Өзіндік тексеруге арналған сұрақтар

1. 1С:Бухгалтерия жүйесіндегі кадрлар есебі қалай есептеледі?

2. еңбек ақы есептеу бағдарламада қалай қалыптасады?

3. 1С:Кәсіпорын жүйесінің еңбек ақыны есептеу реті?

4. Салықтарды ұстау қалай жүргізіледі?

3- модуль: Қорытынды есепті ұйымдастыру
Тақырып 11. Кезеңді аяқтау

Дәріс сұрақтары:

1. Жедел есеп компоненті

2. Жүйенің негізгі міндеттемелері

3. Ақпараттарды енгізу режимі

Барлық құжаттар кәсіпорынның шаруашылық қызметіндегі іс-әрекеттер тізбекті құрайды. Құжаттың басқа құжатқа қатысты жайғасымы күнімен, уақытымен, сонымен қатар тізбегінің бір күндегі бір уақытымен белгілеу қосымша шамасымен анықталады. Құжаттарды «кейінгі күнмен» өткізу және түзету ерекше факт болып есептелінеді және белгілі бір ережелер бойынша орындалады. Жедел есеп компонентінен оның кез келген күрделі есепті және кәсіпорынның экономикалық қызметінің әр бөлігі бойынша құрылымын ұйымдастыруға мүмкіндік беретінін көруге болады.»Есептеу» компоненті арнайы алгоритмдер бойынша кезеңдік есептемені орындайды. Бұл компонентінің негізі болып, кезендік есеп беру деректері және олардың алдыңғы тарихы сақталған қорытынды есеп журналы болып табылады.Қорытынды есеп журналына міндетті түрде есеп беру обьектісі немесе басқа да анықтамалар жатады. Бұл анықтамалық бойынша есеп жүргізілетін обьектілер түрі анықталады. Журналдағы жол бір күннен бір жылға дейінгі кез келген кезең үшін, анықтамалықтағы бір обьекті бойынша қорытынды есеп беруді бейнелейді. Ақпаратты еңгізудің қолайлылығы ескеріледі.Құжаттарды толтырғанда алдын-ала қойылған параметр арқылы немесе сәйкес анықтамалықтан тандау арқылы мәндерді еңгізу жүзеге асырылады. Бір анықтамалықтың өзі есеп берудің бірнеше түріне қатысуы мүмкін онда ол үшін бірнеше журнал құрылады.

Конфигурациялау сатысында икемделген есептеме журналының саны шектеусіз және шешілуге қажетті есептер санымен анықталады. Әр журналға күрделі есеп алгоритмі сәйкес келеді. Нақты алгоритмді сипаттау үшін «есептеу түрі» ұғымы енгізілген. Компоненттегі есептеу түрінің саны да шектелмеген.Есептеу алгоритмі арнайы тіл көмегімен сипатталады. Есептеу түріне мысалы ретінде, «айлықты есептеу», «табыс салығын» немесе «өтелімді «амортизацияны)» айтуға болады. Есептеудің бірнеше түрлетін қандайда бір белгі арқылы біріктіру үшін «есептеу тобы» деген ұғым енгізілген.есептеу тобына мысалы, - «салық салынатын есептеулер», «орташа жалақыны есептеуге енетіндер» және басқалар жатады.
2. Жүйенің негізгі мүмкіндіктері:

1С: Бухгалтерия жүйесі бухгалтерлік есептің барлық бөлімінде қолданылады:

• 
  Банк және касса есебі;
  
• 
  Негізгі құралдар және материалдық емес активтер есебі;
  
• 
  Тауарлар есебі, өнім өндіру және қызмет көрсету;
  
• 
  Валюталық операциялар;
  
• 
  Ұйымдармен, алашашақтармен, берешектермен, есеп беруші тұлғалармен өзара есеп айырысу есебі;
  
• 
  Еңбекақы бойынша есеп айырысу;
  
• 
  Бюджетпен есеп айырысу;
  
• 
  Есептің басқа бөлігі.
  

• 
  Көп деңгейлі шоттар жоспарымен жинақтамалы есеп жүргізу;
  
• 
  Бірнеше шоттар жоспарымен жұмыс істеу;
  
• 
  Валюталық есеп;
  
• 
  Көп деңгейлі талдамалы есеп;
  

• 
  Өлшеміне байланысты көп деңгейлі талдамалы есеп;
  
• 
  Сандық есеп;
  
• 
  Бір деректер базасымен бірнеше кәсіпорындарда есеп жүргізу (желілік).
  

3. Программаға ақпараттарды енгізу бірнеше режимде:

• 
  Қолмен енгізу режимі;
  
• 
  Типтік операциялар режимі;
  
• 
  Құжаттау режимі арқылы жүргізіледі.
  

Кез келген бухгалтерлік программамен жұмыс тұрақты немесе шартты-тұрақты деректерді пайдалану арқылы жүргізіледі.Сондықтан, бухгалтерлік программаны жұмысқа дайындаудың ең бірінші, жауапты және кезеңі тұрақты немесе шартты-тұрақты деректерді компьютерге енгізу болып табылады.

1. Бухгалтерлік операцияларды қалай қорытындылауға болады?

2. Бухгалтерлік есепті 1 С  жүйесінде қорытынды есепті қалай жүргізуге болады?

3. Жедел есеп компоненті деген не?

1. Құжаттармен әртүрлі амалдар орындау.

2. Шаруашылық операциялар журналдары.

3. Операциялар журналы.

Құжатты операциялар журналына немесе проводкалар журналына енгізу үшін келесі амалдардың бірін орындаңыз:

• 
  Журнал терезесіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Shift+F9 пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Құжатты енгізу (Ввести документ)» командасын таңдаңыз.
  

1С: Бухгалтерия жүйесінде кәсіпорынның шаруашылық операциялары туралы деректер журналдарда сақталады. 1С: Бухгалтерия жүйесінде бірнеші журналдар бар. Журналда әрбір операция бір жолмен берілген, онда сол операцияның болған күні, нөмірі, қысқаша түсініктемесі, сомасы, тағы басқалар берілген.

Барлық журнал үшін нақты уақытқа, кезеңге, айға, тоқсанға, жылға байланысты ғана деректерді шығаруға байланысты көру аралығы қойылады. Операциялар журналы барлық операцияларды және оның бөлігін белгілі бір шарт бойынша таңдауға, қарап шығуға және өңдеуге мүмкіндік береді. Іріктеу шарты әртүрлі болуы мүмкін. Яғни, талдамалы есептің нақты обьектісі бойынша немесе операциялар сомасы бойынша іріктеуге болады.

Журналмен жұмыс кезінде нақты операцияға тиісті проводкаларды ғана қарауға болады, ал кері жағдайда журғалға енігзілген барлық проводкалар шығады.

Журналдарды шақыру үшін программаның «Амалдар (Операции)» басты менюдің «Журналдар (Журналы)» режимін таңдаңыз. Экранда жүйедегі бар құжаттар журналдарының тізімі шығады. Маустың немесе перненің көмегімен керекті журналдың атауын таңдап «Ок» кнопкасын басыңыз.

Экранга таңдалған журнал терезесі шығады. Мысалы, Жалпы журнал ( Журнал общий).

• 
  Күні-операция күні.
  
• 
  Уақыты-операция уақыты.
  
• 
  Құжат-осы осы оперцияға тиісті құжат атауының түрі. Егер операция қолмен енгізілген болса, онда ол арнайы «Операция» түріне жатады.
  
• 
  Нөмір-операция нөмірі. Операция нөмері осы операция құжатының нөмерімен бірдей. Қолмен енгізілген операциялар арнайы «Операциялар» түріне жатады және жеке нөмірленеді.
  
• 
  Ақпарат-оперцияның түсініктемесі. Оперцияның қысқаша түсініктемесін көрсететін жол.
  
• 
  Сома-операция сомасы. Осы операцияның жалпы немесе негізгі сомасын көрсететін сандық мән. Берілген мәнді пайдаланушы көрсетеді немесе операцияны құжат арқылы жазғанда автоматты түрде құрылады. Операция сомасы бухгалтерлік нәтижелерге әсер етпейді, олар операцияға қосымша түсініктеме ретінде көрсетіледі.
  
• 
  өткен құжат.
  
• 
  өтпеген құжат.
  
• 
  Жойылуға берілген құжат.
  

3.Операциялар журналы.

Енгізілген бухгалтерлік операциялардың тізімін қарау үшін 1С:Бухгалтерия программасында Операциялар журналы қолданылады. Онда әр бір операция күнінен, құжат түрінен, түсініктемесінен, сомасынан тұратын бір жолмен көрсетіледі. Операциялар журналында ағымдағы операцияларын қарап шығу мүмкіндігі бар. Операциялар журналын шақыру үшін программаның «Амалдар (Операции)» басты менюінің «Журналдар (Журналы)» бөлімін таңдаңыз немесе құралдар тақтасынан --- кнопкасын басыңыз. Операциялар журналының сыртқы түрі программаның конфигурациясына байланысты шығады.

Операциялар журналы терезенің тақырып жолында журналдағы операциялар қандай аралықта көрінетінін білдіретін аралық көрсетілген. Журнал операциясы экранға кесте түрінде бейнеленіп, оның әр бағанасы операция туралы деректерді көрсетеді. Төменде операциялар журналы бағаналарының атауы мен оның мазмұны берілген. Бағана атауы программаның конфигурациясына байланысты.

• 
  Күні-операция күні.
  
• 
  Уақыты-операция уақыты.
  
• 
  Құжат-осы осы операцияға тиісті құжат атауының түрі. Егер операция қолмен енгізілген болса, онда ол арнайы «Операция» түріне жатады.
  
• 
  Нөмір-операция нөмірі. Операция нөмері осы операция құжатының нөмерімен бірдей. Қолмен енгізілген операциялар арнайы «Операциялар» түріне жатады және жеке нөмірленеді.
  
• 
  Түсініктеме-операцияның түсініктемесі. Операцияның қысқаша түсініктемесін көрсететін жол.
  
• 
  Сома-операция сомасы. Осы операцияның жалпы немесе негізгі сомасын көрсететін сандық мән. Берілген мәнді пайдаланушы көрсетеді немесе операцияны құжат арқылы жазғанда автоматты түрде құрылады. Операция сомасы бухгалтерлік нәтижелерге әсер етпейді, олар операцияға қосымша түсініктеме ретінде көрсетіледі. Журналдарды қарау үшін курсорды, басқару пернелерін немесе қарап шығу сызықшаларын пайдаланыңыз. Журналдағы әрбір жол құжат туралы жазыды көрсетеді, олар күні, ал күнінің ішінде құжат енгізілген уақыты бойынша реттелген. Журналдағы жазудың басына және соңына тез өту үщін сәйкес Home және End пернелерін қолданыңыз. Журнал бойынша курсорды жылжыту үшін келесі мына пернелер қолданылады:
  
• 
  Ctrl+\ -келесі күні бойынша құжатқа көшу
  
• 
  Ctrl+/ алдыңғы күні бойынша құжатқа көшу.
  

Проводкалар журналын шақыру үшін программаның «Амалдар (Операции)» басты менюдің «Журналдар (Журналы)» бөлімін таңдаңыз. Проводкалар журналы әр жолы проводкалардың корреспонденцияларынан тұратын кесте түрінде бейнеленеді. Проводка журналының бағаналарында проводкаға, сондай-ақ операцияға тиісті проводкаларға байланысты мәліметтер көрсетіледі. Төменде проводка журналының бағаналарының атауы және оның құрамы келтірілген. Бағана атаулары нақты конфигурацияға байланысты болады.

• 
  Күні-операция күні.
  
• 
  Уақыты-операция уақыты.
  
• 
  Құжат-осы осы операцияға тиісті құжат атауының түрі. Егер операция қолмен енгізілген болса, онда ол арнайы «Операция» түріне жатады.
  
• 
  Нөмір-операция нөмірі. Операция нөмері осы операция құжатының нөмерімен бірдей. Қолмен енгізілген операциялар арнайы «Операциялар» түріне жатады және жеке нөмірленеді.
  
• 
  Түсініктеме-операцияның түсініктемесі. Операцияның қысқаша түсініктемесін көрсететін жол.
  
• 
  Операция сомасы-операция сомаы. Осы операцияның жалпы немесе негізіг сомасын көрсететін сандық мән. Берілген мәнді пайдаланушы көрсетеді немесе операцияны құжат арқылы жазғанда автоматты түрде құрылады.
  
• 
  Проводка номері-операцияға тиісті проводканың реттік номері. Егер проводкалар журналының жолы проводкалардың корреспонденциясынан, яғни, оның бөлігінен тұрса, онда корреспонденция номері екі жолдан тұрады. Нөмердің бірінші бөлігі проводка нөмерін, ал екінші бөлігі «/» символымен белгіленген корреспонденция нөмерін көрсетеді. Мысалы, 3/2 нөмірі – операцияның үшінші проводкасын, проводаның екінші корреспонденциясын білдіреді.
  
• 
  Шоттар жоспары-проводканың дебеттік және кредиттік шоттарын анықтайтын шоттар жоспарының атауы.
  
• 
  Дебет шоты-проводканың кредиттік шоты.
  
• 
  Субконто- проводка субконтосы. Бірнеше бағана болуы мүмкін. Біріншіден, проводкада дебеттік және кредиттік субконто, екіншіден, көп өлшемді талдамалы есеп обьектісі, яғни дебеті мен кредитінде екі немесе одан да көп субконто мәні көрсетілуі мүмкін.
  
• 
  Валюта-проводкадағы валюта атауы. Егер конфигурацияда анықталған болса, валюталық есеп жүргізу үшін қолданылады.
  
• 
  Бағам-проводканың ағымдағы валюта бағамы. Егер конфигурацияда анықталған болса, валюталық есеп жүргізу үшін қолданылады.
  
• 
  Саны-проводка саны. Егер конфигурацияда анықталған болса, сандық есеп жүргізу үшін қолданылады.
  
• 
  Вал.Сомасы-валютамен берілген проводка сомасы. Егер конфигурацияда анықталған болса, валюталық есеп жүргізу үшін қолданылады.
  
• 
  Сома-проводка сомасы.
  

2. Көру аралығы.

Көру аралығы журналды қарап шығу барысында нақты уақыт аралығында құжаттардың көрінуін анықтайды. Журналдағы жазудың көріну аралығын қою үшін программаның басты менюсіндегі «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Аралық (Интервал)» бөлімін таңдаңыз. Экранға «Журналдың параметрлері (Параметры журнала)» диалогы шығады.

Сәйкес өріске құжаттардың көріну аралығының бастапқы және соңғы күнін теріңіз. Журналда осы көрсетілген күнге байланысты ғана құжаттар, операциялар, проводкалар шығады.

Журналдағы жазулардың орналасу тәртібі.

Журналдарды жазу:

• 
  Күні бойынша
  
• 
  Күннің ішінде құжаттың уақыты бойынша,
  

Барлық құжаттар «Құжаттар журналына» тіркеледі. Құжаттарды қарап шығуға және түзетуге ашу үшін, журналдағы сол құжатты таңдап Enter пернесін басыңыз. ТҮзету енгізілгеннен кейін оны сақтау үшін «Ок» кнопкасын немесе түзету енгізуден бас тарту үшін «Бас тарту» кнопкасын басыңыз. Бар құжат негізінде жаңа құжат енгізу үшін, журналдағы жаңа құжат енгізуге негіз болатын құжатты таңдаңыз. Программаның басты менюіндегі «Әрекет (Действия)» пунктінен «Негізінде енгізу (Ввести на на основании)» режимін таңдап және құжаттар тізімінен құжаттың түрін таңдап «Ок» кнопкасын басыңыз. Экранда кейбір деректемелері толтырылған құжаттың түрі шығады, қажетті деректемелерді толтырып журналға жазу үшін «ок» кнопкасын басыңыз. Ал құжатты құжатты көшіру үшін құжаттар журналынан сол көшірілетін құжатты таңдап, менюдегі «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Көшіру (Копировать)» режимін таңдаңыз. Экранда берілген кестеден керекті деректемелерді түзетіп, оны журналға жазу үшін құжаттар журналынан жойылуға тиістіқұжатты таңдап, программаның басты менюіндегі «Әрекет (Действия)» пунктінен «Жою (Удалить)» режимін таңдаңыз.Оны алып тастау үшін барлық терезелерді жауып менюдің «Амалдар (Операции)» пунктінен «Белгіленген обьектілерді жою (Удалить помеченных обьектов)» режимін таңдаңыз.

1. Бастапқы қалдықтарды қалай енгізуге болады?

2. Операциялар журналына өту қалай орындалады?

3. Журналдан іздеу қалай жүргізіледі?

1.Анықтамалық элементтерімен танысу.

2.Айналым балансы

1. Анықтамалық терезесі көруге немесе элементтерді таңдауға ашылғанда оны коды, элементтерінің атауы немесе кез келген деректемесі бойынша реттеуге болады. Реттеуді программаның басты менюсіндегі «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Реттеу (Сортировка)» командасын таңдау арқылы орындалады.Реттеуді жылдамдату үшін келесі пернелер қосындысы қолданылады:

• 
  Ctrl+1 элементті коды бойынша реттеу
  
• 
  Ctrl+2 элементті атауы бойынша реттеу
  
• 
  Ctrl+3 кез елген деректеме бойынша реттеу.
  

2. Айналым балансын таңдау.

1. 
   Есеп-қисап алынуға тиісті есеп кезеңін беру – тәуліктер.
   
2. 
   F10 – көрсетілген белгілерді сақтау, экранда есеп-қисап алу.
   
3. 
   F5 – есеп-қисапты экранға шығару.
   
4. 
   Enter – есеп-қисапты баспаға шығару.
   

1. 
   Басты менюден Есеп-қисаптар/Картотекалар бойынша есеп-қисаптарды таңдау/ - ЛУКА шоттар бойынша картотекалар мазмұның ашады.
   
2. 
   Курсорды керекті шотқа кою.
   
3. 
   Enter – экранда есеп-қисаптар менюі пайда болады. Айналым ведомосын таңдау.
   
4. 
   Enter – экранда ішкі меню пайда болады: Номері, атауы бойынша реттелген ведомость алу немесе Бас тарту командасы арқылы шығу.
   

5. 
   айналым ведомосы пайда болады.
   
6. 
   F5 – басу.
   
7. 
   Enter – есеп-қисапты баспаға шығару.
   

1. Басты менюден Есеп-қисаптар/проводкалар мұрағаты бойынша есеп-қисаптар пунктің таңдау.

2. F2 – Сүзгішті шақыру (есеп-қисаптың генерациясы үшін жазулар тобын белгілеу, яғни Дебеттік шоттар бойынша бар жазуларды іздеу үшін шарттар беру)

3. F10 – жазуды табу.

4. F5 – есеп-қисаптар менюін таңдау.

5. 
   Өткізу тәсімін (схемесын)таңдау.
   
6. 
   Esc – ЛУКА ҚПП есеп-қисаптар менюі қайтып оралады.
   
7. 
   Esc – есеп-қисаптар менюінен шығу.
   
8. 
   F5 – есеп-қисапты баспаға шығару.
   

• 
  Анықтамалық терезесіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Ins пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Программаның бас менюсіндегі «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жаңа (Новый)» командасын таңдаңыз.
  

• 
  Анықтамалық терезіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Қарау (Просмотр)» командасын таңдаңыз.
  

2. Анықтамалықтың элементтерін жою (жоюға белгілеу).

Анықтамалықтан жою және жоюға белгілеу үшін курсорды керекті элементке қойып келесі іс-әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  Del пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Анықтамалық терезесіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жою» командасын таңдаңыз.
  

Анықтамалық элементтеріндегі белгіні алып тастау үшін курсорды керекті элементке қойып, келесі әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  Del пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Анықтамалық терезесіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жолдағы белгіні алып тастау (Отменить пометку на удаление)» командасын таңдаңыз.
  

Жаңа элемент немесе элементтер тобын көшіру, анықтамалықта бар элементтерді немесе элементтер тобын көшіру арқылы еңгізілуі мүмкін.Ол үшін курсорды керекті элементке немесе элементтер тобына қойып, келесі әрекеттердің бірін орындау жеткілікті:

• 
  F9 пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Шоттар жоспары терезесінің құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Программаның «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Көшіру (Копировать)» командасын таңдаңыз.
  

1. Анықтамалыққа жаңа элементтер қалай енгізіледі?

2. Бухгалтерлік операцияларды журналға қалай енгізуге болады?

3. Анықтамалық элементін қалай көшіруге болады?

Дәріс сұрақтары

1. Тұрақтылар тізімінің мәліметтері

2. Тұрақтылар тарихын зерттеу

Тұрақтылар анықтамалығы экранға программаның басты менюінің «Амалдар (Операции)» пунктінен «Тұрақтылар (Константы)» бөлімін немесе құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз.

Жаңа жол еңгізу үшін келесі эрекеттердің бірін орыңдаңыз:

• 
  Тұрақтылар тарихы терезеснің құралдар тақтасынан --- кнопкасын басыңыз немесе
  
• 
  Ins пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Программаның бас менюсіндегі «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жаңа жол (Новая строка)» командасын таңдаңыз.
  

Жаңа жолды тұрақтылар анықтамалығына бар мәнді көшіру арқылы енгізеді. Ол үшін курсорды керекті жолға қойып келесі әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  F9 пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Шоттар жоспары терезесінің құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Программаның «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жолды көшіру (Копировать строку)» командасын таңдаңыз.
  

2.Тұрақтылар тарихынан жолды жою үшін курсорды керекті жолға қойып, келесі әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  Del пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Шоттар жоспары терезіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жолды жою (Удалить строку)» командасын таңдаңыз.
  

1. 1С: Бухгалтерия программасында провокалардың дұрыс толтырылуын бухгалтерлік есеп методология тұрғысынан тексеруге арналған арнайы «Проводкаларды тексеру» механизмі еңгізілген.

«Проводкаларды тексеру» механизмі пайдаланушының көмегімен алдын-ала еңгізілген проводкалардың тізімінен тұрады, проводкаларды қарап шығуға және түзетуге болады Журналға енгізілген проводкалар осы тізіммен салыстырылады, егер енгізілген проводка тізімде жоқ болса экранға қосымша ақпарат шығады. Проводкаларды тексеру 1С:Бухгалтерия программасында келесі режимдердің бірін пайлану арқылы орындалады:

• 
  Операциялар үлгісінде. Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен шақырылады және ағымдағы операция проводкаларын тексереді.
  
• 
  Операцияларды қолмен немесе типтік операция режимі арқылы енгізу барысында. Операцияны жазған сайын орындалады, егер жүйенің параметрінде «Операцияны жазу барысында тексеру» опциясы қойылған болса («Сервис-Параметрлер-Операция»).
  
• 
  Операциялар журналында. Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен шақырылады және журналға дәл қазір бейнеленген операция проводкаларын ағымдағы жайғасымен бастап төмен қарай тексереді.
  
• 
  Проводкалар журналында. Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен шақырылады және журналдағы дәл қазір бейнеленген операция проводкаларын ағымдағы жайғасымнан бастап төмен қарай тексереді.
  

«Проводкаларды тексеру» анықтамалығына менюдің «Амалдар (Операции)» пунктінен «Проводкаларды тексеру» бөлімі арқылы қол жеткізуге болады.

2.Тізім келесі бағаналардан тұрады:

Дебет – дебеттік проводка шоты,

Кредит – кредиттік проводка шоты,

Түсініктеме – проводкаға қысқаша түсініктеме.

Дебет және Кредит бағаналардың мәні мүмкін болатын корреспонденцияларды құрайды. Операцияларды тексеру барысында егер оның дебеттік және кредиттік шоттары «Проводкаларды тексеру» анықтамалығын түзету, проводкаларды көшіру, жою амалдары «Тұрақтылар» анықтамалығында орындалатын амалдармен бірдей.
3. Басты менюдегі Журналы/Проводкаларды таңдау.

1. 
   F7 – таза бланкіні шақыру.
   
2. 
   Бастапқы құжат негізінде жаңа бет өрістерін толтыру. Дебеттік, кредиттік шот жолынан, егер шотқа заңды тұлғалар картотекасы байланысқан болса, Объект өрісінен F2 арқылы картотека мазмұнына кіру.
   
3. 
   F7 – картотека карточкасының таза бланкісін шақыру.
   
4. 
   Бланкіні толтыру.
   
5. 
   F10 – карточканы картотека мазмұнына жазу.
   
6. 
   Enter – проводкалар журналы/Объект бланкісіндегі өрісті таңдау.
   
7. 
   Түсініктемелер өрісін толтыру.
   
8. 
   F10 – Проводкалар журналына жазулар енгізу.
   
9. 
   F10 – жазуды өткізу.
   

Егерде алғашқы құжатта көрсетілген заңды тұлғаға карточка ашылып қойылған болса 4,5,6 пункттер орындалмайды.

1. 
   Басты менюден Есептемелер/Заңды тұлғалар картотекасы бойынша есептемелерді талдау.
   
2. 
   Enter – Экранды Заңды тұлға/Шоттар/Есептеме бөлігінде Есептемені шығаруға ішкі меню пайда болады. Шоттарды таңдау – Enter қажет болса оны толтырады.
   
3. 
   Enter – экранда ішкі меню үзгіш пайда болады, қажет болса оны толтырады.
   
4. 
   F10 – есептемені қалыптастыруды жалғастыру, одан кейін есептемені қарап шығуға мүмкіндік туады.
   
5. 
   Esc – есептемені экранда қарап шығу режимінен шығу.
   
6. 
   F5 – есептемені басу.
   

1. Тізім бағаналары деген не?

2. Тізім қандай бағаналардан тұрады?

3. Проводкаларды қалай таңдауға болады?

4. Проводкалар журналын қалай толтырылады?

Тақырып 15. Сервистік мүмкіндіктер
Дәріс сұрақтары

1. 
   Типтік операция режимі
   
2. 
   Типтік операция артуын түзету.
   

1.Кәсіпорында болған барлық шаруашылық операциялары операциялар журналына енгізіледі. Бухгалтерлік оперцияларды журналға енгізуді автоматтандырудың екі түрі бар:

• 
  Типтік операция режимі,
  
• 
  Құжаттау мен есептеулер режимі.
  

Типтік операция режимі проводкаларды журналға енгізу барысында күнделікті бухгалтердің жұмысын автоматтандыруға арналған құрал.Жұмыс барысында біртектес проводкалардан тұратын, біртектес шаруашылық операциялардан тұратын, біртектес шаруашылық операцияларын жиі енгізіп отыру қажеттігі туады. Мысалы, тауарды сату барысында тауардың өзіндік құны мен ҚҚС бөліп көрсету тағы с.с. Осындай операцияларды енгізуді жеңілдету үшін программа пайдаланушының көмегімен олардың «сценарийі» жазылған типтік операция тізіміне тіркеледі.

Типтік операция менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Типтік операция (Типовые операции)» бөлімін таңдау арқылы қол жеткізуге болады. Экранға типтік оперция тізімі шығады.

Тізімі қарап шығуға және түзетуге оңай болу түшін арнайы топқа біріктірілген. Типтік операциялар тізімінде сол жағында --- топтар белгісі бейнеленген. Бірінші бағанада типтік операция үлгісінің тобы мен атауы көрсетілген. Сол жақтағы бағана – жұмысшы, онда әртүрлі шартты белгілер мен типтік операция үлгісі тізімінің жолдары көрсетілген.

--- бұл жол типтік операция үлгісінің қалыбы болып есептеледі. Қалып операцияларды енгізу үшін қолданылады.

--- бұл жол типтік операция үлгісі тобына сәйкес келеді. Топтардың тақырыбы типтік операция тізімінің жоғарғы жағында орналасқан. Маустың сол жақ кнопкасын екі рет басу арқылы осы топқа кіретін типтік оперция үлгісін таңдауға болады.

--- типтік операциялар тізіміндегі сатылы түрді көрсетуді алып тастаған топтардың тақырыбы.

Қарап шығуға ашылған топтар атауын көрсетеді. Мұндай жолдар анықтамалық атауы ретінде кестенің жоғарғы бөлігінде орналасады және түзетуге болмайды. Қарап шығатын топтардың сатылы деңгейіне байланысты ашық топтар жолы бірнеше болуы мүмкін. Маустың сол жақ кнопкасын осы топқа екі рет басу арқылы топты жабуға болады.

Типтік операция артуын түзету үшін менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Өзгерту (Изменить)» командасын таңдау керек. Немесе құралдар тақтасынан --- кнопкасын немесе пернелер тақтасынан Shift+Enter пернесінің қосындысын басу керек. Түзетуді аяқтау Enter пернесі немесе құралдар тақтасынан --- кнопкасын басу арқылы орындалады. Түзетуден бас тарту үшін Еsc пернесін басу керек.

Типтік операцияға жаңа жол енгізу келесі іс-әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  Типтік операция терезесіндегі құралдар панелінен --- кнопкасын немесе
  
• 
  Ctrl+F9 пернесінің қосындысы немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Жаңа топ (Новая группа)» командасын тандаңыз.
  

Типтік операцияны және типтік операция тобын жою үшін курсорды жойылатын элементке қойып, келесі іс-әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  Del пернесін басыңыз немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Жою (Удалить)» командасын таңдаңыз.
  

Операцияларды енгізу үшін типтік операция жазылған тізімнен керекті операцияны таңдап келесі іс-әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  Операциялар үлгісі тізімінің құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Типтік операцияны енгізу (Вести типовую)» командасын таңдаңыз.
  

Типтік операция үлгісіне өзгеріс енгізу.

Типтік операция үлгісіне өзгеріс енгізу барысында операция реквизиттерін дұрыс толтыру, оперция проводкаларының тізімін құру және оны дұрыс толтыру ережелері көрсетіледі. Типтік операция үлгісіне өзгеріс енгізу арнайы түзету терезесінде орындалады. Түзету терезесін шақыру үшін типтік операция тізімінен керекті операцияны таңдап келесі әрекеттердің бірін орындаңыз:

• 
  F5 пернесін немесе
  
• 
  Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Түзету (Редактировать)» командасын таңдаңыз.
  

• 
  Типтік операция үлгісін құру
  
• 
  Дайын үлгіні қолдану
  

• 
  Операция деректемелерін толтыру ережелері: күні, нөмері, сомасы және түсініктемесі
  
• 
  Қосымша деректемелерді толтыру ережелері, егер ол операция үлгісінде көрсетілген болса
  
• 
  Операция проводкаларының тізімі
  
• 
  Проводка деректемелерін толтыру ережелері – шоттар корреспонденциясы, сомасы, субконто, саны, валюта, валюта сомасы
  
• 
  Проводка сомасын есептейтін формула.
  

1. Типтік операцияны қалай енгізуге болады?