5В071200 «Машина жасау» 5В072400 «Технологиялық машиналар және жабдықтар»

1. НЕГІЗГІ ТҮСІНІКТЕР

2. СОЗУ ДИАГРАММАЛАРЫ

3. СЫҒУ ДИАГРАММАСЫ

4. МАТЕРИАЛДАРДЫҢ МЕХАНИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІНЕ ӘР ТҮРЛІ ФАКТОРЛАРДЫҢ ӘСЕРІ

5. СЫРТҚЫ ЖӘНЕ ІШКІ КҮШТЕРДІҢ ЖҰМЫСЫ. СОЗУ (СЫҒУ) ДЕФОРМАЦИЯСЫНЫҢ ПОТЕНЦИАЛДЫҚ ЭНЕРГИЯСЫ

6. СТАТИКАЛЫҚ АНЫҚТАЛМАҒАН КОНСТРУКЦИЯЛАР

7. КЕРНЕУ ШОҒЫРЛАНУЫ

НЕГІЗГІ ТҮСІНІКТЕР

Материалдардың сыртқы күш әсеріне қарсыласу қабілеті мен деформациялануы немесе қирау ерекшеліктері, олардың механикалық қасиеттеріне тікелей байланысты. Материалдардың механикалық қасиеттері тәжірибе жүзінде арнайы үлгілерді сынау арқылы анықталады. Үлгіге әсер етуіші сыртқы күштердің түрлеріне, өзгеру жылдамдықтарына байланысты сынау статикалық, динамикалық, циклді сынау деп, ал үлгінің деформациялану ерекшеліктеріне байланысты созуға, сығуға, июге, бұрауға сынау деп т. б. сан алуан түрлерге бөлінеді. Жеке жағдайларда үлгілер ию мен бұрау, бұрау мен сығу сияқты күрделі деформацияларға сыналады. Сынау нәтижесінде алынатын механикалық сипаттамалар материалдардың жұмыс істеу шарттарына, температураға, қоршаған ортаға, күш әсерінің өзгеру жылдамдығына т. б. факторларға байланысты өзгеріп тұрады. Сондықтан, материалдардың механикалық қасиеттерін өзара салыстыру үшін, оларды қатаң түрде бірдей жағдайларда сынайды.

Сынама үлгілердің пішіндері мен өлшемдері, оларды сынау шарттары мемлекеттік стандартта қарастырылып бекітілген.

Созу диаграммалары

Сан алуан сынау тәсілдерінің ішінде кең тарағаны — материал үлгілерін созуға сынау. Өйткені, созуға сынау нәтижесіңде алынатын механикалық шамалар, материалдардың сыртқы күшке қарсыласу қабілетін, деформациялануын немесе қирау ерекшеліктерін айтарлықтай толық сипаттайды.