7 тақырып. Қылмыстық іс жүргізудегі мәжбүрлеу шаралары Процестік мәжбүрлеу шараларының ұғымы

Процестік мәжбүрлеу шаралары — бұл қылмыстық-процестік заңда көзделген сот әділдігінің міндеттері мен тергеп-тексеру жетістіктеріне жету мақсатында күдіктінің, айыпталушының құқығын шектейтін іс бойынша қылмыстық процесті жүргізуші органның әрекеттері мен шешімдері.

Процестік мәжбүрлеу шараларының негізіне:

1)тіркелген қылмыстық істің болуы (сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы);

2)оған қатысты субъектілердің болуы (прокурор, анықтаушы, тергеуші, және өз өндірісінде істі қабылдаған және қарсылық білдірмеген сот);

3)оған қатысты объект (қылмыстық-процестік заңның әрекеттері тағылатын тұлғалар) жатады.

Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы заңды түрде процестік мәжбүрлеу үшін қызмет етеді, себебі, онда қоғамға қауіпті әрекеттердің жүзеге асуы туралы қорытындылар болуы мүмкін. Мәжбүрлеу шаралары іс тоқтатылғаннан кейін қолданылуға тиісті емес.

Қылмыстық-процестік заң мынадай процестік мәжбүрлеу шараларын қарастырады: күдіктіні ұстап алу (17-тарау); бұлтартпау шаралары (18 -тарау); өзге де процестік мәжбүрлеу шаралары (19-тарау).