5 Мәдениантропологиялық әдістеме: адам мен мәдениеттің мәндік және онтологиялық түбегейлі бірлігін мойындау

жүктеу 14,04 Kb.

Дата	15.12.2023
өлшемі	14,04 Kb.
	#44713
түрі	Бағдарламасы

Документ Microsoft Word (2)

5 Мәдениантропологиялық әдістеме: адам мен мәдениеттің мәндік және онтологиялық түбегейлі бірлігін мойындау.
Мәдениет пен табиғатты ұштастыруға тырысатын ілім- мәдени антропология. Фромм адам мен қоғамның өзгеруінің толық бағдарламасын жасап шығарады. Ол бойынша адамның мінез-құлқының өзгеруінің себебі доминантты ұстанымнан болмыста билік жүгрізу ұстанымына ауысуы, сонымен қатар басқарудың бюрократиялық жолын гуманистік жолмен алмастыру.Интерпретациялық әдістің пайда болуы психологиялық антропологиядағы дәстүрлі зерттеу парадигмаларының біршама өзгеруіне алып келді. Егерде бұрынырақ, адам мен қоғам зерттеу обьектері ретінде ажырамас байланыста қарастырылып келсе, енді адамның ішкі және сыртқы дүниесі ажыратылды, жеке тұлға мен қоғам арасында белгілі бір дуализм пайда болды. Мәдениет пен адамды зерттеу барысында басты назар жеке тұлғаның ішінде жатқан адамның мінез-құлқы арқылы берілетін мағыналарға назар аударылды. Олар белгілі бір топтың қоғамдық түсініктерінің көріністері ретінде емес, нақты адамның түсініктері ретінде қарастырылады.
мәдениет – адамға қоршаған ортаға бейімделуге мүмкіндік беретін бейімделу жүйесі. Адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасқа түскендегі оның психикасындағы үрдістердің де бейімдік қасиеттері бар: бұл қоршаған заттарды қабылдау және қабылданған тәжірибені сақтау жолдарына да тиісті.
Т. Шварц қазіргі замандағы психологиялық антропологияның көрнекті өкілі. Оның пікірінше, мәдениет тілді қамти отырып, адамның алғашқы бейімделу әрекетін білдіреді. мәдениеттің мәні адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасқа түсу барысындағы тәжірибесінен шығады, кейіннен ерекше жолмен ұйымдастырылып, ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырады, соған қоса әрбір жаңа ұрпақ оған өзінің өзгертулерін енгізіп отырады.
Мәдениет пен тұлға арасындағы өзара байланысты білдіретін концепцияны қалыптастыра отырып, Шварц «мәдениеттің таратушы моделін» құрады. Аталмыш модель - мәдениеттің халық арасында тең дәрежеде таралмайтындығын көрсетеді. Таратушы модель жазбасы жоқ мәдениетті қоса есептегенде әрбір қоғамның күрделі құрылымы бар екендігін білдіреді. Мәдениет адам интеллектісінің ерекше құрылымын, оның психологиясын, саналы және бейсаналы элементтерін анықтайды. Мәдениет қоғамдық топтар тұрғысынан түрліше өзгерістерге түседі, сәйкесінше мәдениет әрбір индивидтің психологиясында да ерекше жолмен өзгеріске ұшырайды.
Адам өзінің әлеуметтену үрдісі барысында мәдени өңделген тәжірибені игеруде кең де жан-жақты мүмкіндіктерге ие, және мәдениеттің өзіндік баламаларын қалыптастырады. Тұлғаның толыққанды қалыптасуы мәдениеттің өзіндік жеке баламасын игеру мен мәдени игерілген жүйелерді қолдану кезінде жүреді.
Бұл үрдіс этникалық мәдениеттің тұрақтылығы мен трансформациясын қамтамасыз ететін механизмдерді зерттеу мәселелері. Мәдени дәстүрдің тұрақты қоғамда қызмет етуі оның мәдени мазмұнының сол қоғамда таралу деңгейі мен масштабына; ұрпақтан ұрпаққа берілу барысында мәдениеттің сабақтастығы мен тұтастығын қамтамасыз етуге байланысты.

жүктеу 14,04 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: