6М070400 – «Есептеу техникасы және программалық қамтамасыз ету»

ҚАЗАҚ  ҰЛТТЫҚ  АГРАРЛЫҚ  УНИВЕРСИТЕТІ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6М070400 – «Есептеу техникасы және программалық қамтамасыз ету» 

мамандығы бойынша 

магистратураға түсуге арналған емтиханның 

 

БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы, 2016 

АЛГОРИТМДЕУ ЖӘНЕ ПРОГРАММАЛАУ НЕГІЗДЕРІ 

 

1. Компьютердің программалық құралдары 

Программалауды  автоматтандырудың  әдістері.  Алгоритмдік  тілдер. 

Алгоритмдік  тілдің  қолдануы  жєне  оған  қойылатын  талаптар.  Процедураға 

бағытталған  тілдер  жєне  объектілерге  бағытталған  программалау  туралы 

түсініктер.  Компьютерді  программалық  қамтамасыз  етудің  жалпы  түсінігі.  

Компьютермен пайдаланушының диалогын ұйымдастыру. Программалаудың 

интеграцияланған жүйелері. 

 

2. Есептерді алгоритмдеудің негіздері 

Алгоритмнің  анықтамасы.  Алгоритмдерді  баяндаудың  тәсілдері. 

Алгоритм  схемаларын  жасау  ережелері.  Алгоритмдердің  құрылымдарының 

түрлері.  Сызықтық  және  тармақталған  алгоритмдердің  құрылымдарының 

баяндалуы.  Циклдік  құрылымдар.  Алгоритмнің  циклдік  құрылымы.  Бірің 

ішіне  бірі  енген  циклдік  құрылымның  алгоритмдік  баяндалуы.  Техникалық 

есептердің  қойылымының  класқа  бөлінуі.  Есептерді  шешу  алгоритмдердің 

толық құрылуы. 

 

3.  Негізгі  процедураларға  бағытталған  алгоритмдік  тілдерде 

программалау 

Оқып  үйренетін  алгоритмдік  тілдің  негізгі  сипаттамалары.  Тілдің 

алфавиті. Тілдің  объектілерінің жазылуының ережелері. Мәліметтер типтері. 

Тұрақтылар.  Айнымалылар.  Ерекше  белгілер.  өрнектер.  Арифметикалық 

және  логикалық  өрнектер.  Мєліметтер  құрылымы.  Массивтер.  Жиындар. 

Жазбалар. 

Алгоритмдік  тілдің  операторларын  класқа  бөлу.  Меншіктеу 

операторлары.  Басқару  операторлары.  Мәліметтерді  енгізу  –  шығаруды 

ұйымдастыру. 

Программаның  құрылымы.  Алгоритмнің  схемасынан  программаның 

схемасына  көшу.  Алгоритмдердің  сызықтық  құрылымын  программалау. 

Тармақталған  құрылымдарды  программалау.  Алгоритмдердің  циклдік 

құрылымдарын  программалау  (сандық  талдау  есептері,  сандық  массивтерді 

өңдеу,  массивтер  компоненттерін  реттеу  есептері  және  т.б.  мысалдарында) 

массивтерді  енгізу  –  шығаруды  программалау.  Жолдық  мәліметтер. 

Символдық  мәліметтерді  өңдеудіњ  есептерін  программалау.  Мәліметттер 

құрылымындарын  қолданатын есептерді программалаудың ерекшеліктері. 

Ішкі  программалар  және  оларды  класқа  бөлу.  Ішкі  программаларды 

ұйымдастыру  әдістері.  Ішкі  программаларды  шақыру.  Нақты  параметрлерді 

тасымалдау. Жадының жалпы облысын пайдалану. Файлдармен жұмыс істеу. 

Файлдардың  әртүрлі  типтері.  Стандартты  ішкі  функциялардың  қоры  және 

процедуралары. 

Оларды 

шақырудың 

тәсілдері. 

Программаларды 

ұйымдастыру.  Әртүрлі    құрылымдық  ұйымдасқан    программалардың 

мысалдары. Модульдік программалау. 

 

4. Программаларды компьютерде орындауды ұйымдастыру 

Компьютерде  программаларды  орындауға  дайындық  және  орындау 

сатылары.  Программаларды  орындайтын,  өңдейтін,  трансляция  сатыларын 

орындайтын интеграцияланған турбожүйе құралдарымен жұмыс істеу. 

Байланыс  редакторы  мен  транслятордың  жұмыс  режимі.  Алғашқы 

программаның  трансляциясы.  Программалардағы  қателердің  типтері. 

Технологиялық,  техникалық  қателер,  программалық  және  жүйелік  қателер, 

құжаттық  қателер.  Программаларды  орындау  барысында  жүйенің  қателер 

жайында хабарлары. Программалардың орындалуы. 

 

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі 

Негізгі: 

1.  Ә.Ү. Нұрымбетов. Turbo Pascal 7.0. алгоритмдік тілінде бағдарламау. 

Алматы, 2012.  

2.  Фаронов В.В. Турбо Паскаль 7.0. Начальный курс. Учебное пособие.-М.: 

Нолидж, 2008. 

3.  Марченко А.И., Марченко Л.А. Программирование в среде  Turbo Pascal 

7.0.- Киев: ВЕК+, 2000. 

4.  Федоренко Ю. Алгоритмы и программы на Turbo Pascal. Учебный курс.- 

СПб: Питер,2001. 

5.  Гусева А.И. Учимся программировать: Pascal 7.0. Задачи и методы  их 

решения. - М.:,1999. 

 

Қосымша: 

1. Ә.Ө. Мұртазина. Турбо Паскаль тілінің құралдарын қолданып есептерді 

программалау. «Алгоритмдік тілдерде программалау» пәні бойынша 

практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқауы. «Ақпараттық 

технологиялар» - Алматы: КазҰТУ, 2004. 

2.  Муртазина А.У., Тусупова Б.Б. Разработка и анализ алгоритмов и 

программ. Методические указания к курсовой работе по курсу “Языки и 

технология программирования”. - Алматы: КазНТУ, 2001. 

3. Муртазина А.У., Тусупова Б.Б. Основы программирования на языках      

Паскаль и Си. Методические указания к лабораторным работам по курсу 

“Языки и технология программирования”. Часть 1.- Алматы: КазНТУ, 2000. 

4. Культин  Н.Б. Turbo Pascal в задачах и примерах. – СПб.: БХВ-Петербург, 

2003 

 

 

ПРОГРАММАЛАР ӨҢДЕУДІҢ ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАРЫ 

 

1. Жабдықтық құралдар классификациясы 

Ұғымдарды  анықтау:    бағдарлама,  бағдарламалаудың деңгейлері  және 

категориялары  (бағыттары),  жабдықтары  және  бағдарламаларды  өңдеу. 

Өңдеу  тәртібі.  Программаларды  өңдеудің  асапаптық  құралдарының  даму 

тарихы.  Қазіргі  заман  жабдықтық  құралдарының  негізгі  ерекшеліктері  және 

классификациясы.  Өңдеудің  функционалдығын  сипаттау.  Құжаттар  мен 

мазмұн  талаптары.  Талаптарды  өңдеу.  Техникалық  тапсырма.  Жобалау 

жабдықтары мен әдістері. 

 

2. Әдістер және жабдықтар 

Қазіргі заман талабына сай CASE – технологиялар. CASE-құралдарын 

ендіру  және  меңгеру  технологиялары.  CASE  –  құралдарын  бағалау.  Қазіргі 

заман талабына сай CASE-құралдарының сипаттамасы. CASE-құралдарының 

классификациясы. Құрылымдық түрдегі CASE-жүйелер (BPWin, ERWin).  

Деректер  және  функциялардың    -  пәндік  аймақтарын  құжаттау  және 

сипаттаудың  графикалық  және  мәтіндік  құралдары.  BPwin  құралының 

көмегімен бизнес-процесстерді моделдеу. AS-IS жұмысының функционалды 

моделін  ұйымдастыру.    TO-BE  моделі  және  оның  функционалды  –  бағалық 

талдануы. ERwin – деректер қорының (ДҚ) құрылымын өңдеу құралы. ERwin 

деректер моделінің логикалық және физикалық дейгейлерін бейнелеу. Model 

Mart  –  ұжымдық  өңдеу  кезінде  "клиент-сервер",  деректер  сақтағышы,  Web 

қосымшаларды құру үшін қолданылатын моделдерді басқару жүйесі.  

 

3.  Жобалау әдістері және бағдарламалардың өмірлік циклы   

RUP  өңдеу  құрамын  анықтайтын  мемелекеттік  және  халықаралық 

стандарт құжаттары. БҚ өмірлік циклының үрдістері. БҚ өмірлік циклының 

стадиялары, үрдіс және стадиялар арасындағы қарым-қатынастар. БҚ өмірлік 

циклының    моделдері.  Мемелекеттік  және  халықаралық  стандарт 

құжаттарына  негізделген,  жобалаудың  құрылымдық  және  обьектілі-

бағытталған жолдары және олардың қарым-қатынастары. CASE-құралдарды 

енгізу және меңгеру бойынша  тәжірибелік ұсыныстар, соның ішінде таңдау 

критерилері мен салыстру бағасы. 

 

4. Унифицирленген моделдеу тілі (UML) 

UML  тілі.  UML  тіліне  кіріспе.  UML  унифицирленген  моделдеу  тілі. 

Тілдің кілттік аспектілері. UML диаграммалары және құрылыстары.  

Әрбір  түрдегі  диаграммаларды  құрылымдық  моделдеу  және  тәртіптік 

моделдеуде  қолдану.  UML-ді  моделдеудің  әртүрлі  мәселелерін  шешу  үшін 

қолдану.  Объектілі-бағытталған  CASE-жүйелер  (Rational  Rose,  Aris, 

Microsoft Office Visio 2007

). CASE-жүйелерді қолдану бойынша ұсыныстар.  

UML тілінде,  Rational Rose, Aris, 

Microsoft Office Visio 2007

 ортасын 

пайдала  отырып  жүйелерді  жобалау.  Rational  Rose  –  Ada,  ANSI  C++,  C++, 

CORBA, Java/J2EE, Visual C++ и Visual Basic. ARIS (IDS Scheer) тілдерінде 

жазылған моделден  код  генерациясын  қолдайтын    моделдеу  ортасы  –  бұл 

әртүрлі  модель  типтерімен  байланысқан  жиынтықтармен  жұмыстар 

жүргізудің  ұжымдық  аспабы,  негізінен  бизнес-үрдістерді,  деректер  және 

ақпараттық жүйелерді, ұжым қызметін сипаттауға арналған, 

Microsoft Office 

Visio 2007

  (Microsoft) - әртүрлі әдістемелерді қолдана отырып моделдер әрі 

диаграммалар,  бизнес-үрдістер  және  деректер  моделін  құруға  мүмкіндік 

беретін құрал. 

 

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі 

Негізгі: 

1.  Леффингуал, Дин, Ундри, Дон. Принципы работы с требованиями к ПО.  

Унифицированный подход. М., 2002г. 

2.  У. Боггс, М. Боггс. UML, Rational Rose. М., ЛОРИ, 2000 г. 

3.  Сэм Канер и др. Тестирования программного обеспечения. Киев, 2000г. 

4.  С.В. Маклаков BPWin, и ERWin. CASE-разработки информационных 

систем. – М.:ДИАЛОГ-МИФИ, 2000 – 256 с. 

5.  Грейди Буч, Джеймс Рамбо, Айвар Джекобсон, Язык UML. Руководство 

пользователя: Пер. с англ – М.: ДМК Пресс, 2001 

6.  Джим Арлоу, Айла Нейштадт., UML 2 и Унифицированный процесс. 

Практический объектно-ориентированный анализ и проектирование, 2-ое 

издание, Символ-Плюс, 2007г.  

7.  Дж. Рамбо, М. Блаха., UML 2.0. Объектно-ориентированное 

моделирование и разработка, Питер, 2007г. 

8. 

Мацяшек Лешек А.

 Анализ и проектирование информационных систем с 

помощью UML 2.0, 3-е издание, 

Вильямс

, 2008г. 

9. 

Киммел П.

 UML. Основы визуального анализа и проектирования, НТ 

Пресс, 2008г. 

10. 

Мартин Фаулер

.  UML. Основы. Краткое руководство по стандартному 

языку объектного моделирования, 

Символ-Плюс

 2011г.  

11. Қосымша: 

12. Зиндер Е.З. Бизнес-реинжиниринг и технологии системного 

проектирования. Учебное пособие. М., Центр Информационных 

Технологий, 1996  

13. Марка Д.А., МакГоуэн К. Методология структурного анализа и 

проектирования. М., "МетаТехнология", 1993.  

14. Вендров А.М. Один из подходов к выбору средств проектирования баз 

данных и приложений. "СУБД", 1995, №3.  

15. Международные стандарты, поддерживающие жизненный цикл 

программных средств. М., МП "Экономика", 1996  

16. Шлеер С., Меллор С. Объектно-ориентированный анализ: моделирование 

мира в состояниях. Киев, "Диалектика", 1993.  

17. Barker R. CASE*Method. Entity-Relationship Modelling. Copyright Oracle 

Corporation UK Limited, Addison-Wesley Publishing Co., 1990.  

18. Горчинская О.Ю. Designer/2000 - новое поколение CASE-продуктов 

фирмы ORACLE. "СУБД", 1995, №3.  

19. Горин С.В., Тандоев А.Ю. Применение CASE-средства Erwin 2.0 для 

информационного моделирования в системах обработки данных. "СУБД", 

1995, №3.  

20. Горин С.В., Тандоев А.Ю. CASE-средство S-Designor 4.2 для разработки 

структуры базы данных. "СУБД", 1996, №1.  

 

 

 

ЖҮЙЕЛІК ПРОГРАММАЛАУ 

 

1. Үрдістер және ағындарды басқару  

Үрдіс  және  ағын  түсініктері.  Үрдіс  деректерінің  басқарылушы 

құрылымдары. 

Ағын 

қүйлері. 

Ағын 

деректерінің 

басқарылушы 

құрылымдары.  Ағын  контексті.  Ағындарды  жоспарлау  және  диспетчерлеу. 

Ағын  приоритеттері.  Әртүрлі  операциялық  орталарда  үрдістер  және 

ағындармен жұмыс жасау үшін арналған API функциялар. 

 

 

 

2. Үрдістердің және ағындардың синхронизациясы 

Синхронизация 

обьектілері 

және 

күту 

функциялары. 

Ағын 

синхронизациясының 

обьектілері. 

CRITICAL_SECTION 

объектісі. 

Мьютекстер.  Семафорлар.  Уақиғалар.  Бірін  -  бірі  жоққа  шығаратын 

айнымалыларға қатынау. Тұғырықтар. 

 

3. Жадыны басқару жүйелері 

Әртүрлі 

операциялық 

орталарда 

виртуальды 

жадының 

ұйымдастырылуы.  Үрдістің  адрестік  кеңістігі.  Беттер  және  беттерді жүктеу. 

Беттерді    ауыстыру  алгоритмдері.  Виртуальды  жады  күйі.  Динамикалық 

үлестірілетін жады. Үймелер. Үймелер жадысын басқару.  Виртуальды және 

динамикалық таратылатын жадымен жұмыстар жүргізудің API функциялары.  

 

4. Файлдық жүйелерді басқару. 

Файлдық  жүйелер.  Файлдық  жүйелердің  функциялары.  Файл 

атрибуттары.  Файлдарды  және  каталогтарды басқару.  Файлдық жүйелермен 

жұмыстар  жүргізудің  API  функциялары.  Реестр.  Реестрмен  жұмыстар 

жүргізудің API функциялары.  

 

5. Динамикалық қосылатын кітапханалар. 

Файлдардың  жадыда  бейнеленуі.  Файлдардың  жадыда  бейнеленуі 

механизмінің концепциясы. Жадыда бейнеленетін файлдар арқылы үрдістер 

арасында  деректер  алмасу.  Жадыда  бейнеленетін  файлдармен  жұмыстар 

жүргізудің API функциялары. 

Динамикалық  қосылатын  кітапханалар.  Динамикалық  қосылатын 

кітапханалардың  концепциясы.  DLL  қолдану.  DLL  динамикалық  және 

статикалық жүктемеленуі. DLL жұмыстар жүргізудің API функциялары.  

Ағынның локальды жадысы. 

 

6. Консольды қосымшаларды программалау  

Консольды  қосымша  құрылымы.  Стандартты  құрылғылар  және 

консольды  енгізу-шығару.  Консольмен  жұмыстар  жүргізудің  API 

функциялары. 

 

7. Ерекшеліктерді құрылымдық өңдеу 

Үзулер,  ерекшеліктер,  жүйелік  шақырулар.  Windows  ОЖ  үзулер, 

ерекшеліктер  және  жүйелік  шақыруларды  тарату.  Қақпандар.  IRQL 

приоритеттері.    Ерекшеліктер  және  олардың  өңдеушілері.  Қателер  және 

ерекшеліктер. Аяқтау өңдеушілері. ОС Linux сигналдар. 

 

8. Параллельді үрдістер арасындағы деректер алмасу 

Үрдістер  арасындағы  деректер  алмасу  әдістері.  Үрдістер  арасындағы 

байланыстар.  Хабарлама  алмасулар.  Синхронды  және  асинхронды  деректер 

алмасу.  Буферизация.  Анонимдік  каналдар.  Атауы  бар  каналдар.  Пошта 

жәшіктерінің концепциясы. 

 

9. ОЖ қауіпсіздігін басқару  

Win32 объектілерінің қауіпсіздігі. Қауіпсіздік жүйелерінің мақсаттары. 

Windows  қауіпсіздік  моделі.  Қауіпсіздік  идентификаторлары.  Қауіпсіздік 

дескрипторлары. ACL қатынауының бақару тізімі. Қатынау маркерлері. 

ОС Linux қауіпсіздігін басқару. 

 

10. Деректердің асинхронды өңделуі. 

Процедураларды  асинхронды  шақыру.  Асинхронды  енгізу  –  шығару 

концепциясы.  Аяқтау  порттары.  Аппараттық  құралдарды  программалау: 

тышқан, клавиатура, видеоадаптер. Қазіргі заман интерфейстері. 

 

 

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі 

Негізгі: 

1.  Побегайло А. Системное программирование в Windows. – СПб.: БХВ-

Петербург, 2006. 

2.  Лав Р. Linux. Системное программирование. – СПб.: Питер, 2008. 

3.  Несвижский В. Программирование аппаратных средств в Windows. – 

СПб.: БХВ-Петербург, 2008. 

4.  Джонсон М. Харт. Системное программирование в среде Win32. – М.: 

Издательский дом “Вильямс”, 2001.  

5.  Джеффри Рихтер. Windows. Создание эффективных Win32- приложений с 

учетом специфики 64-разрядной версии Windows.-СПб., М., Харьков, 

Минск: “Русская редакция”, “Питер”, 2001 (Серия: для профессионалов). 

6.  Қосымша: 

7.  Пирогов В.Ю. Ассемблер для Windows. -  СПб.:БХВ-Петербург, 2005. 

8.  Финогенов К.Г. Win32. Основы программирования. - М.: ДИАЛОГ-

МИФИ, 2002. 

9.  Ганеев Р.М. Проектирование интерфейса пользователя средствами Win32 

API. – М.: Горячая линия – телеком, 2001. 

 

 

ЕСЕПТЕУ ЖҮЙЕЛЕРІ МЕН ЖЕЛІЛЕРІН ҰЙЫМДАСТЫРУ 

 

1. Электронды есептеу машиналарын (ЭЕМ), жүйелерін, есептеу желілерін 

құру және ұйымдастыру принциптері.  

Қазіргі ЭЕМ-ді, жүйелерін, кешендерін кұру принциптері. ЭЕМ желілерін 

құруды ұйымдастыру.  

2. ЭЕМ-ның арифметикалық және сұлбатехникалық негіздері. Бекітілген 

және жылжымалы үтірлі екілік сандар арифметикасы. Операциялардың 

орындалуын жеделдету. Екілік қодталған сандардың арифметикасы. 

Арифметикалық операциялардың орындалуын бақылау. ЭЕМ-ның логикалық 

және жадтық элементтері. ЭЕМ-ның функциональдық түйіндері. Үлкен 

шоғырланған (интегралды) сұлба (ҮШС) және өте үлкен шоғырланған 

сұлбалардың сұлбатехникасы.  

3. ЭЕМ логикалық жобалаудың теориялық негіздері.  

Буль алгебрасының негіздері. Алгебра логикалық функцияларың (АЛФ) 

аналитикалық жолмен көрсету. АЛФ ықшамдау әдістері. ЭЕМ 

функциональдық түйіндерін жобалау. Автоматтар. Абстрактты және 

құрылымдық автоматтар. Микропрограммалық автоматтарды синтездеу. 

Автоматтарды матрицалық құрылымы бар Үлкен шоғырланған (интегралды) 

сұлбада (ҮШС) жобалау.  

4. ЭЕМ-дегі  жады.  

ЭЕМ ішкі жадын ұйымдастыру: жедел, аса жедел, тұрақты, КЭШ және 

ФЛЭШ жадылар. Сыртқы жадыны ұйымдастыру: иілгіш дисктердегі, қатты 

дисктердегі, магниттік дисктердегі және оптикалық компакт-дисктегі жады.  

5. Процессорлар.  

Арифметикалық процессорлардың жалпы құрылымы. Процессор 

компоненттерінің ақпаратты өңдеу процесіндегі өзараәрекеттесуі. Аналық 

тақша. Чипсеттер құрылымы. ІВМ-мен үйлесімді дербес копьютерлерді 

ұйымдастыру.  

6. Ақпаратты енгізу мен шығаруды ұйымдастыру.  

Ақпараттарды енгізу және шығару құрылғыларының түрлері мен қызметі. 

Ақпаратты енгізу мен шығаруды ұйымдастыру. Сырт құрылғылардың 

интерфейстері.  

7. Есептеу кешендері мен желілерін ұйымдастыру.  

Объектілі бағытталған жобалау принциптері. Визуальды жобалаудың 

бірыңғайланған тілі UML. Есептеу жүйелері, кешендері мен желілерінің 

жіктелуі (классификация). Қатарластыра (параллель) шешу есебі. Хабар 

алмасудың әртүрлі моделдері. Желілерді басқару хаттамалары. 

 

        Ұсынылған әдебиеттер тізімі 

         Негізгі: 

1.  Пятибратов А.П. и др. Вычислительные машины системы, сети и 

телекоммуникации. – Изд.: КноРус, 2013. -376с.  

2.  Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети, принципы, технологии, 

протоколы. -4-е изд. – СПб.: Питер, 2010, -944с. 

3.  Бройдо В.Л. Вычислительные системы, сети и телекоммуникации: Учеб. 

пособие для вузов. – СПб.:Питер, 2010. -4-е изд., -560с. 

4.  Цилькер Б.Я. Организация ЭВМ и систем: Учебник для вузов. - 2-е изд. – 

СПб.: Питер, 2011. - 688 с. 

          Қосымша: 

5. Гук М. Аппаратные средства локальных сетей. Энциклопедия СПб.: Питер, 

2001. 

6.Назаров А.Н., Разживин И. А., Симонов М. В. Технические решения 

создания сетей / -М. Горячая линия - Телеком, 2001.