраты) кестесінің Fixed Cost (Фиксированные затраты ) өрісінде енгізуге болады.

Gartner нарықтағы программалық өнімдерді зерттеу эксперттері жобаларды басқару аумағындағы өнімдердің күшті және әлсіз жақтарына тоқталып өтті [82,83,84].

Құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін қолдануға бағытталған жұмыстардың практикалық қолданудың экономикалық тиімділігін зерттеу жұмыстары ТОО «Аймереке», СК «Интеко консалтинг kz» құрылыс фирмаларыда өтті.

Сонымен құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін қолдануға бағытталған жұмыстарды негізге ала отырып, біз эксперимент жұмысының алғашқы кезеңінде пайдаланушылардың жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін практикалық қолдануда экономикалық тиімділікті тексеру көзделді.

Өткізілген эксперименттің тәжірибесі ТОО «Аймереке», СК «Интеко консалтинг kz» құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін қолдануға бағытталған жұмыстардың практикалық қолданудың меңгеру деңгейінің байқау және бағдарлау арқылы жүргізіліп, сапасын анықтау үшін анкеталық сұрау жүргізілді.

Анкета сұрақтары «жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін қолдану қажеттілігі» деген тақырып бойынша дайындалды.

Құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін қолдануға бағытталған жұмыстардың практикалық қолданудың меңгеру денгейлерін анықтау үшін 16 пайдаланушы қамтылды.

Пайдаланушылардың құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін практикалық қолдануға бағытталған жұмыстардың экономикалық тиімділік деңгейлері келесі көрсеткіштермен анықталды:

-«жоғары» - 5 сұраққа да «жоғары» деп жауап берген жағдайда

-«орта» - 4 сұрақка «жоғары», бір сұраққа орта деп жауап берген жағдайда

-«төмен» - 4 сұрақка «орта», бір сұраққа «төмен» деген жауап берген жағдайда.

Бақылау сұрақтарындағы (а) жауабы «жоғары деңгейді, (б) жауабы орта деңгейді, (в) жауабы төменгі деңгейді анықтайды.

Кесте 4 - MS Project ортасынын пайдаланушылардың

Құрылыс кешені ұжымдарында күнтізбелік жоспарлауға мүмкіндік беретін программалық жабдықтарға деген сұраныс жоғары. Себебі ресурстарды максимальді тиімді пайдалана отырып, жобаны уақыт бойынша тиімді жүзеге асыру сәттілік кепілі.

Құрылыс компанияларының мұндай программалық кешендерге қоятын талаптары төмендегідей:

• 
  Түрлі иерархиялық деңгейлерді қолдай отырып, жұмыс өндірісінің күнтізбелік графигін құру;
  
• 
  Ресурстарға қажеттілік графигін, жобаға жұмсалатын қаржы шығыны графигін тұрғызу, ресурстық қамсыздандыруды жоспарлау;
  
• 
  Ресурстардың кең спектрін жоспарлау мүмкіндігі: орындаушылар мен механизмдерді, сонымен қатар, материалдық ресурстарды;
  
• 
  Қатаң уақыттық шектеулер және шектеулі ресурстар үшін жоспарлаудың түрлі нұсқаларын қарау. Осылайша қарау «жылдам-арзан» деген мүмкіндігінше сәтті келісімге келуге мүмкіндік береді;
  
• 
  Жобаның құндық сипаттамаларын түрлі мерзімдерде оңтайландыру және басқа ресурстарды тарту арқылы жобаны орындаудың «экономды» нұсқасын табу;
  
• 
  Құрылымдық шығындар статьясына сәйкес түрлі типтегі құрылыс жұмыстарының объектілеріне шығындарды таратуды талдау;
  
• 
  Корпоративті ақпараттық жүйелерге интеграциялау, құрылыс сметаларын жасаушы программаларға, қоймалық, бухгальтерлік программаларға деректерді импорттау-экспорттау мүмкіндігі.
  

Яғни, бұл жүйелер жоспарлаудың уақыттық, ресурстық және құндық негізі процестерін қолдайды және желілік жоспарлау алгоритмдері, критикалық жол әдісі, көлемді игеру әдісі және т.б. негізінде бақылауға мүмкіндік береді.

Қазіргі кезде Қазақстан республикасындағы құрылыс компанияларының көпшілігі жұмыстарын тиімділендіру мақсатында күнтізбелік жоспарлау жүйелерін қолданады.

Диссертациялық жұмыста құрылыс салаларының инвестициялық процесінің түрлі этаптарында жобаларды басқару жүйелерінің қолданылуы жан жақты қарастырылды.

Инвестицияалды кезең жоба туралы нақты және дәйекті ақпараттың болмауымен ерекшеленеді. Бұл жобаның жалпы концепциясы, оны жүзеге асырудың бағытталған мерзімі, техника-экономикалық негіздеуі, алғашқы құндық бағалауы және басқа да көрсеткіштер болуы мүмкін. Сондықтан да ЖБЖ-ін қолданатын есептер де жалпы сипатқа ие:

• 
  Жобаның параметрлерінің уақыттық және құндық ірілендірілген бағасы;
  
• 
  Оның жүзеге асырылуының және тиімділігінің бағасы;
  
• 
  Инвестицияланған құрылыс объектісінің бағытталған концепциясын құру.
  

Бұл кезеңде жобаларды басқару жүйелерін инвестор-салушы, компания басқарушысы, техникалық тапсырыс беруші пайдалануы мүмкін.

Тендерлік сауда кезеңде жобаларды басқару жүйелерін қолдану подрядтық ұйымдарға төмендегі есептерді шешуге мүмкіндік береді:

• 
  Жұмыстар өндірісінің ірілендірілген пилоттық графигін құру;
  
• 
  Алдын ала қаржыландырудың графигін құру;
  
• 
  Тендерлік құжаттар пакетіне енгізу үшін адамдар және материальдық ресурстар қажеттілігінің ведомостарын құру.
  

Тапсырыс беруші де жобаларды басқару жүйелерін қолданған жағдайда жобаның электрондық кестесін ала отырып, ол жұмыс өндірісінің көрсетілген графигін нақты және мейілінше жылдам бағалай алады.

Жобаларды басқару жүйесінің мүмкіндіктері жобаны жүзеге асыру кезеңіде мейілінше ашылады. Бұл түсінікті де, себебі, жобаларды басқару жүйесінің өзі осыған арналған.

Жобаның орындалу кезеңі екі этаптан тұрады:

1. 
   Құрылысты басқару жобасын құру этапы;
   
2. 
   Оны бекіту және бақылау этапы.
   
   • 
     Кестелерді құруды ыңғайлау;
     
   • 
     Бөлшектеу деңгейін таңдау;
     
   • 
     Басқару моделін таңдау.
     

• 
  Құрылысты басқару жобасын құру процесі (жоспарлау);
  
• 
  Жобаны бекіту және бақылау процесі
  

• 
  Жоба тапсырмаларының құрамын анықтау (ұқсастықтары бойынша, смета бойынша және т.б.);
  
• 
  Кодтардың, типтердің және т.б. (WBS, ID, топологиялық схемалар) құрылымын жасау;
  
• 
  Шығындар статьяларының құрылымын, күнтізбелік жұмыстарды және ресурстар күнтізбесін жасау;
  
• 
  Жұмыстардың орындалуына әсер ететін технологиялық тізбектерді, сыртқы факторларды, кестелерді жасау;
  
• 
  Ұзақтылықтарды, ресурстарды тағайындау, олардың өнімділігін және бағасын анықтау;
  
• 
  Кестелерді оңтайландыру («fast-track» технологиясын қолдана отырып);
  
• 
  Ресурстарға қойылған шектеулерді ескере отырып, жобаның жоспарлық мерзімін есептеу және оптимизациялау. Жобаларды басқару жүйелерінің менеджерлері жобаны жүзеге асырудың түрлі нұсқаларын қатаң уақыттық немесе ресурстық шектеулерде оңай тексере алады. Барлық жобаларды басқару жүйелеріне есептерді шешуді жеңілдететін оңтайландырудың математикалық алгоритмдері енгізілген.
  
• 
  Жоба қажеттілігіне сай ресурстардың, машиналар және механизмдердің графиктерін тұрғызу, өндірістің бар қуаттылығын жүктеуді оңтайландыру;
  
• 
  Жобаның материалдар қажеттілігін анықтау, материалдарды сатып алу және жеткізу графигін құру;
  
• 
  Жобаны түгелдей және оның бөлек фазаларын жүзеге асыруға кететін шығындарды анықтау, сонымен қатар жобаның қаржылық қажеттіліктерін объект элементтеріне және түрлі құрылыс жұмыстарына уақыт бойынша тарату;
  
• 
  Қатерлерді бағалау (мерзімдер, мүмкін болатын қаржыландырулар, саяси қатерлер және т.б.);
  
• 
  Жобаның орындалуы туралы ақпаратты жаңалап отыратын адамдарды анықтау;
  
• 
  Түрлі жұмыс орындарына арналған нұсқаулар, жоба деректер қорының интерфейстерін және программаларын даярлау (ең болмағанда жоба файлдарына арнап);
  
• 
  Жобалық берілгендерді келісу және түзету;
  
• 
  Жобалық басқару жүйесін инвестициялық процеске барлық қатысушыларымен келісу және бекіту, яғни мақсаттық жоспарды алу және бекіту.
  

Диссертациялық жұмыстың мақсаты құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда Project ортасының көрсетілімдерін қолдану тиімділігін зерттеу. Мақсатқа жету үшін жұмыста келесі мәселелер қарастырылды:

1. 
   Құрылысты ұйымдастырудағы модельдер мен әдістерді талдау, құрылыс өндірісін басқаруды ұйымдастыру ерекшеліктері қарастырылды;
   
2. 
   Жобаларды басқару жүйесін құрылыс саласының әртүрлі деңгейлі үдерістерінде қолдану мәселелері;
   
3. 
   Автоматтандырған басқару жүйелерінің жабдықталу түрлері;
   
4. 
   Автоматтандырылған жобалау жүйелерінің бағдарламалық-техникалық және бағдарламалық-әдістемелік құралыдары;
   
5. 
   Автоматтандырылған жобалау жүйелерінің лингвистикалық қамсыздандырылуы;
   
6. 
   Тапсырмаларды бөлшектеу дәрежелерін ескере отырып СМР күнтізбелік жоспарлау тәжірибесін жалпылау және талдау;
   
7. 
   СМР күнтізбелік жоспарлау модельдерінде қолданылатын құрылыс өнімдерінің арнаулы ерекшеліктерін зерттеу және жүйелеу;
   
8. 
   Құрылыс саласындағы автоматты басқару жүйелеріндегі күнтізбелік жоспарлау және желілік модельдер түрлері;
   
9. 
   Желілік жоспарлау және басқару технологиясы, күнтізбелік графикті құру және талдау;
   
10. 
    Күнтізбелік жоспарлаудағы ресурстарды рационалды қолданудың эвристикалық әдістері;
    
11. 
    Жобаларды басқаруды автоматтандыру құралдары;
    
12. 
    Project ортасының көмегімен жобаны басқару технологиясы;
    
13. 
    Құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасын қолдану ерекшеліктері;
    
14. 
    Құрылыс мекемелері үшін сала бойынша басқару шешімдерін қабылдау;
    
15. 
    Құрылыс саласында жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда MS Project ортасының көрсетілімдерін қолдануға бағытталған жұмыстардың практикалық қолданудың экономикалық тиімділігін зерттеу.
    

Қорыта келгенде, құрылыс саласында басқару жүйелерін қолданудың, құрылыс көлеміне, ақпараттық ағынға, инвестициялық процеске қатысушылардың көптігіне байланысты болашағы зор деп айтуға болады.

В организациях строительного комплекса существует высокая потребность в программном обеспечении именно по календарному планированию. Поскольку нахождение оптимального способа реализации проекта по времени при максимально эффективном использовании ресурсов являются ключевыми факторами успеха, а при растущей с каждым днем конкуренции – гарантом выживания организации.

Среди требований строительных компаний с подобного рода программным комплексам практически всегда фигурируют следующие пункты:

• 
  Разработка календарных графиков производства работ с поддержкой различных уровней иерархий;
  
• 
  Построение графика потребностей в ресурсах, графика расходования денежных средств на проект в целом и на отдельный вид работ, ресурсов – планирование ресурсного обеспечения;
  
• 
  Возможность планирования широкого спектра ресурсов: как исполнителей и механизмов (возобновляемых ресурсов), так и материалов (расходуемых ресурсов);
  
• 
  Проигрывание различных вариантов планирования – при жестких временных ограничениях и при ограниченных ресурсах. Варьирование этих способов поможет найти наиболее удачный компромисс: «быстрее – дешевле»;
  
• 
  Нахождение наиболее «экономного» варианта реализации проекта за счет оптимизации стоимостных характеристик проекта при проведении проекта в различные сроки, привлечении других ресурсов;
  
• 
  Анализ распределения затрат на элементы объекта, на строительные работы различных типов в соответствии со структурой статей затрат;
  
• 
  Интеграция в корпоративные информационные системы (КИС), возможность импорта-экспорта данных в программы составления строительных смет, складские, бухгалтерские программы.
  

Эти системы обеспечивают поддержку основных процессов временного, ресурсного и стоимостного планирования и контроля на основе алгоритмов сетевого планирования, метода критического пути (некоторые даже ресурсно-критического), метода освоенного объема и т.п.

Для решения поставленных задач использовались следующие методы и приемы: методы системного и логического анализа и метод обобщения опыта; теоретический обзор и анализ литературных источников; методы общей теории систем, теории поточной организации работ, сетевого планирования и управления, эвристические методы теории расписаний.

“Benefit of using results of project management systems in construction on ‘Project’ software”

In organizations of building complexes high requirement in software, exactly by calendar planning exists. As for as finding of optimal realization method of project on time with maximum effective usage of resources is a key factor of success but by everyday’s growth of competition is a guarantee of organization’s survival.

Among requirements of construction companies with program complexes of this sort practically the following items always figure:

• 
  Development of schedule diagrams of works with support of different levels of hierarchies;
  
• 
  Creation of the diagram of needs for resources, a graphics of an expenditure of money on the project as a whole and on a separate type of operations, resources – planning of resource support;
  
• 
  Possibility of planning of a broad spectrum of resources : as performers and mechanisms (renewable resources), and materials (spent resources);
  
• 
  Playing of different options of planning – in case of rigid temporary restrictions and in case of limited resources. The variation of these methods will help to find the most successful compromise: “quicker-cheaper”;
  
• 
  Finding of the most “economical” option of project implementation at the expense of optimization of cost characteristics of the project when carrying out the project in different periods, attraction of other resources;
  
• 
  The analysis of distribution of expenses for object elements , an construction works of different types according to structure of articles of expenses;
  
• 
  Integration in corporate information systems (CIS), construction estimates, warehouse, accounting programs.
  

Construction projects lay at sources of network planning. Actually, the critical path method was developed for coordination of operations on construction companies in the Republic of Kazakhstan starts applying scheduling systems to increase of efficiency of the operation.

In dissertation operation are considered use of project management systems in construction branch at different stages if investment process.

The tasks related to development process of the project by control of construction are considered:

• 
  Determination of composition of operations of the project (on analogs, estimates and so on);
  
• 
  Development of structures of codes (WBS, ID, topological diagrams, types, etc.);
  
• 
  Development of structure of articles of expenses, calendars of operations and calendars of resources;
  
• 
  Development of schedules, technological sequences, accounting of external factors. Influencing sequences and periods of performances of work (for example: flood, frost);
  
• 
  Assignment of durations, resources, their productivities and costs;
  
• 
  Calculation and optimization of plan project deadlines taking into account existing restriction on resources. In PMS the manager can easily lose different options of project implementation – in case of rigid temporary or resource restrictions. In every PMS mathematical algorithms of optimization of use of different types of resources by means of which the solution of tasks considerably becomes simpler are put;
  
• 
  Creation of diagrams of need of the project in work forces, machines and mechanisms, optimization of looking of available production capacities;
  
• 
  Determination of necessary expenses for project implementation and its separate phases, and also distribution of financial needs of the project in time, on object elements, on construction works of different types;
  
• 
  Assessment of risks (periods, funding opportunities, political risks, etc.);
  
• 
  Determination of the circle of people, responsible for introduction and up-dating of information on project implementation;
  
• 
  Development of instructions for different workplaces, interfaces and other to a project database (at worst – to project files);
  
• 
  Coordination and adjustment of project data;
  
• 
  Coordination and the statement of ПУС all participants of investment process – receiving and “fixing of the so-called target plan”.